ABD’nin Kızıldeniz planı! ‘Türkiye’nin kuvvet göndermesi uygun olmaz’
Yemen ordusunun Kızıldeniz’de İsrail’e giden gemileri hedef alması sebebiyle şirketler rotalarını değiştirdi. ABD de bölgede Yemen’e karşı uluslararası bir deniz gücünün oluşturulması çağrısı yaptı.
Özgür Altınbaş
Denizcilik alanında gündem Husiler’in yük gemilerine müdahaleleri. İsrail’e giden, İsraillilere ait ya da İsrail ile bağlantılı olan her gemiyi hedef alacaklarını belirten Yemen ordusu yük gemilerine operasyonlar düzenledi. Dünyanın en büyük denizcilik şirketleri de bu durumdan dolayı Kızıldeniz rotası yerine Ümit Burnu’ndan dolaşacaklarını ilan etti. MSC ve Maersk gibi dev şirketler kararlarını duyurdu.
Aydınlık’a konuşan Emekli Tümamiral Deniz Kutluk Türkiye’nin ABD’nin oluşturabileceği bir uluslararası deniz koalisyonunda yer almasının kendi pozisyonuna uygun olmayacağını belirtti. Emekli Kılavuz Kaptan Saim Oğuzülgen de siyasi bir amacın olduğunu belirterek İsrail’i meşrulaştırma çabalarına dikkat çekti.
‘DAHA ÖNCE ORTAK BİR AMAÇ VARDI’
Emekli Tümamiral Deniz Kutluk, daha önce Türkiye’nin ortak bir çıkar ve amaç doğrultusunda bölgeye kuvvet gönderdiğini fakat bu sefer durumun aynı olmadığını söyledi.
Yemen’deki Husilerin İsrail ve ona destek veren ABD gemilerini hedef aldığını belirten Kutluk, “Türkiye daha önce, denizlerin serbest kullanılması rejimine sadakati sağlamak amacıyla, bayrak ayırt etmeksizin korsanlara karşı mücadele adına kuvvet göndermişti. Şimdi ise durum farklı. Yemen, ABD ve İsrail’i hedef aldığı için böyle bir kuvvetin kurulacağı anlaşılıyor. Dolayısıyla durum böyle olunca, Türkiye’nin pozisyonu itibarıyla böyle bir koalisyona katılması pek uygun görünmüyor.” ifadelerini kullandı.
‘ABD KENDİNİ BİR MECBURİYET İÇİNDE HİSSEDİYOR’
Emekli Tümamiral Kutluk, ABD’nin koalisyon kurmadan da oradaki gemileri savunabileceğini söyledi. Hali hazırda bölgede ABD’nin beşinci filosunun olduğunu hatırlatan Kutluk, “Dolayısıyla ABD’nin bölgeye yakın toplamda 4 uçak gemisi grubu var. Bunlarla koruma görevini kendisi yapabilir ama ABD’nin dış politika düzeni içinde Vietnam savaşından beri koalisyonlar olmaksızın bir askeri harekata girişmemek de var. Bu yüzden Amerika kendisini bir koalisyon oluşturmak mecburiyeti içinde hissediyor.” ifadelerini kullandı.
‘ANGLOSAKSONLAR DESTEĞE GELEBİLİR’
Kutluk, “Bölgede eminim ki İngiliz kuvvetleri de vardır.” dedi. Bunu bütün Arap yarımadasının geçmişte İngiliz sömürgesi olduğunu hatırlatarak gerekçelendiren Emekli Tümamiral, “Orada bulunan İngiliz kuvvetleriyle böyle bir koalisyonu kurabilirler. Anglosaksonlar yardıma gelebilir. Kanada, Avusturalya gelebilir. Ama konunun Türkiye'yi ilgilendiren bir yönü olmadığını düşünüyorum.” ifadelerini kullandı.
‘SINIRLI BİR ÇERÇEVESİ OLUR’
Kurulabilecek bir koalisyonun denizlerin serbest geçiş hakkı kapsamında kontrolünü sağlamak amacıyla yapılacağını belirten Kutluk, “Yemen doğrudan doğruya karadan füzeler atarak bu geçişleri engellemeye çalışırsa, nefsi müdafaa şartları oluşabilir ve Yemen kuvvetlerine orada bulundurulacak donanma gücü karşılık verebilir ama bu sınırlı olur.” dedi.
Büyük boyutlu bir çatışma durumunun oluşmayacağını da vurgulayan Kutluk, “Türkiye'yi doğrudan doğruya etkileyen bir yönü olmaz ama Türkiye'nin ulaşımı da oradan geçiyor. Şunu da not etmek lazım. Türkiye'deki deniz ticareti büyük ölçüde Türk bayrakları dışındaki uygun bayrak devletleriyle yapılıyor. Dolayısıyla dışarıdan bakan bir gözlemci açısından taşıdığı bayrak, bu ticaret gemilerini hedef haline getiriyorsa Türkiye'nin gemilerinin de Husiler tarafından yanlışlıkla vurulma ihtimali var ama bu amaç dışı yani tesadüf olmuş olur.” değerlendirmesinde bulundu.
‘MALİYETLER ARTACAK’
Emekli Kılavuz Kaptan Saim Oğuzülgen, uluslararası deniz ticaret şirketlerinin Kızıldeniz rotasını değiştirmesi sonucunda maliyetlerde ciddi artışların olacağını belirtti. Bunun insanların yaşamına sirayet edecek kadar etkili olacağını vurgulayan Oğuzülgen, “Ümit Burnu’ndan geçmek, zaman, yakıt, sigorta primleri açısından maliyetleri artıracaktır.” dedi.
İsrail’deki Eliat limanına da dikkat çeken Oğuzülgen, “Eliat limanında İsrail tarafında 5 mil alan bırakılmışsa, Ürdün tarafına neredeyse 1 mil bırakılmış. Özellikle doğudan yani Çin, Hindistan, Japonya’dan İsrail’e yapılan ticarette bu liman kullanılıyor.” ifadelerini kullandı.
‘HEDEF DOĞU AKDENİZ’
Oğuzülgen “Gazze’yi ele aldığımızda, bütün hedef Doğu Akdeniz’de yer alan petrol kaynaklarına ulaşma ve ele geçirme olduğunu düşünüyorum.” yorumunu yaptı. Oğuzülgen, amacın siyasi olarak İsrail’i meşrulaştırma çabası olduğunu vurgulayarak, “Emtia fiyatları artınca insanlar tepki gösterecek. Bunun sebebi olarak da neyi sunacaklar? O bölgedeki terörist faaliyetleri. Bahaneleri bu olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
TİCARETİN YÜZDE 53’ÜNÜ TEMSİL EDİYORLAR
Kızıldeniz rotasını değiştiren şirketler küresel konteyner ticaretinin yüzde 53’ünü temsil ediyor. Maersk ve Hapag Lloyd şirketlerinin 15 Aralık’ta hizmetlerini geçici olarak askıya aldığını açıklamasından hemen sonra onları CMA-CGM ve MSC şirketleri izledi. Ticaretin büyük ölçekli olarak yeniden yönlendirilmesinin kısa vadede tedarik zincirinde darboğazlar yaratacağı belirtildi.
‘SALDIRI DÜZENLEMEK MÜMKÜN DEĞİL’
The Economist dergisi, Yemen’in Kızıldeniz’deki operasyonlarının küresel ekonomi üzerindeki etkisine değinerek, bu operasyonlara bir filo aracılığıyla karşı koymanın maliyetli olduğunu ve mevcut koşullarda Yemen’e karşı bir saldırı düzenlemenin mümkün olmadığını belirtti. Kullanılan bazı silahların karmaşıklık düzeyinin yüksek olduğuna dikkat çekildi. Bu bağlamda Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Yemen’in 800 kilometreye kadar menzile sahip füzeler de dahil olmak üzere dev bir gemi savar füze cephaneliğine sahip olduğunu vurguladı.
‘SALDIRI DEVAM ETTİKÇE PAZARLIK YOK’
Önceki gün Yemen müzakere heyeti başkanı Muhammed Abdülselam, “Umman Sultanlığı himayesinde Kızıldeniz operasyonlarıyla ilgili olarak uluslararası taraflarla iletişimin devam ettiğini” duyurdu. Yemen’in Gazze’ye yönelik tutumunun pazarlığa tabi olmadığını ve Gazze’ye yönelik saldırganlığın devam etmesi karşısında “boş durmayacaklarını” vurguladı.
Yemen silahlı kuvvetleri, Filistin halkını ve direnişini desteklemek amacıyla işgal altındaki Filistin topraklarının güneyine doğru balistik füzeler, seyir füzeleri ve insansız hava araçları fırlatmanın yanı sıra Kızıldeniz’de İsrail varlığına doğru giden gemileri hedef almak ve bir İsrail gemisini alıkoymak da dahil olmak üzere bir dizi askeri operasyon gerçekleştirdiklerini duyurdu.
