ABD'nin psikolojik savaş hesapları askıda

ABD lehine internet ortamında “gizli psikolojik savaş” yürüten bir operasyon ağı ortaya çıkarıldı. Amerikan ordusuna bağlı bir bilgi bozma (dezenformasyon) şebekesine ait olduğu düşünülen 150’den fazla hesap, Twitter ve Facebook tarafından askıya alındı. Pentagon, konuyla ilgili bütün faaliyetleri inceleyen bir soruşturma başlattı. Ordu yetkilileri, ifşa olan şebekeye dair Beyaz Saray’a bağlı Ulusal Güvenlik Konseyi’nde hesap verdi.

BEYAZ SARAY, İFŞANIN HESABINI SORDU

Washington Post gazetesi, sosyal medya analiz şirketi Graphika ile Stanford Üniversitesi’ne bağlı bir birimin hazırladığı raporda 150’den fazla hesabın askıya alındığının tespit edildiğini aktardı. Gazeteye konuşan ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ve Beyaz Saray yetkilileri, konunun Washington’da ciddi bir rahatsızlık yarattığını ortaya koydu. Hükümet kaynaklarının verdiği bilgilere göre, Pentagon’un Savunma Politikalarından Sorumlu Müsteşarı Colin Kahl, askeri bilgi operasyonları yürüten tüm birimlerin faaliyetlerine ilişkin inceleme başlattı.

Kahl’ın Ulusal Güvenlik Konseyi’nde “ne tür operasyonlar yürütüldüğüne, kimin hedef alındığına, hangi araçların kullanıldığına, askeri komutanların neden bu taktikleri seçtiğine ve bunların ne kadar etkili olduğuna” dair bilgilendirme istediği aktarıldı. Ayrıca Pentagon’un Dışişleri Bakanlığı ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ile psikolojik savaş operasyonları alanındaki ilişkisini düzenleyen Askeri Bilgi Destek Operasyonları (MISO) metnini de gözden geçirme talimatı verdiği kaydedildi.

CENTCOM DA İŞİN İÇİNDE

Daha önce Twitter, 2012 ile 2022 arasında toplam 299 bin 566 paylaşım yapan 146 hesabı mercek altına almış, Facebook ise 39 kişisel hesap, 16 sayfa, 2 grup ve 26 Instagram hesabını incelemeye aldığını açıklamıştı. Bu iki şirket, ağustos ayında içerikleri birbiri ile örtüşen ve platformların kullanım koşullarını ihlal eden iki hesap ağı tespit edip bunlara bağlı 150’den fazla hesabı askıya aldığını duyurdu.

Kapatılan hesapları mercek altına alan Graphika ve Stanford Üniversitesi Siber Politikaları Merkezi, hazırladıkları raporda, bu hesapların Rusçanın yoğun olarak kullanıldığı Orta Asya ülkelerinde Rusya’nın aleyhine paylaşımlarda bulunurken ABD’nin Orta Asya ülkelerine yaptığı yardımları öne çıkardıklarını tespit etti.

ABD’nin fonladığı Amerika’nın Sesi ve Radyo Özgür Avrupa gibi medya kaynaklarından yapılan sistematik paylaşımlar, şebekenin faaliyetindeki yapının ortaya çıkmasında etkili oldu. Açığa çıkarılan sahte hesaplardan birisinin geçmişte ABD Merkezi Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) adına faaliyette bulunmuş bir hesapla ilişkili olduğu da anlaşıldı. Gazete ayrıca CENTCOM’un 2020 yılında Çin’in koronavirüs konusundaki bilgi bozma faaliyetine cevap verme gerekçesiyle, benzer bir sahte hesap ağı oluşturduğunu ve yakalandığını aktardı.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu Batı Asya merkezli faaliyet yürüten ve PKK/YPG’ye alenen verdikleri destekle bilinen CENTCOM yetkilileri, konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti.

HEDEF AVRASYA ÜLKELERİ

Hesapların Rusça, Çince, Urduca, Farsça başta olmak üzere birçok dilde paylaşım yaptığı, ağırlıklı olarak Rusya, Çin, İran ve Orta Asya ülkelerine yönelik sosyal medya kampanyaları düzenlediği tespit edildi.

Diğer taraftan, bu ülkelerde Çin’in başta Uygurlar olmak üzere Müslüman azınlıklara baskı yaptığı propagandasının da yaygın olarak bu hesaplarca yapıldığı belirtildi. Raporda, Orta Asya’da bu grupların sahte haberler, sahte fotoğraflar ve sahte hesaplarla sosyal medya kampanyaları ve dilekçe toplama faaliyetleri gerçekleştirdiği kaydedildi.

Rusya’yı Orta Asya dışında Orta Doğu ve Afrika kıtasında da hedef alan bu grupların, ABD ordusunun Suriye’deki operasyonlarına yönelik olumlu paylaşımları öne çıkarırken, Rusya’nın burada sivilleri katlettiğine yönelik paylaşımlarda bulunduğu belirtildi.

İÇ KARIŞIKLIK KÖRÜKLÜYORLAR

Raporda bu hesapların ayrıca Rusya, İran, Çin’in yanı sıra yönetimleri ABD ile ihtilaf içinde olan birçok ülkenin yönetimlerine karşı protestoların düzenlenmesine, sosyal medya kampanyalarının yapılmasına yönelik kampanyalar düzenlediği ifade edildi.

Ortaya çıkan bu şebekenin, İran’da Mahsa Amini’nin ölümü sonrasında çıkan olaylarda da kullanılmış olabileceği değerlendiriliyor. Farsça olarak yoğun faaliyet yürüttüğü tespit edilen ağ, tek merkezden gelen dezenformasyonu dakikalar içerisinde yayabilecek kabiliyetlere sahip. Amini olayında da polis işkencesi iddiası, hızlı bir şekilde yayılmış ve protestoları körüklemişti. Daha sonra ortaya çıkan güvenlik kamerası görüntüler ve paylaşılan otopsi raporu, bu iddiayı yalanlanmıştı. İran devlet yetkilileri ise hayatını kaybeden Amini’ye sahip çıkmış, soruşturmayı yakından takip ettiklerini ifade etmişlerdi.

PENTAGON’DAN İTİRAF NİTELİĞİNDE AÇIKLAMA

Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, Facebook ve Twitter’ın kapatılan hesaplarla ilgili Pentagon’a herhangi bir bilgi vermediğini ancak bu ifşanın Bakanlığın askeri bilgi operasyonlarını mercek altına alması için bir fırsat olduğunu ileri sürdü.

Psikolojik harp faaliyetleri olarak da “askeri bilgi destek operasyonlarını” yürüten birimlerin iş yapma biçimlerinin gözden geçirileceğini söyleyen Ryder, psikolojik harp faaliyetlerinin ABD ordusunun halkla ilişkiler birimince yürütülmediğini, bunun ordu içerisinde ve dışarıdan istihdam ettiği birimler tarafından yürütüldüğünü anlattı.

Bu operasyonların dış ülkelerdeki ABD operasyonlarında kullanıldığını belirten Ryder, gerekli durumlarda bu psikolojik harp faaliyetlerinin aldatmaca içerikli olabileceğine de dikkati çekti. Bu tür operasyonlarda düşman ülkenin liderleri veya halkının hedef alındığını belirten Sözcü, bunun bazen dezenformasyon ile mücadele için de kullanıldığını iddia etti.

Tuğgeneral Ryder, diğer askeri operasyonlar gibi ABD psikolojik harp operasyonlarının da planlama dahilinde yapılabildiği gibi göreve ve operasyonun yapılacağı ülkeye bağlı olarak da planlama dışında da yapılabildiğini kaydetti.

FACEBOOK ‘KARDEŞÇE’ ÇÖZMEYE ÇALIŞMIŞ

ABD Kongresi, 2019’da orduya “enformasyon ortamında” operasyon yürütmesinin önünü açan bir yasa çıkarmış. Bu yasaya göre, ABD ordusu, CIA’nın “örtülü yetkisi altında bulunduğu alana girmeksizin gizli psikolojik operasyonlar yürütmeye” yetkili kılınıyor.

2020 yılında Facebook’un Küresel Tehdit Bozma Birimi Direktörü David Agranovich, Pentagon’a ulaşarak kendileriyle ilişkili bazı hesapları silmek zorunda olduklarını açıkladı. Agranovich, önce Özel Harekatlar/Düşük Yoğunluklu Savaş Yardımcı Direktörü Cristopher C. Miller ile konuyu görüştü. Washington Post’un ulaştığı bir kaynak, Facebook yetkilisinin temel endişesinin, Pentagon’un faaliyetleri değil, “kendilerini ele vermesi” olduğunu aktardı.

Agranovich daha sonra Ulusal Güvenlik Konseyi’nin Siber Güvenlikten Sorumlu Başkan Yardımcısı Anne Neuberger ile iletişime geçti. Konuyla ilgili bilgi sahibi bir ABD yetkilisi de, daha sonra Pentagon’la da görüşüp herhangi bir yanıt alamayan Facebook yetkilisinin, “Savunma Bakanlığı’nın (DOD) yaptığını biliyoruz. Politikamızı ihlal ediyor. Politikalarımızı uygulayacağız. DOD buna bir son vermeli.” dediğini aktarıyor.

Ancak Graphika ve Stanford Üniversitesi raporu ortaya çıkana kadar Pentagon ve Beyaz Saray cephesinden hiçbir adım atılmadı.