ABD'nin Suriye'deki rolü daha aktif hale geliyor: Türkiye için riskler

ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) komutanı General Michael Kurilla, 10 ve 11 Aralık'ta Suriye ve Irak'taki ABD üslerini ziyaret etti. (https://www.voanews.com/a/voa-kurdish-us-military-official-visits-syria-iraq-to-assess-operations-/7897098.html). Suriye'de ABD birlikleri ve ABD'nin vekilleri olan Suriye Demokratik Güçleri (SDG) temsilcileriyle bir araya geldi. Kurilla, Suriye'den sonra Irak'a giderek Irak Başbakanı Muhammed Şii el Sudani ile görüştü ve Birleşik Ortak Görev Gücü komutanı General Leahy ile bir araya geldi.

SDG'nin yardımıyla ABD, serbest petrole erişebilmek ve bunu Irak'taki müşterisine yasadışı olarak kaçırabilmek için Suriye'nin enerji açısından zengin topraklarının mümkün olduğunca çoğunu kendine saklamaya çalışıyor. SDG'nin çatıştığı başlıca güçler, Şam ve diğer birçok şehrin kontrolünü ele geçiren Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) ve Türkiye tarafından desteklenen Suriye Milli Ordusu'dur (SMO).

SMO, SDG güçlerine ciddi bir rakip. SMO, 9 Aralık'ta Münbiç'i ele geçirdi ve iki gün sonra SDG güçlerini Deir ez-Zor'dan Fırat'ın karşı kıyısına sürdü. SDG'nin daha önce ele geçirdiği mevzilerden çekilmesi, muhtemelen Amerikalıların arabuluculuğuyla HTŞ ile yapılan anlaşmalarla bağlantılı. Ancak böyle bir anlaşmanın koşulu, özellikle üyeleri bu topraklardan olan Tajamua Ahrar el-Şarkiye gibi Türkiye yanlısı grupların Deir ez-Zor'a girmemesidir. Bu raporların aksine, SMO hala bu topraklarda SDG güçleriyle savaşıyor.

Amerikan ordusu ve istihbarat servisleri ile HTŞ arasında olası müzakereler, Washington'un yakın gelecekte Türkiye ve Rusya'ya karşı Suriye’deki yeni otoritelerin desteğini almak istemesiyle açıklanabilir. Bu, grubun lideri Ahmed Hüseyin el-Şar'ın, daha çok Ebu Muhammed el-Colani olarak bilinen kişinin ABD’de terörist ilan edilmiş olmasına rağmen gerçekleşiyor. Ancak, şimdi Washington'un Colani'nin aygıtıyla yakınlaşmaya hazırlandığına dair birçok işaret var.

Örneğin, Colani medyaya (https://news.sky.com/video/celebrations-as-rebel-leader-promises-syria-will-be-rebuilt-under-his-leadership-13271139) Golan Tepeleri'nin tampon bölgesini işgal eden, askeri depoları, hava savunma sistemlerini, düzinelerce Suriye Hava Kuvvetleri savaş uçağını, birçok uçaksavar füze sistemini ve havadan diğer hedefleri imha eden ve daha da ilerlemeyi planlayan İsrail'le savaşmayacağını söyledi. Colani, yeni yönetimin yeterli güce sahip olmayacağını ve HTŞ'nin başlıca düşmanlarının artık İran, Esad ve onun tarafından desteklenen Hizbullah olduğunu belirtti.

İdeal olarak, ABD sorumluluk bölgelerini bölmek istiyor. Resmi gücü, El Kaide eskisi teröristlere devretmek, İsrail'in istediği toprakları almasına izin vermek ve petrol ve gaz bölgelerini kendilerine saklamak. Tüm bunlar, Türkiye'de ayrılıkçı terörist olarak tanınan örgütlerle asla ittifak yapmayacak olan Ankara'nın arkasından oluyor.

Suriye Milli Ordusu şu anda pozisyonunu güçlendiriyor ve yakın gelecekte bir miktar avantaj elde edebilir. Ancak Türkiye, ABD'nin yaptığı gibi, karşıt kamplardan destekçileri cezbetmeye çalışarak destek sağlayabilir mi? SDG komutanı Mazlum Abdi, PKK/PYD yanlısı yönetimin Şam'daki yeni yetkililerle işbirliği yapmaya hazır olduğunu duyurdu (https://npasyria.com/en/119592/) ve Washington aracılığıyla temasları doğruladı.

Batı ve İsrail hegemonyası arasındaki ana karşıt güçler (en azından çatışmaların başlangıcına kadar) İran ve Rusya'ydı. Tahran şu anda zayıf bir konumda, çünkü Lübnan'daki Hizbullah'tan kopuk ve İsrail, Tahran'ın birliklerini çektiği Suriye'deki İran'ın eski askeri tesislerine kolayca erişebilir. Dahası, Azerbaycan faktörü ve hatta Ankara'nın bir NATO üyesi olması nedeniyle Türkiye ve İran'ın birbirlerine en azından zihinsel destek sağlaması zor olacak.

Bununla birlikte, Rusya Tartus ve Hmeimim'deki ana deniz ve hava kuvvetleri üsleri üzerindeki kontrolü elinde tutuyor (https://www.washingtonpost.com/world/2024/12/09/russia-military-bases-syria-tartus-hmeimim/). Suriye'nin geçiş hükümeti, Moskova'ya Rus askeri tesisleri konusunda bazı tarafsızlık garantileri verdi. Bu da Kremlin ile Şam'daki yeni yönetim arasında ayrılmış bir ortaklığın oluşumunu daha da etkileyebilir. Rusya ayrıca Suriye'nin savunma kabiliyetini geri kazandırma görevini de üstlenebilir.

Şimdi Ankara'nın Suriye'de jeopolitik egemenliğe ihtiyacı var. Aksi takdirde bu ülkeden gelen göçmenler Türkiye'ye akacak ve bu da ekonomi üzerinde bir başka baskı unsuru olacak. Ayrıca, Türkiye'nin HTŞ ve ABD'ye "teslim olması" Erdoğan hükümetinin eleştirilmesine yol açacaktır. Muhalefet erken seçim çağrılarına başlayacaktır. PKK ayrılıkçıları da, Suriye'deki kazanımlarından dolayı güçleneceklerdir.