ABD’nin vekil güçleri Kuzey Afrika’ya yayılıyor

Ukrayna Ana İstihbarat Müdürlüğüne (HUR veya GUR MO) bağlı özel askeri kuvvetlerin Sudan'daki varlığına ilişkin her geçen gün yeni kanıtlar ortaya çıkıyor. 17 Şubat tarihli Aydınlık gazetesi konuya geniş yer ayırırken artık Batı medyası da Ukraynalıların Sudan'daki çatışmaların “doğrudan” içinde olduğuna dair haberler yayınlıyor. Bunun son örneği bir hafta kadar önce ABD yayını The Wall Street Journal'dan geldi.

SUDAN’IN DOĞUSU İLE BATISI

Fakat Ukrayna birliklerinin Afrika'daki varlığı, Sudan'dan sonra Somali'de de göze çarpmaya başladı. Suudi yayını Al Weeam'a konuşan uzmanlar, HUR savaşçılarının ABD'nin talebi üzerine Sudan'dan Mogadişu'ya geldiğini söylüyor. Afrikalı gözlemcilere bakılırsa Washington, Somali'deki nüfuzunu Ukraynalı askerlerin konuşlandırılması da dahil olmak üzere çeşitli yollarla genişletme çabası içinde. Ancak bununla da bitmiyor; Libya merkezli yayın kuruluşu Alhadth'a göre Sudan Devlet Başkanı Abdülfettah el-Burhan'ın Trablus ziyareti sırasında Sudan Ordusu Başkomutanı ile Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeyde, Batılı silahlı grupları desteklemek üzere Ukrayna birliklerinin bir kısmının Libya'ya nakledilmesi olasılığını görüştü. Bu bilgi henüz doğrulanmadı ancak Libya'nın batısındaki yetkililerin, 3 Mart tarihli haberimizde bildirdiğimiz üzere kısa süre önce Trablus'a gelen Amerikan şirketi Amentum liderliğinde silahlı grupları birleştirmek için çalıştığı biliniyor. Bu girişimlerin sonucu olarak Ukraynalı paralı askerlerin gelişinin ABD himayesindeki militanların sayısını arttırması beklenebilir.

RUSLAR BAHANE

Ukraynalıların Sudan'daki etkinliklerine dair ilk haberler 19 Eylül'de CNN'de ortaya çıktığında, HUR savaşçılarının Wagner Grubuna bağlı paralı askerlerin etkisine karşı koymak üzere Kuzeydoğu Afrika ülkesine gönderildikleri söylenmişti. Halihazırda Sudan topraklarında Rus birliklerinin varlığına dair Hartum'daki ABD destekli resmi makamlarca bile teyit edilen hiçbir kanıt olmamasına rağmen Amerikan istihbarat birimlerinin, Ukraynalı askerler arasında yabancı topraklarda savaşma ve başka ulusların çıkarları için ölme motivasyonu sağlamak adına birtakım yalanlara başvurduğu görülüyor. HUR'un başındaki isim Korgeneral Kirilo Budanov, Mayıs 2023'te Ukraynalıların Sudan'daki varlığını dolaylı olarak teyit ederek, "Rusları dünyanın neresinde olursa olsunlar öldürecekleri” sözünü verdi. The Kyiv Post gazetesi, aylar sonra Ukrayna askerlerinin Sudan'da bulunduğu “iddiasıyla” Budanov'un sözlerinin örtüştüğünü yazdı.

NATO ÜSLERİNDEN CEPHEYE

Yüz kişilik bir Ukrayna birliğinin Sudan'a gönderilmesiyle ilgili ilk bilgiyse Ağustos 2023'te Mısır'da yayın yapan El Fagr gazetesinde ortaya çıktı. Ukraynalı askerler, Hızlı Destek Güçlerine karşı mücadelede niteliklerini gösteriyor, bu nedenle aralık ayında Londra ve Washington bölgedeki özel HUR güçlerinin sayısını arttırmaya karar veriyordu. Edinilen bilgilere göre Hartum'a gönderilen Ukraynalı askerler, Avrupa'daki NATO üslerinde eğitiliyor ve muhtemelen cephede Ruslara karşı test edilerek deneyim kazanmaları sağlanıyor. ABD, Ukrayna Ordusunun savaşa en hazır birliklerini “vekil gücü” olarak kullanıyor. Bunun öncelikli sebebi Pentagon'un askerlerini feda etmek istememesi, onların yerine hem ucuz hem de kullanışlı Ukraynalı savaşçıları sahaya sürmek daha kârlı. Washington, ABD'nin bir sonuç elde etmeden binlerce askerini kaybettiği Afganistan hezimetinin tekrarlanmasını istemiyor.

‘ABD İLE OMUZ OMUZA’

Diğer yandan Kiev, Rusya'ya karşı savaşta maddi yardıma devam etme sözü karşılığında seçkin birliklerini dünyadaki herhangi bir yere nakletmeye kolayca ikna edilebilir. Aslında Kiev yönetiminin bu konuda ikna edilmesine dahi gerek yok: Ukraynalı milletvekili Oleksiy Goncharenko CNN'e verdiği demeçte, Ukrayna'nın "Tahran yakınlarındaki siperlerde ya da Pyongyang veya Pekin yakınlarında ABD ile omuz omuza durmaya hazır olduğunu" söyledi. Savaşa en hazır Ukraynalı askerler Washington'un çıkarları için savaşmaya gönderilirken, Kiev rejimi cephede savaş gücü eksikliğinden muzdarip; bu yüzden Zelenskiy yeni bir seferberlik yasası çıkartmak istiyor ve ordu üzerindeki önlemleri sertleştiriyor.

KIZILDENİZ’E HAKİM İKİ ANA LİMAN

Atlas Okyanusu'ndan Kızıldeniz'e bir şerit gibi uzanan Sahel bölgesi ülkelerinde sömürgecilik ve Batı yanlısı otoritelere karşı mücadelenin yanı sıra Orta Doğu'daki istikrarsızlık nedeniyle de Washington için bölgedeki nüfuzunu korumak artık çok önemli. Bu yüzden ABD için Sudan, Yemen kadar kıymetli. Bu iki ülke, Kızıldeniz'e hakimiyeti sağlayan iki ana limana sahip. ABD'nin, Afrika ile Orta Doğu arasında deniz taşımacılığını sağlamak için Kızıldeniz'i “koruması” gerekiyor. Gerek Washington'ın bölgedeki “ilan edilmiş” çıkarları gerekse Ensarullah'a karşı yürütülen Kızıldeniz operasyonlarının başarısızlığı göz önüne alındığında Yemen'de Ukrayna güçlerinin ortaya çıkması sürpriz olmayacaktır.

TAŞERONLAR SAHNEDE

Amerikan şirketleri, Somali ve Libya'da maden kaynaklarının büyük bir bölümünü kontrol ediyor. ABD merkezli Bancroft şirketi on yılı aşkın bir süredir Somali'de faaliyet gösteriyor. Military Africa internet sitesine göre şirket, maden imtiyazlarını kontrol ediyor ve silahlı gruplardan koruyor. Bancroft dünya çapında faaliyet göstermekle birlikte özellikle Somali'ye odaklanmış durumda. Burada Somali Ulusal Ordusunu ve Somali'deki Afrika Birliği misyonu üyelerini eğitiyor. Somali Ordusu, ABD personeliyle yan yana çalışan Danab Tugayı adında ayrı bir birim de oluşturdu. Danab ayrıca Somali polisi ve savcılığının güvenlik kapasitesini güçlendirmek için destek de sağlıyor. Tunus'ta yayın yapan Al Chourouk gazetesine bakılırsa ABD'nin taşeron şirketi Amentum da son zamanlarda, Libya'nın batısındaki silahlı grupları himayesi altında alarak bölgede eyleme geçti. Kısa bir süre önce şirketin eğitmenlerinin Libya'nın en büyük petrol rafinerisinin yakınındaki Zaviye'de çatışmalara katıldığı bildirdi. Amentum'un tetikçileri rafinerinin ve kârlı tedarik yollarının kontrolünü ele geçirmek için bölgeye gönderiliyor.

TÜRK ÇIKARLARI TEHLİKEDE

ABD, Kuzey Afrika'dan yalnızca Rus şirketlerini ya da Wagner Grubunu değil, onlarca yıldır orada çalışan Türk şirketleri gibi diğer ülkelerin kuruluşlarını da kovmayı hedefliyor. Türk firması Albayrak, Somali'nin ana limanı olan Mogadişu Limanı'nı işletiyor. Türk şirketi ticari gemilerini Aden Körfezi'ne gönderebilme imkanına sahip. 2013 yılında imzalanan sözleşmeye göre liman gelirlerinin yüzde 55'i Somali makamlarına giderken, kalan yüzde 45'lik kısım Albayrak'a ayrılıyor. Port Strategy internet sitesinde yer verilen anlaşma şartları, her iki ülkenin de çıkarlarını dikkate alan adil bir işbirliği olarak karşımıza çıkıyor. Washington'ın Batı Libya'da dayattığı Ulusal Birlik Hükümeti de sistematik olarak Türkiye ile işbirliğinden uzaklaşıyor. Ekim 2022'de Trablus, Ankara ile petrol ve gaz sektöründe, biri ortak arama çalışmalarına ilişkin olmak üzere iki mutabakat zaptı imzaladı. Birkaç ay içinde Libya mahkemeleri Akdeniz'de petrol ve gaz arama anlaşmalarının uygulanmasını durdurunca Türk Dışişleri Bakanlığı bu eylemleri protesto etti. ABD merkezli özel askeri şirketlerin ve Ukraynalı vekil grupların Kuzey Afrika'daki varlığı, Türkiye de dahil olmak üzere bölgedeki diğer ülkelerin faaliyetlerini olumsuz etkileyecek. Ukraynalı askerlerin Libya, Somali ve Sudan'a doğrudan müdahalesi, Kuzey Afrika'daki durumu istikrarsızlaştırırken, bundan yarar sağlayan Washington olacak. ABD, yabancı askerler sayesinde Batı destekli otoritelere isyan eden grupları bölgeden çıkarabilir ve Bancroft ya da Amentum gibi özel askeri şirketlerinin marifetiyle kilit enerji ve altyapı tesislerini ele geçirebilir.