Heyelan alanlarında 'yapılaşma' uyarısı

Çanakkale ve yakın adalardaki heyelan riskine dikkat çeken Prof. Dr. Doğan Perinçek, Bozcaada ve Gökçeada’daki yanıltıcı görünüme aldanılmamasını istedi. Prof. Dr. Perinçek, “Yatırım yapacağınız alanda mutlaka zemin etüdü ve jeolojik - jeofizik etüt yaptırın.” dedi.

Bozcaada kıyı şeridinde ve Gökçeada’da eski heyelanları gözlemleyen Prof. Dr. Perinçek, şu değerlendirmelerde bulundu: “Gökçeada'da saptadığımız bir heyelan, 2015 çatlak oluşumu ile başlamış 2020 yılında ise heyelan tamamlanmış ve döküntüsü denize ulaşmıştır. Bazıları da tahmini 10, 50, 100 yıl önce meydana gelmiştir. Heyelanın ne kadar eski olduğunu deniz kıyısında akan heyelan malzemesinin aşınma miktarına ve heyelan döküntüsü üzerinde gelişen bitki ve ağaç miktarına göre anlamaktayız. Önümüzdeki günlerde bir deprem olursa, ada kıyılarında yeni heyelanlar oluşabilir.

“Kıyıların çok yüksek açılı yamaçları var. Rüzgarlı, fırtınalı dalgalı zamanlarda, dalgalar yamacın altını oyuyor. Heyelanın en çok olduğu yerde Bozcaada’da da killi kayalar var. Killi kayalar, heyelana çok müsaittir. O yüzden oralarda daha fazla heyelan oluyor. Sadece tesisler değil, tarlalarda da bir yatırım yapılacaksa bu tip tehlikeli yerlere yapılmamalı. Mesela, aynı yerde üç büyük heyelan olmuş ve oradaki tarlanın yüzde 30’u denize kaymış.”

YENİ HEYELANLARA DAVETİYE

Eski heyelan döküntüsü üzerine bina ya da herhangi bir yapı konmayacağını belirten Prof. Dr. Perinçek, “Heyelan döküntüsü sağlam bir zemin oluşturmaz. Yapı yapıldığı takdirde, yoğun yağmur yağdığında ya da binalardan zemine su sızması olduğunda yeni heyelan oluşur.” dedi. Depremlerde oluşacak heyelanlara dikkat çeken Perinçek sözlerine şöyle devam etti: “Örneğin 1875 Güzelyalı depreminde, Güzelyalı üstündeki sırtlarda ve Karanlık Liman dolayındaki tepelerde sekiz noktada heyelan olmuştur. Bu heyelan malzemesi-heyelan döküntüsü Güzelyalı dolaylarına kadar inmiştir. İlçe girişindeki binaların temelinde eski heyelan döküntüsü vardır.

‘AKAN ZEMİNİ DURDURAMAZSINIZ’

“Gevşek olan heyelan malzemesi, heyelan olduktan sonra, yağmuru ve suyu alınca tekrar kaymaya başlıyor. Güzelyalı köyünde, eski heyelan malzemesi üzerine evler yapmışlar, denize doğru kayıyor. Oradaki evlerde masanın üzerine portakal bile koyamazsınız çünkü yuvarlanıp aşağı düşer. Yani zemin yamulmuş durumda. Akan bir heyelan malzemesini durdurmak mümkün değil.”

Prof. Dr. Perinçek’in son cümleleri ise şu şekildeydi: “Heyelanın üzerine hiçbir şekilde gitmemek lazım. Farklı bölgelerde, malzeme üzerine yapılan yapılarda, sürekli tamirat oluyor, bazılarında fore kazık çakılıyor. Ancak onu da bilinçsiz yapıyorlar. Kayma alanlarında kayma düzlemi vardır. O düzlemin altına kadar fore kazığı indirirseniz, kesin olmamakla birlikte, belki heyelanı durdurabilirsiniz. Ama sonunda orası yavaş yavaş kayacaktır. Düzeltmek de mümkün değildir.”

HEYELAN NEDEN OLUR?

Prof. Dr. Perinçek, heyelan sebeplerini birkaç maddeyle açıkladı.

• Dalgaların kıyı boyunca yamacın altını oyması, yamaç eğimini artırması
• Kıyıyı oluşturan kayaların türü; özellikle killi kayalar su aldığında kaymaya neden olur.
• Yoğun yağmur yağması, alandaki ağaçların yok edilmesi
• Bölgede olan depremler ile heyelanların tetiklenmesi.