Afrika Birliği seçim yapmak zorunda: Ya ABD ya Çin

Afrika Birliği’nin bir inisiyatifi olan Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ABD ile Afrika ülkeleri arasında krize neden oldu. 2017’de Afrika’daki Ebola salgınıyla mücadele için kurulan merkezler Ebola’nın dışında sağlık alanındaki diğer krizlere müdahalede koordinasyonu sağlıyor. Afrika Birliği’nin merkezi Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’dan yönetilen merkezin Zambiya, Kenya, Gabon, Nijerya ve Mısır’da da örgütlenmesi planlanıyordu. Merkezler Afrika Birliği’nin yanı sıra Çin, ABD ve Dünya Bankası dahil olmak üzere birçok finansör tarafından destekleniyor.

ÇİN’DEN DEV YARDIM TEKLİFİ

Financial Times haberine göre, 14 milyon dolar tutarındaki bağış ve proje direktörünün maaşını ödeme teklifi sunan ABD, merkeze Çin tarafından yapılacak yardım hakkında endişe duyuyor. Çin, merkezin finansmanını ikiye katlama ve 80 milyon dolarlık bir maliyetle yeni bir karargah oluşturmayı teklif etmişti. Afrika Birliği'nin 55 üyesinden temsilciler 6 Şubat’ta Etiyopya'da düzenlenen bir toplantıda Pekin’in teklifini görüşmeye başladı.

‘YA ABD YA ÇİN’

ABD Çin’in CDC finansmanı ile Afrika Birliği’nde casusluk faaliyetleri yapabileceğini iddia ediyor. ABD’li yetkililer, Çin yardımlarını kabul etmesi halinde Afrika Birliği ile ilişkilerin zedelenebileceğini belirtiyor. Afrika Birliği’nin vereceği karar yalnızca CDC finansmanını değil kıtadaki ABD-Çin rekabeti açısından da önem taşıyor.

AFRİKA’DA ÇİN YARDIMLARI ARTIYOR

Boğaziçi Asya Araştırmaları Merkezi’nin (BAAM) aktardığına göre (KÖPRÜ: http://bogaziciasya.com/soguk-savas-sonrasi-cin-afrika-iliskileri/), ekonomik alanda Çin 1956’dan günümüze 53 Afrika ülkesine yardım sağladı. Son yıllarda Tanzanya-Zambiya Demiryolu (TAZARA) gibi ekonomik ve sosyal alanlarda yaklaşık olarak 800 proje tamamlandı. 1986 yılından bu yana Çin Hükümeti 42 Afrika ülkesine 600’den fazla eğitimli teknisyen gönderme gibi çeşitli yardımlarda bulundu. Günümüzde Çin, Esvatini Krallığı hariç bütün Afrika ülkeleriyle diplomatik ilişki kurmuş durumda.

ÇİN-AFRİKA TİCARETİNDE BÜYÜK ARTIŞ

Çin’in enerji ithalatının daha da artacağı göz önüne alındığında Çin’in Çin-Afrika İlişkilerini yeni bir seviye tanışmayı istemesi muhtemel görülüyor. Çin’in Afrika ülkelerinden 2045 yılına gelindiğinde ithalat oranının yüzde 45’i bulacağı tahmin ediliyor.

Çin’in Afrika’ya yönelik silah satışlarında da son yıllarda gözle görülür bir yükselme yaşanıyor. (KÖPRÜ: http://bogaziciasya.com/cin-afrika-silah-ihracati/) Buna göre, 2013-2017 arası beş yıllık dönemde, bir önceki döneme oranla yüzde 55’lik bir artış söz konusu. Afrika ülkelerinin silah ithalatının yüzde 22 azaldığı bu dönemde Çin’in Afrika’daki silah ithalatındaki payı ise yüzde 8.6’dan 17’ye kadar çıktığı görülüyor.