ABD yaptırımlarına hükûmet sessiz

ABD’nin Rusya ile ticaret yapan şirketlere tehditlerinin ardı arkası kesilmiyor. Aydınlık, 24 Ağustos’ta yayımladığı “Türk şirketlerine ABD haydutluğu” başlıklı haberinde Türkiye’den 8 şirketin yaptırım listesine eklendiğini duyurmuştu. Türk hükümetinden ise Türk şirketlerinin ticari ilişkilerini korumaya ilişkin herhangi bir açıklama yapılmamıştı. Türkiye yaptırımlara karşı sessizliğini korurken, ABD yaptırım tehditlerine yenilerini eklemeye devam ediyor.

PEŞİNE DÜŞECEKLER

ABD Hazine Bakanı Yardımcısı Wally Adeyemo, 23 Ağustos’ta Financial Times’a (FT) konuşarak Rus bankalarının kendi yetki alanlarında şube açmasına izin veren ülkelerin yaptırım riskiyle karşı karşıya kalacaklarını söyledi. Adeyemo, Rusya’nın ABD kısıtlamalarını aşmak için kullandığı şubelerin 'peşine düşeceklerini' belirtti.

Bakan Yardımcısı Adeyemo açıklamada, Rus bankalarının kendi yetki alanlarında şube açmasına izin veren ülkeleri -bankanın kendisi yaptırım altında olmasa bile- takip edeceklerini aktardı.

Adeyemo, “Kurdukları şubenin yanı sıra, yetki alanınızda onlarla çalışan diğer kuruluşların ve şirketlerin de peşine düşeceğiz.” dedi. Adeyemo, ülkelerin ‘koalisyonumuzun uygulamaya koyduğu yaptırımları delmek için kullanılacağı için’ herhangi bir Rus şubesinin ya da yan kuruluşunun kurulmasını engellemesi gerektiğini dile getirdi.

HAZİRAN AYINDA KARARNAME YAYINLANMIŞTI

ABD, Haziran ayında yayınladığı kararname ile yaptırım uygulanan tüm Rus kuruluşlarıyla ticari işlem yapan şirketlerin, ikincil yaptırım riski altında olacaklarını açıklamıştı.

FT’nin haberine göre Çin ve Türkiye'den Rusya'ya savaşla ilgili kritik malların ihracatı, kararın ardından önemli ölçüde düştü. Rusya’nın Çin’den “Yüksek öncelikli” mal ihracatı aralık ayında 421 milyon dolar iken şubat ayında 212 milyon dolara düştü. Türkiye’nin ihracatı ise aynı dönemde 25 milyon dolardan, 5 milyona geriledi. FT, ABD'nin mali yaptırımlarının, Rusya’ya mal akışında hedeflenen engeli sağladığını öne sürdü.

Adeyemo, ABD'nin haziran ayında kara listeye aldığı ve bir Rus bankasının Çin'deki tek temsilciliği olan VTB Bank Shanghai gibi şirketlere yönelik son yaptırımlarının ardından Rusya'nın ödeme kanalları bulmakta zorlanmaya devam ettiğini vurguladı.

‘YEREL YETKİLİLERİN KAFASINA VURUYORLAR’

VTB'nin CEO'su Andrei Kostin, temmuz ayında katıldığı bir konferansta “Ne adım atarsak atalım Batı'nın tepkisinin çok hızlı olduğunu fark ettik. Herhangi bir yerde bir şey yapar yapmaz, 10 kişilik bir heyet geliyor ve bizi durdurmak için yerel yetkililerin kafasına vurmaya başlıyor.” ifadelerini kullanmıştı. Kostin “Durum her geçen gün daha da kötüye gidiyor ama biz yine de çözüyoruz ve mallar akıyor.” diye konuşmuştu.

Adeyemo, önceki baskıların Çin, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerdeki büyük finans kuruluşlarının Rusya ile ilişkileri kesmeye sevk etmesinin ardından ABD'nin odağını yeni ülkelerdeki daha küçük bankalara kaydırdığını anlattı.

ALTERNATİF ÖDEME SİSTEMLERİ ÇABASI

FT, Rusya’nın Çin ve İran gibi ülkelerle ABD’nin mali baskısını kırabilecek güçte alternatif ödeme sistemleri kurmak için çaba sarf ettiğini anımsattı.

Çin başbakanı Li Qiang ve Rusya başbakanı Mikhail Mishustin 22 Ağustos Perşembe günü Moskova'da görüşerek “Ödeme kanallarının sorunsuz ve düzgün bir şekilde işlemesini sağlama” konusunda anlaşmışlardı. İki ülke, ticari işlemlerinde yuan ve rublenin daha fazla kullanılması ve finansal sistemler arasında daha yakın bağların oluşturulması için de anlaşmaya vardı.

Adeyemo ise Batı'nın küresel finans üzerindeki hakimiyeti nedeniyle, çoğu büyük bankanın Batı'nın baskısı altında boyun eğdiğini iddia etti. Adeyemo “Dolara, avroya, sterline ya da yene erişimlerini kaybetmek istemiyorlar.” sözlerini

ABD Hazine Bakanlığı, 23 Ağustos Cuma günü de Rusya ile ticari ilişkileri bulunan 400 kişi ve kuruluşu yaptırım listesine eklemişti. Listeye dahil edilenler arasında bir Türk vatandaşı ve 8 Türk şirketi de bulunuyordu.