Akdenizli ihracatçılar: Avrupa pazarına değil Rus pazarına yoğunlaşalım

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, ticari gelişmeleri Aydınlık’a değerlendirdi. Komşu ülkelerle olan ilişkilerin çok önemli olduğuna vurgu yapan Çavuşoğlu, “Rusya pazarında yüzde 50’lik küçülme yaşanıyor. Bunun nedeni talebin azalması değil, lojistik. Tersine Rusya, Türkiye’den ithalatı artıracağını karara bağladı. Bunun için de yeni bağlantı yollarının kurulması için çalışmalar devam ediyor.” diye konuştu.

KISITLAMALAR KALDIRILACAK

2021 itibarıyla toplam 3 milyar dolar hacminde olan ihracatın, 1 milyar dolarının Rusya'ya, 220 milyon dolarının ise Ukrayna'ya gerçekleştiğini belirten Çavuşoğlu, şöyle konuştu: “Bölge ülkelerini de düşünürsek, gerilim yaşanan bölge ülkelerinin toplam ihracat hacmimizin yüzde ellisini oluşturduğunu görürüz. Antalya açısından bakacak olursak Rusya'ya 220 milyon dolarlık, Ukrayna'ya ise 65 milyon dolarlık meyve ve sebze ihracatımız oldu. Önümüzdeki süreçte Ukrayna pazarında ciddi sıkıntılar bekliyoruz. Vadeli ödemelerde, Türkiye tarafına yapılacak ödemelerin gecikmesi veya ödenmemesi de söz konusu. Bu konuda devletimize, firmalara uzun vadeli kredi verilmesi konusunda önerimiz oldu. Özellikle yoğun şekilde Ukrayna ile çalışan firmalar için bu gereklidir. Eğer önerimiz gerçekleşirse firmalar mevcut sistemlerine alternatif üreterek biraz nefes almış olacaklar. Kredinin en önemli işlevi ise firmaların üreticilere yapacağı ödemeler ve üretim zincirinin sürdürülmesi olacaktır. Rusya'ya ihracatta yüzde ellinin üzerinde bir küçülme yaşıyoruz. Yine de kısa süre içinde eski düzene dönüleceğini, şartlar normalleştikten bir süre sonra ise Rusya ile daha da iyi ticari ilişkiler geliştireceğimizi düşünüyoruz. Meyve ve sebzede belli kısıtlamalar vardı. Bu kısıtlamaların kaldırılacağına dair bilgiler aldık. Uzun süredir bu kısıtlama ve kotaların kaldırılması ile ilgili uğraşıyorduk, bu durum vesile oldu.”

‘RUSYA ADIMLAR ATIYOR’

Rusya pazarında yaşanan yüzde 50’lik küçülmenin talebin azalması değil, lojistik olduğu bilgisini de veren Çavuşoğlu, “Tersine Rusya, Türkiye’den ithalatı artıracağını karara bağladı. Bunun için de yeni bağlantı yollarının kurulması için çalışmalar devam ediyor. Rusya ise ithalat olanaklarının iyileştirilmesini sağlayacak adımlar atıyor” diye konuştu.

Ümit Mirza Çavuşoğlu yeni ulaşım yolu ile ilgili gelişmeleri de şöyle aktardı: “Bu daralmanın en büyük sebebi, özellikle Ukrayna'da kapalı olan karayollarıdır. Buna çare olarak deniz yollarına ağırlık verilmeye, gemi hatlarının çoğalması konusunda çalışılmaya başlandı. Ermenistan'la ilişkilerin iyileşmesi durumunda, lojistiğin karadan da sağlanabileceğini düşünüyoruz. Çünkü tamamını deniz yolundan yapmamız pek mümkün görünmüyor. Rusya da kendi limanlarında geliştirmeler yaparak daha hızlı sevkiyatlar ve daha rahatlatıcı tedbirler için çabalıyor. Bunlara bağlı olarak çok büyük bir kaybın yaşanmayacağını ve ticaretteki açıkların kısa süre içerisinde telafi edileceğini düşünüyoruz.”

MİLLİ PARALARLA ÖDEME

Sektör, Rusya ile ticarette milli para birimi kullanımına yabancı değil. Koşulların buna daha da uygun hale geleceği görüşündeler. Çavuşoğlu, “Ödemelerin milli paralarla yapılması ve alternatif ödeme modellerinin geliştirilmesi konusunda umutluyuz. Bundan önce ödemeleri ruble üzerinden, çok sık olmasa da alıyorduk. Bu krizden sonra rubledeki hareketin normale dönmesini bekliyoruz. Bu konuda ödemelerin milli paralarla yapılmasında hiçbir sakınca görmüyoruz.” diye konuştu.

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı, komşu ülkelerle ticaretin yerinin doldurulamayacağını vurguladı. Çavuşoğlu, şöyle sonlandırdı: “Krizin etkisini ilerleyen dönemlerde daha iyi göreceğiz. Burada en önemli nokta, ticari ilişkilerimizin zarar görmeden devam ettirilebilmesi ve komşu ülkelerle daha iyi ilişkiler kurabilmemizdir. Çünkü bu şekilde üreticimizin ürünlerinin yerde kalmaması, ürünlerin pazar haline gelmesi söz konusu olacaktır. Özellikle baharın gelmesiyle, meyve ve sebze üretimindeki artışı değerlendirmek adına Rusya gibi ülkelerle ilişkilerimizin iyi tutulması gerekiyor. Olumsuz dış ilişkilerden hem ihracatçımız hem üreticimiz kötü şekilde etkilenir, bu yüzden özellikle komşu ülkelerle olan ilişkilerimiz çok önemli.”

SEKTÖR UMUTLU

Rusya Gıda Güvenliği Kurumunun, önceki kısıtlamaların da kaldırılarak Türkiye’den yaş sebze-meyve ihracatının artırılacağı yönündeki açıklamaları, sektörü sevindirdi. Bu kararla Rusya'ya yaş sebze meyve ihracat yelpazesi, öncesinden daha da genişledi. Antalya Ticaret Borsası, Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği ve ayrıca MÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Doğan “Kısıtlamaların kalkması bizim için hayırlı bir haber. Bu süreçte ticari ilişkiler, Rusya ile daha yakından seyredecek.” diye konuştu.

Rusya ile artacak olan yaş sebze meyve ticaretinde mali akışın karşılıklı yarar gözetilerek sağlanması için yerel para birimi uygulaması da söz konusu. Doğan'a göre, parite farkı kısa sürede kapanabilir. İhracatçılar artan talebi karşılamaya hazır. Rusya ile ticaret düğümünün açılması için öne çıkan yöntemlerin bazıları halen uygulanıyor. Dış Ticaret İstatistiklerine göre, 2021 yılının tamamında ruble ile 68.4 milyon dolarlık ithalat yapılırken, TL ile yapılan ithalatın değeri ise yaklaşık 13.3 milyar dolar oldu. Aydınlık’a konuşan Cüneyt Doğan, batının yaptırım kararlarına rağmen bu süreçte Türkiye’nin Rusya ile ticari ilişkilerinin öncelikli olduğunu vurguladı.

AVRUPA PAZARINDAN BİZE HAYIR GELMEZ

Antalya Toptancı Hali'nde görüştüğümüz ihracatçılar, Türkiye için Rusya ile ticaretin vazgeçilmez olduğu görüşünde. Domatesten portakala, özel üretim biberden dikenli salatalığa, yıllardır Rusya’nın taleplerine uygun üretilen birçok ürün, Antalya Toptancı Hali’nden yola çıkıyor. Ukrayna hattında ticaret yapan firmaların zararı büyük. Ürünlerini Ukrayna sınırından komşu ülke pazarlarına yönlendirebilenler şanslı. Firmalar zararlarının karşılanmasının bekliyor. Rusya merkezli ihracat yapan firmalar, ürünlerini Samsun Limanı’ndan ulaştırıyor.

İhracatçılar, Türkiye’nin bu süreçte yaptırım kararı almamasının kritik önemde olduğu görüşünde. Ortağı Ukraynalı, eşi Rus olan ihracatçı Süleyman Otcu, “Türkiye’nin tavrı burada çok belirleyici. Görünen köy kılavuz istemez. Amerika’nın yayılımcı emperyalist projeleri bu noktaya getirdi” diyor.

Bir başka firmanın sahibi yaş Sebze Meyve İhracatçısı Ali Güzel’e göre, Rusya ile ticari ilişkilerin bozulmasının bedeli ağır olur. Güzel şöyle konuştu: “Rus pazarı deyip geçmeyelim. Bizim için Rusya bir nimet. Rusya ile ilişkilerimiz bozulursa Çukurova’nın narenciyesi, Kumluca’nın biberi, Gazipaşa’nın dikenli salatalığı dalında kalır. Maliyetler yüzünden beli bükülen çiftçiye ihracat pazarı bir nebze nefes aldırıyor. Bu pazarın yüzde sekseni de Rusya’ya bağlı.”

Ali Güzel, Rusya yerine başka pazarlara yöneliriz görüşünün doğru olmadığını ifade etti. “Arabistan bizden bir iğne almıyor. Avrupa’ya giden araçların arkasına 18-20 kasa sebze atılıyor. Onu da Türk marketler alıyor. Avrupalı benim çarli biberimi, sivri biberimi, etli domatesimi yemiyor. Avrupa pazarından bize hayır gelmez. Rusya, olmazsa olmazımız.”