Almanya’da enerji krizi hükûmete uzandı: Katılım payı tartışmaları çözümsüzlüğe mi gidiyor?

Almanya’ya doğal gaz sevkiyatının düşmesi sebebiyle iflas tehdidi ile karşı karşıya kalan Alman enerji şirketleri için Ekonomi Bakanı “katılım payı” ödenmesini önerdi. Koalisyon ortakları ise vatandaşa olumsuz yansımasından endişeli

Yükselen gaz fiyatları, Alman hükûmetinde de tartışmalara neden oldu. Doğal gaz tüketiminin asgari seviyeye düşürülmesinin enerji şirketleri üzerindeki olası etkilerine yönelik Alman Ekonomi ve İklim Koruma Bakanı Robert Habeck, şirketleri desteklemek amacıyla bir “katılım payı” ödenmesini önerdi. Habeck’e ilk tepki ise koalisyon ortakları Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve liberal Hür Demokratlardan (FDP) geldi.

Hükûmet geçtiğimiz haftalarda tüketicilerden alınan katılım payının kilovat saat başına 2,4 cente çıkarılacağını açıklamış, karar tepkilere yol açmıştı. Katılım payı, yurt dışından yüksek fiyata doğalgaz alıp yurt içinde daha ucuza vermekten dolayı zarar yapan şirketlerinin olası iflasını önlemeye yönelik. Ancak veriler, enerji şirketlerinin geçtiğimiz aylarda elde ettikleri kârların önceki yıla göre daha da arttığını gösteriyor. Buna göre geçen yıl su, biyokütle ve gaz alanında 297 milyon avro gelir elde eden RWE, 2022’nin ilk yarısında bu alanda 755 milyon avro kazandı.

KOALİSYON ORTAKLARI TEPKİLİ

Ekonomi Bakanı Habeck, bugünlerde katılım payından dolayı eleştirilerin hedefinde. Tüketiciler için fazladan yaklaşık 800 avro gaz faturası anlamına gelen miktara Alman halkı karşı çıkıyor. Araştırma şirketi INSA yaptığı bir kamuoyu yoklamasında toplumun yüzde 72’sinin Habeck’in planlarına karşı olduğunu, sadece yüzde 17’sinin destek verdiği sonucunu paylaşmıştı. Kamu yayıncısı ZDF’ye açıklama yapan Habeck ise bazı şirketlerin sahte faturalarla bu uygulamayı istismar etme tehlikesinin bulunduğunu itiraf etmiş, ancak enerji piyasasının desteklenmesi gerektiğini öne sürmüştü.

Habeck’e koalisyon ortağı partilerden de eleştiriler geldi. SPD Eş Genel Başkanı Lars Klingbeil, milyarlarca avro kâr elde eden enerji şirketlerinin katılım payından faydalanmasını “hatalı” olarak nitelerken bir diğer SPD’li siyasetçi Ralf Stegner de Habeck’i zaman kaybetmeden düzenlemelerde değişiklik yapmaya çağırmıştı. Koalisyonun liberal kanadı FDP’den ise eleştiri, FDP Federal Meclis Grup Başkanı Christian Dürr’den geldi. Düzenlemelerde değişikliğin kaçınılmaz olduğunu belirten Dürr, “Enerji krizi devletin müdahalesiyle daha da tehlikeli hale getirilmemeli” görüşünü savundu. FDP Eski Genel Sekreteri Linda Teuteberg ise “zaten yüksek kâr eden enerji şirketlerinin vatandaşın cebinden çıkacak paralarla cüzdanlarını daha fazla doldurmalarına izin verilmemeli” diye konuştu.

HABECK: BASKI ALTINDA OLUŞTURDUK

Eleştiriler karşısında asıl görevinin tedarik güvenliğinin sağlanması olduğunu öne süren Robert Habeck, bakanlığının katılım payını “zaman baskısı altında” oluşturduğunu savundu. “Bu kapsamda bazı şeyler göz ardı edilebiliyor” diyen Habeck’in hafta başı Meseberg’de yapılan kabine çalıştayında bazı değişiklikleri gündemine alması bekleniyor. Başlıca değişikliğin, gaz krizinden etkilenmeyen fakat buna rağmen katılım payından hak iddia eden şirketlerin durumu istismar etmelerini engellemeye yönelik.

Artırılan katılım payı ücretinden en çok faydalanması beklenen şirketler, gaz tedarikinde sistem taşıyıcı olarak geçen Uniper ve Gazprom Germania. Alman Haber Ajansı (DPA) ve Reuters’e göre iki şirketin katılım payının yüzde 90’ından fazlası olması bekleniyor. Elde edilen gelirin yüzde 50’sinden fazlasına Uniper daha şimdiden göz dikerken şirketin 2022’nin ilk yarısında Rusya’dan gaz ithalatındaki sıkıntılardan dolayı 12,4 milyar avro zarar ettiği bildiriliyor. RWE gibi diğer enerji şirketlerinin elde ettikleri yüksek gelirler ise hükûmeti başka seçenekler üzerinde düşünmeye de sevk ediyor. Bu doğrultuda tartışılan bir diğer konu ise belirli bir zaman dilimine göre hesaplanan kâr ortalamasından daha fazla kâr elde eden şirketlerden alınan yüksek kazanç vergisi. Spiegel’in bakanlık kaynaklarından edindiği bilgilere göre Habeck’in başında olduğu Ekonomi Bakanlığı, yenilenebilir enerji ve kömürden elde edilen elektrikten sağlanan fazla kazancın vergilendirilerek doğal gaz şirketlerine aktarılması üzerinde çalışıyor. Ancak Habeck’in önerisine ise FDP’li Maliye Bakanı Christian Lindner karşı çıkıyor. Buna rağmen Habeck’e ve Ekonomi Bakanlığına planlamada destek teklifi sunan Lindner, kabine çalıştayı öncesi dar ve orta gelirli tüketiciye olumsuz yansımalarına karşı planlanan üçüncü yardım paketinin bir an önce oluşturulmasının önemini bir kez daha hatırlattı. Çarşamba günü tamamlanan çalıştayın ardından yaptığı basın açıklamasında paket ile ilgili ayrıntılı bilgi vermeyen Almanya Başbakanı Olaf Scholz, paketin “yakında” görüşüleceğini paylaştı.