Amalgam dolgu masum değil: Zararı içindeki cıvası

Avrupa Birliği (AB)’nde 1 Ocak 2025 itibarıyla amalgam dolgu kullanımı kalkıyor. Sebebi ise amalgam dolgunun içinde yer alan cıva. Özellikle çocuklar için tehlike arz eden bu dolgu yerine birçok dolgu seçeneği var. Ancak Dünya Sağlık Örgütü, amalgam dolgusu olan ve dolgusunda sorun olmayan kişilerin dolgusunu çıkartmayı da önermiyor. Çünkü cıva çözülecek ve şebeke suyuna karışacak. Almanya’da amalgam dolguyu çıkarmak isteyenler için de özel odalar hazırlanmaya başlandı. Türkiye’de de amalgam dolgu kullanımı ne kadar az kullanılsa da maddi sebeplerden dolayı diş dolgusunun amalgam dolgu olmasını isteyenler de var.

Diş Hekimi Prof. Dr. Atilla Stephan Ataç Aydınlık’a amalgam dolguyu anlattı:

KULLANIMI AVRUPA’DA YASAKLANACAK

“Amalgam dolgulardaki zarar içindeki cıva. Cıvanın oranına bağlı olarak amalgam dolgularının uzun süredir kullanılmaması tavsiye ediliyor. Dünya Diş Hekimleri Birliği ile Amerikan Çocuk Diş Hekimleri Birliğinin özel bir kararı var. Özellikle çocuk diş tedavisinde amalgamdaki cıva oranı nedeniyle kullanılmaması öneriliyor. 2025'ten itibaren de Avrupa'daki bazı ülkelerde kullanılması yasaklanacak.”

‘ŞEBEKE SUYUNA KARIŞMASI PROBLEM’

Sadece hastanın ağzındaki cıvanın problem olmadığını söyleyen Ataç şebeke sularındaki tehlikeyi işaret etti:

“Dolgudaki cıva hem yapım aşamasında problem hem de daha sonra gerekirse söküm aşamasında cıvanın şehir şebeke suyuna karışması da problem. Sadece hastanın ağzındaki cıva oranı sorun değil. Altın aramadaki kullanılan cıva, fabrikalarda cıva oranları da göz önüne alınırsa amalgam dolgudaki cıva oranı belki biraz daha geri planda kalıyor. Ama Avrupa bunun artık önüne geçmek için çalışmalara başladı.”

UCUZ DİYE TERCİH EDİLİYOR

Ataç, ekonomik yetersizlikten dolayı bazı ağız diş sağlığı merkezlerinde amalgam dolgunun kullanıldığını belirterek şu ifadeleri kaydetti:

“Ben 25 yıldır amalgam dolgu yapmıyorum. Bazı ülkelerde özellikle çocuk hastalarda yapılmıyor. Ama ülkemizde maalesef ağız diş sağlığı merkezlerinde amalgam yapılıyor. Tabi ekonomik olarak daha ucuz olmasından dolayı amalgam dolgu tercih ediliyor. Amalgam dolgunun yerine onlarca seçenek var. Kompozit dolgu, porselen dolgu, cam iyoner dolgu... Böyle böyle bir sürü seçenek var.”

TERCİH SİZİN ELİNİZDE

Hastaların, dolgu tedavisinde istediği dolguyu seçme özgürlüğü olduğunu söyleyen Ataç şöyle konuştu:

“Amalgam dolgu yaptırmamak istediğinizde hasta bunu diş hekimine belirtebilir. Artık hastalarımızda da belli bir bilinç arttı. Hastalar geldiğinde 'siyah dolgu istemiyorum' diyor. Doğrudan amalgam değil de siyah dolgu olarak tabir ediyorlar. Ama tabi hasta bunu istemede haklı. Eminim ki ağız diş sağlığı merkezlerinde çocuklara en çok kompomer, cam iyoner dolgu kullanılıyor. Eğer çocuk hastalarda süt dişine yönelik dolgu yapılıyorsa kompomer dolgu yapılmalı. Yetişkin hastalarda da artık kompozit dolgular tercih edilmeli.”

‘SÖKMEYİN, YAPMAYIN’

Ataç, amalgam dolgunun sökümünün de tehlikeli olduğunu söyleyerek şu vurguları yaptı:

“Şimdi şu uyarıyı da yapalım, Almanya'da amalgam dolguyu sökmek için özel şartlar getirildi. Örneğin şehir şebeke suyuna sökülen dolgu atılmayacak. Dünya Sağlık Örgütü diyor ki eğer amalgam dolguda bir problem yoksa sökmeyin. Türkiye'de böyle bir karar alınırsa eminim herkes dolgusunu söktürmeye koşacak ama mümkün olduğunca sökülmemeli. Çünkü cıva açığa çıkıyor ve daha tehlikeli oluyor. Hastalar şehir şebeke suyuna tükürüyor. Ya Almanya'daki gibi özel odalar ve kıyafetlerle dolgu sökülmeli ya da duruyorsa artık o cıvayı salgılamıştır, amalgam dolgu kullanan kişiye zarar vermez. Ama yeni dolgu yaptıracak olanlar amalgam dolgu yaptırmasın. Kısacası sökmeyin ve yapmayın.”