Amik Ovası'nda yüzler gülmüyor

Hatay’ın Amik Ovası’nda pamuk hasadı bitti. Üreticiler fiyatların düşük olması ve buna karşın maliyetlerin artması nedeniyle bu yıl da para kazanamadığını belirtiyor. Gelecek yılın maliyetleri için şimdiden kara kara düşünmeye başladılar. Hava koşulları nedeniyle bölgede yüzde 30 verim kaybı yaşandığını belirten üreticiler pamuğun kilosunu 22-23 lira arasında satıyor. Üreticiler, “Pamuğu 25 liradan bile satsaydık maliyeti kurtarırdık. Hele ki 30 lira olsaydı seneye daha rahat ekim yapmak için para kazanırdık.” diyorlar.

Üretici düşük fiyat, yüksek maliyetlerden dertli. Çiftçi son beş yıldır para kazanamadığını belirtiyor. Bazı üreticiler borçlarını ödemek için tarlalarının bir bölümünü satmış. Verim kaybından dolayı bu yıl üreticinin zararı yüzde 50’yi buldu.

Artan maliyetler ve bozulan iklimden dolayı pamuk ekim alanlarının da düştüğünü belirten üreticiler, zararlarını aza indirmek için devletin ton başına verdiği bin 600 liranın 5 bin liraya çıkarılmasını istiyor. İlaç, mazot, gübre gibi girdiler konusundaki desteklerin de gözden geçirilmesi bir diğer talep. Özellikle hasat döneminde buğday, pamuk, mısır ithalatının durdurulmasını isteyen üreticiler, “Planlama yapılırsa bu duruma düşülmez.” diyorlar.

Çırçır işletmecileri de üreticiler gibi dertli. İşlenmiş pamuğu Maraş ve Malatya gibi iplik yapan yerlere geçen sene kilosunu 81 liradan satarken bu sene 50 liradan zor sattıklarını belirterek bu durumun kendilerini zor duruma soktuğunu kaydediyorlar.

Amik Ovasında üreticiler ve çırçır işletmecileriyle görüştük:

‘İTHALAT DURDURULMALI’

Mehmet Çekinmez (Pamuk üreticisi): “Pamuk hasadının sonuna geldik, 2024 yılı bizim için hüsran oldu. Verim zayıf, girdiler çok yüksek ve pamuk fiyatı çok düşük. Bir çiftçi olarak buğday, pamuk ve mısırda harcadıklarımızın karşılığını bile alamıyoruz. Depremde biz traktörlerimizi, evlerimizi ve tarım malzemelerini yitirdik. Bunları yerine koymak için mücadele yürütüyoruz. Pamuk verimli olduğu zaman dönüm başına 450-500 kilo pamuk alırdık, son üç yılda havalardan dolayı verim düştü. Narenciye, zeytin, pamuk ve mısır üretiminde de verim düşük.

Rusya- Ukrayna savaşında tahıl ürünleri Rusya tarafından ihracatı durduruldu, dünya paniklemeye başladı. Tarım ürünleri stratejik ürünlerdir. Üretme konusunda biz de elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Çoluğumuz, çocuğumuzla mücadele veriyoruz. Zaten yapacak başka işimiz de yok. Arazimiz var sonuna kadar işleyeceğiz. Ancak para kazanamıyoruz. Bizi yönetenler, bizim ayakta kalmamızı sağlayacak, karnımızı doyuracak yöntemler bulmak zorunda.

İthalat yüzünden bizim ürünler para etmiyor. Bunun önüne geçilmeli. Ürünlerimiz piyasaya yeni giriyor hemen ithal ürünler ortalığı sarıyor. Biz para kazanamıyoruz. Çukobirlik gibi birlikler de yok ki, hakkımızı korusun. Ofis yok ve özel sektörün eline kaldık, piyasayı onlar belirliyor.”

‘DEVLET DESTEĞİ ŞART’

Enes Aktaş (Çırçır fabrikası sahibi): “Biz çırçır fabrikası işletmecisiyiz. Maliyetlerden dolayı gelirimiz düşüyor. Çiftçilerimiz para kazanamıyor ve işletmeler de zarar ediyor. Bayağı sıkıntılı bir dönemden geçiyoruz. Çiftçiler ve işletmeciler verdikleri emeklerinin karşılığını alamıyor. Hepimiz mağduruz. Devletimiz tohum, mazot, ilaç gibi girdilerin fiyatlarını düşürmesi gerekir. Üretici ve işletmecinin bu şartlarda ayakta kalması zor. Devletin bizim için bir çalışması olmalı ki bu işletmeler ayakta kalsın.”

‘YÜZDE ELLİ KÜÇÜLDÜK’

Mehmet İşbilir (Çiftçi ve çırçır fabrikası işletmecisi): “Fabrikamız pamuk ürünleri üzerine iş yapıyor ve son üç yıldır bu alanda bir ilerleme yok. Girdiler iki-üç kat artarken biz geriliyoruz. Hükümet ve bakanlarımızdan, özellikle Tarım Bakanımızdan isteğimiz şu: Son üç yıldır pamukta ton başına bin 600 lira destek veriliyor. Bu az olduğu için pamuk üreticileri üretimden kaçıyor. Bize en az ton başına 5 bin lira verilmeli. Burası afet bölgesi ve insanlar perişan. Pamukta üretim ve işletme bazında küçülme yüzde 50 civarında. Çiftçi ekim alanlarını bıraktı. Bu son senelerde çiftçi perişan, fabrikatör perişan ve biz bir umutla düzelir mi diye bekliyoruz.”