Anatomi ve cerrahi ustası Colombo (2): Kanın akciğer yolculuğu

Colombo, yıllar sonra William Harvey'in dolaşımı keşfetmesinin yolunu açan pulmoner devrenin keşfi de dahil olmak üzere anatomi alanında birkaç önemli ilerleme kaydetti. Galenik gelenekte, kan kalbin septumundaki mikro gözenekler aracılığıyla kalbin ventrikülleri arasında geçiyordu ve venöz kan, akciğer veni tarafından sağlanan havanın sağlandığı kalbin sol ventrikülünde atardamar kanı haline geliyordu.

Köpeklerin ve diğer hayvanların viviseksiyonları sırasında, Colombo tekrar tekrar pulmoner vende sadece kan buldu ve hava bulamadı. Modelinde, venöz kan kalpten akciğerlere gidiyordu, burada hava ile karışıyor ve sonra kalbe geri dönüyordu.

İLK SORGULAMA 13. YÜZYILDA

Septumun geçirgenliği Michael Servetus tarafından 1553'te Christianismi Restitutio'da ve İbn el-Nafis tarafından 13. yüzyılda sorgulandı ve her ikisi de kanın sağ ventrikülden akciğerler aracılığıyla sola doğru itildiğini öne sürdü, ancak bu açıklamaların her ikisi de büyük ölçüde unutuldu.

Colombo, teorisini genişletebilecek entelektüel bir iklimde pulmoner devreyi öneren ilk kişiydi. Pulmoner devreye ek olarak Colombo, kalbin ana eyleminin daha önce düşünüldüğü gibi genişleme değil, kasılma olduğunu da keşfetti. Bu keşiflerin her ikisi de daha sonra William Harvey tarafından doğrulandı.

Ayrıca, Colombo'nun "plasenta" terimini ortaya attığı kabul edilir ve çalışmasında plasentayı, doğumdan önce bebek için saf ve mükemmel kanın depolandığı bir yer olarak tanımlar. Galen'in plasentayı insanlar söz konusu olduğunda yanlış yorumladığına inanıyor ve Galen'in plasenta hakkındaki görüşlerine, Galen'in yalnızca hayvanlar üzerinde diseksiyon yapması nedeniyle meydan okuyor.

Colombo, viviseksiyonların yapılmasının sistemin bir bütün olarak nasıl çalıştığının anlaşılmasına yardımcı olduğunu savunuyor. O dönemde bu anatomik alandaki çalışmaları devrim niteliğindeydi ve bugün sahip olduğumuz plasenta ve diğer anatomik yapıların anlaşılması için temel oluşturdu.

ANATOMİDE HER UZUV İÇİN BİR KİTAP

Colombo'nun On anatomizing adlı kitabının yapısı, Colombo'nun araştırmaları için denekleri parçalara ayırma biçiminin göstergesidir. Bu çalışmanın düzeni ve yapısı çok iyi düşünülmüş olmakla kalmayıp, aynı zamanda o dönemdeki diğer anatomistlerin yapısından da farklıydı.

Colombo'nun anatomik metni, her biri vücudun farklı bir bölümüyle ilgili bilgileri kapsayan 15 farklı kitaptan oluşuyordu. 1. Kitap kemikleri anlatırken, 2. ve 3. Kitap sırasıyla insan vücudunda bulunabilen kıkırdakları ve bağları ana hatlarıyla açıklıyordu.

4. Kitap iskeleti bir bütün olarak açıklıyor ve önceki üç kitapta ayrı ayrı ele alınan anatomik unsurları bir araya getiriyor. İnsan vücudunun kasları 5. Kitapta anlatılıyor ve karaciğer ile damarlar 6. Kitabın içeriğini paylaşıyor.

7. Kitap kalbi ve atardamarları açıklıyor ve ardından 8. Kitap beyin ve sinirler hakkında bir tartışma yapıyor. Bezler genel olarak 9. Kitapta anlatılıyor ve 10. Kitap gözlerin açıklanmasına ayrılmış. İç organlar 11. Kitapta ele alınmıştır. 12. Kitap fetüsün oluşumunu ana hatlarıyla belirtirken, 13. Kitap insan vücudunun veya cildinin nasıl örtüldüğünü ayrıntılı olarak açıklamaktadır.

Colombo tarafından düzenli olarak kullanılan bir uygulama olan viviseksiyonlar 14. Kitapta anlatılmaktadır. 15. Kitap anatomik metni, Colombo'nun kendisinin "anatomide nadiren görülen şeyler" kategorisine giren gördüğü şeyleri listeleyerek sonlandırmaktadır.

Bu anatomik çalışmalarını düzenleme yöntemi, o zamanlar, önceki anatomileştirme geleneğinden bir kopuştu. Colombo her bir ana organı damarlarıyla birlikte ele alırken, Vesalius da dahil olmak üzere önceki anatomistler organları damarlarından ayırmıştı.

Bu gelenekten kopuşa ek olarak, Colombo akciğerleri kalp ve damarları olan atardamarlar hakkındaki tartışmasına dahil etmemiştir. Galen'den beri var olan akciğerler ve kalp arasındaki kavramsal bağın bu şekilde kesilmesi, Colombo'nun kanın akciğerden geçişini keşfetmesini mümkün kılmıştır.