Anayasa Candır dünyaya açılıyor

Prof. Dr. Ayşe Odman Boztosun’un yazdığı, türünün ilk örneği olan Anayasa Candır, İngilizce olarak da yayınlanıyor ve Türkiye’de beşinci baskısına gitmeye hazırlanıyor. Kişilerin vatandaşlıklarının farkına varması ve diğer vatandaşlara yönelik daha olumlu bir algı geliştirmeleri amacıyla yazılmış olan kitap, dünyaya açıldı.

Prof. Dr. Odman Boztosun, kitabın okurla ilk buluştuğu 29 Ekim 2019’dan bu yana beklediğinden olumlu tepkiler aldığını ve bundan çok mutlu olduğunu dile getirdi. Prof. Dr. Odman Boztosun, “Beklenen, ihtiyaç duyulan bir kitapmış ama kimse bu ihtiyacın farkında değilmiş. Dolayısıyla herkes bu kadar kolay bir şekilde anayasanın özüne vakıf olmaktan mutlu olduğunu söylüyor. Alanında uzman kişiler olumlu yorumlar yapıyorlar. Konuyla ilgisi olmayan genç, yaşlı vatandaşlar da okumaktan keyif aldıklarını ifade ediyor. ‘7’den 70’e herkes için anayasa’ sloganımız altını doldurdu.” dedi.

'KİTAP VAROLAN AÇLIĞI DOYURMUŞ'

Kitap okuma oranlarındaki düşüşe rağmen Anayasa Candır’ın beşinci baskısına gidiyor olmasını Prof. Dr. Odman Boztosun şöyle değerlendiriyor: “Kitap, daha geniş kitlelerce anlaşılmaya başlandı ve baskıları yenileme aralıklarımız giderek kısaldı. Çok ümit verici bir olay. Konuya dair bir açlık varmış ve kitap bu açlığı doyurmuş. Bunun daha da ötesine geçileceğini tahmin ediyorum çünkü kitap yavaş yavaş tanınıyor ve faydası da yeni yeni görülüyor.”

OKULLARDA KARŞILIK BULUYOR

Prof. Dr. Odman Boztosun, kitap çıktığından beri çok sayıda kurumdan davet aldı, kitap tanıtım toplantılarına katıldı. Bunun yankılarını şöyle anlattı: “Özellikle ortaöğretim düzeyinde çok olumlu karşılanıyor. Ben de etkinlik davetlerini programım elverdiğince kabul ediyorum. Antalya’ daki okullara bizzat giderek ya da çevrimiçi söyleşiler yapıyoruz. Anayasa'yı da mutlaka yanımda bulunduruyorum. Anayasa'nın ufacık bir kitap olduğunu görünce şaşırıyorlar. Anayasa’nın güvence altına aldığı özgürlük, eşitlik ve temel haklar gibi değerleri görsellerle, öyküleştirerek anlatıyorum. Dolayısıyla tam bir anayasa okuryazarlığı etkinliği yapmış oluyoruz. Çok temel sorulara yanıt veriyoruz. Yani önce tanımak, biraz daha bilgi sahibi olmak ve sonra sevmek üzerine ilerliyoruz.

Üniversitedeki öğrencilerim de buradan aldıkları ilhamla, eğitimcilerin eğitimine yönelik olarak, ‘Liselerde Anayasa okur yazarlığı projesi’ başlattılar. İlk başta ziyaret edilen lisede yüz yüze bir bilgilendirme etkinliği ilgilenen gençlerin sonradan projeyi yürüten öğrencilerle temasa geçerek Anayasa’yı kendi arkadaşlarına, kendi çevrelerine belki ailelerine anlatacak kadar bilgi sahibi olmasının önü de açık. Böylece herkes birbirine el veriyor. Bu yönüyle çok doğurgan bir proje. Özünde de Anayasa Candır’ın yaklaşımı var; romanlaştırarak, öyküleştirerek, soyut kavramları somutlaştırarak anlatmak ve Anayasa’nın kişinin hayatına bire bir dokunduğunu kişilere fark ettirebilmek... Bu doğrultuda, kitabın giderek daha çok bilinirlik kazanacağını ve bir referans kitabı haline geleceğini öngörüyorum.”

ULUSAL BİLİNCE HİZMET

Kitabın okurlarına kattığı birçok şey var ancak Prof. Dr. Odman Boztosun’un özellikle altını çizdiği konu; ulusal bilincin, toplumun sahip olacağı en büyük güç olması. Kitabın buna nasıl hizmet ettiği hakkında ise, “Öyküde çok sıcak dokunuşlar var. Sadece düşünce ile değil aynı zamanda duyguyla yoğrulmuş bir metin. Ulusal birliktelik, iyi günde kötü günde dayanışma, kültürünü yaşama ve yaşatma... Bu duyguları da aktarabildiğimi düşünüyorum.” diyor.

'HAYALİM BİRÇOK DİLE ÇEVRİLMESİ'

Anayasa Candır önümüzdeki ay, Atatürk’e ithafen, İngilizce çevirisiyle e-kitap olarak yayınlanacak. Prof. Dr. Odman Boztosun, beşinci baskının hikayesi anlattı: “Kitabı ilk yazdığım günden itibaren,  evrensel değerleri içeren, evrensel hukuk ilkeleri üzerine temellenmiş bir kitap olduğunun farkındaydım. Tabii bunun önce okuyucuda nasıl bir karşılık bulduğunun ölçülmesi, dolayısıyla kendi ülkemde denenmesi gerekiyordu. Buradan olumlu geri dönüşleri alınca İngilizceye çevirmenin, dünyada en kolay tanınırlığa ulaşabileceği dil ile başlamanın uygun olacağı fikrine vardım. Hayalim, diğer birçok dile de çevrilmesi ve dünyada bilinen, severek okunan, referans kitaplardan biri haline gelmesi.

ATA’MIZA İTHAF ETTİM

“İngilizce metni Ata’mıza ithaf ettim. O’nun önderliğinde kurduğumuz bu düzen var olduğu için, Anayasa Candır’ı Türk hukuk düzenini örnek alarak, tüm dünya için referans kaynağı olabilecek bir kitap olarak İngilizceye çevirebildim. Böylece dünya kamuoyu ile destansı öykümüzü paylaşabiliyoruz ve çağdaş anayasal düzeni, kendi düzenimiz üzerinden anlatabiliyoruz. Bunu mümkün kılan da Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Devrimi: Bütün dünyaya model olan bir devrim ve düzen. Sömürgeciliğe karşı bir duruş.  Bir ulusun bağımsızlık, barış ve adalet için örgütlenmeyi başarabilme öyküsü. Bu yönüyle de daha yayına çıkmadan sosyla medyada ön paylaşımlar yaptım, ilgilenenlere de kitabı e-kitap olarak gönderdim. Hindistan’dan Afrika ülkelerine kadar okuyanlardan çok olumlu yorumlar geldi. Onlarla da bağ kurabildiğini görünce çok mutlu oldum.”

HER BASIMDA FARKLI ÖNSÖZ

Prof. Dr. Odman Boztosun’un okurlardan isteği, kitabı canlı bir kitap olarak ilerletmek için yorumlarını, önerilerini paylaşmaları... Okurlar da bu talebine karşılık vermişler ve basımlarda ufak tefek değişiklikler yapılmış. Prof. Dr. Boztosun, değişikliklere rağmen kitabın esasına dokunmadıklarını söylüyor ve devam ediyor: “Sadece her baskıda ayrı bir önsöz yazıyorum. Önsöz de aslında kendi içerisinde bir hikaye yansıtıyor, kitabın öyküsünü her baskıda yazdığım önsözlerden takip edebilirsiniz. Kitap sadece yayımlanmakla kalmadı, etrafında bir etkinlik halesi oluştu ve kitabın kendi öyküsü de yazılıyor.  Buna uygun olarak her yeni baskıda yeni, özgün bir önsöz de ekleniyor.”

İNGİLİZCE SÖYLEŞİLER BAŞLIYOR

Bu yaz İngilizce olarak çevrimiçi söyleşiler yapılacağından bahseden Boztosun “O kadar olumlu yorum alması beni çok heyecanlandırdı, bunu yapacağız. Önümüzdeki üç aylık süreçte planlanması, hayata geçirilmesi, biraz daha tanıtılması gerekiyor. O ateşi aldıktan sonra kendi seyrinde ilerleyecektir. Aynen ülkemizde olduğu gibi dünyada da tanınırlığı arttıkça, kitabın evrensel mesajını daha geniş kitlelere ulaştıracağımızı ümit ediyorum.” dedi.

ANAYASA YENİ YENİ ÖĞRENİLİYOR

Prof. Dr. Ayşe Odman Boztosun, söyleşilerinde sorulan soruların çok sağlıklı olduğunu, insanların Anayasa'ya karşı önyargılarının kırıldığını ve bilinmeyen noktaların bilinçli bir şekilde öğrenildiğini söylüyor: “İnsanlar Anayasa'yı sadece kişilerin davranışlarını kısıtlayan bir düzenlemeler bütünü olarak biliyordu. Özgürlüklerimizin teker teker sayıldığı ve güvence altına alındığı bilgisi birçok kişi için çok yeni bir bilgiydi. Dolayısıyla ben söyleşi yaptığım kişilerde ‘Gerçekten Anayasa bizim için mi var, bizim özgürlüklerimizi güvence altına mı alıyor?’ şeklinde aydınlanma anına şahit oluyorum. Şunu da fark ettim, ceberrut devlet algısı insanların aklına yerleşmiş ve Anayasa'yı bunun kaynağı olarak görüyorlar. Kitap sayesinde bu algı da kırılıyor ve 'Devlet bizim için var.' algısı gelişmeye başlıyor.

'ANAYASA ATALARIMIZIN HAYALİYDİ GERÇEK YAPTILAR'

“Sonrasında çoğunlukla, özgürlüklerinin hangi şartlar altında sınırlanabileceğini, bu konuda devlete getirilen sınırlamaları, yani devletin özgürlükleri sınırlama yetkisinin nasıl sınırlandığını merak ediyorlar. Ki bu bence çok doğru bir soru, doğru bir bakış açısı. Çünkü asıl olan özgürlüktür ve yetkiler dar yorumlanır. Devlete yetkiyi biz verdik ve bu yetkiden daha fazlasına sahip değil. “Yine ben söylediğimde merak edilip üzerine sordukları bir konu, devletin insanların mutluluğu için var olduğunun Anayasa'da belirtilmiş olması. Kendi içlerinde yaşadıkları o şaşkınlığı ve bütün bu kavramları yeniden yerli yerine yerleştirme süreçlerini sordukları sorulardan görebiliyorum. Mücadele ettiğimiz bir görüş de var, insanlar diyorlar ki, ‘Efendim Anayasa'da yazsa da bu gerçekte böyle değil.’ Orada çok önemli bir hususu atlıyoruz: Anayasa’da bu yazıyor! Biz sahip çıkarsak bu gerçek olacak! Kağıt üzerinde yazan şeyler zaten bir tasavvurdur, hayal ürünüdür. Bunu gerçek yapmak yani hayal etmek ve hayali gerçekleştirmek insanın elindedir, onun gücüdür. Üniter, laik, demokratik ve sosyal devleti öngören anayasal düzenimiz Ata’mızın, atalarımızın hayaliydi ve onlar bunu gerçek yaptılar. Gerçeği geliştirerek devam ettirmek de bize düşüyor.”

ANAYASAMIZIN DÖRT SÜTUNU

Prof. Dr. Odman Boztosun son olarak şunları söyledi: “Anayasa değişikliği bizim ülkemizde sürekli gündemdedir. Tartışmaların sağlıklı bir şekilde yapılıp, milletimizin hayallerinin hayata geçirilebilmesi için öncelikle bilgi sahibi olmamız gerekiyor. Önemli bir vurgu yapmak istiyorum. Anayasa’mızın üzerine inşa edildiği dört temel sütun var: Üniter yapı, laik devlet, demokratik devlet ve sosyal devlet. Anayasamızın ikinci maddesinin dört sütunu bunlardır. Arkamızı üniter yapıya ve laiklik ilkesine yaslamışızdır, bununla ilgili en ufak bir oynama, sırtımızı yasladığımız duvarın yıkılması ve devrilmek anlamına gelir. Burayla hiç oynamadan artık biz yüz yıllık bir devlet olarak, gözümüzü demokratik ve sosyal devleti en iyi şekilde hayata geçirecek uygulamalara odaklamalıyız. Çünkü biz artık olgunlaşmış bir ulus devletiz, bütün vatandaşlarımızın bu hukuk düzeninden beklentisi ortak. Demokratik yapı ve sosyal devlet. Bu doğrultuda neler başarabileceğimize bakmalıyız. Yani Anayasa’yı bu ilkelerden bağımsız, ayrı düşünemeyiz bunları anlamak ve korumak hepimizin görevi.”