'Anayasanın yorumlanma yetkisi AYM'ye ait'

Koç Üniversitesinde düzenlenen bir konferansta konuşan Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan, Anayasal hükümlerin yorumlanması konusuna değinerek, "Elbette kanun koyucu da idari ve yargısal merciler de görevleri kapsamında anayasal hükümleri yorumlamaktadırlar. Ancak Anayasanın nihai ve bağlayıcı olarak yorumlanması yetkisi Anayasa Mahkemesine aittir." dedi.

Anayasa Mahkemesi Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi ile Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından "Anayasal Yorumun Geleceği: Bireysel Başvuru ve Norm Denetimi için Yeni Perspektifler" konulu konferans düzenlendi. Koç Üniversitesi Rumeli Feneri Kampüsü'ndeki konferansın açılış konuşmasını Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan yaptı. Arslan konuşmasında şunları söyledi:

"Anayasa Mahkemesi birçok kararında anayasa yargısına hakim olması gereken yaklaşımın hak eksenli paradigma olduğunu belirtmiştir. Mahkemeye göre anayasa hükümleri 'hak eksenli yorumlandıkları takdirde işlevlerini tam olarak yerine getirebilir.' Bu sebeple kamu gücü kullananların 'anayasal hükümleri özgürlükler lehine yorumlamaları' mümkün ve gereklidir. Anayasa Mahkemesi, bilhassa seçme ve seçilme hakları gibi siyasi haklar söz konusu olduğunda ilgili anayasa hükümlerini 'demokrasinin korunması bağlamında sistematik ve hak eksenli bir yoruma tabi tutmuş'tur."

'KARARIN BAĞLAYICILIĞINDA TEREDDÜT OLMAZ'

"Yargısal süreçte yorum kararda tecesssüm eder. Anayasa yargısında da anayasal kuralların yorumu karara dönüştüğünde artık belirleyici ve bağlayıcı hale gelir." diyen Arslan şu ifadeleri kullandı: "Kararda esas alınan yorumun isabetli olmadığı söylenebilir, ancak kararın bağlayıcılığı konusunda tereddüt olamaz. Zira Anayasa Mahkemesi kararlarının bağlayıcılığını açıkça belirten özel maddelerden önce, Anayasa’nın bağlayıcılığı ve üstünlüğü ilkesini güvenceye alan hükümleri bu bağlayıcılığı açıkça ifade etmektedir. Elbette, kanun koyucu da idari ve yargısal merciler de görevleri kapsamında anayasal hükümleri yorumlamaktadırlar. Ancak, bu yorumlar sonucunda ihdas edilen normlar ve kamu gücü işlemleri anayasal denetime tabi olduğunda Anayasanın nihai ve bağlayıcı olarak yorumlanması yetkisi Anayasa Mahkemesine aittir."

'HUKUK DEVLETİ YORUM ANAFORUNA İZİN VERMEZ'

Arslan konuşmasını şöyle tamamladı: "Aksi takdirde herkesin ve her kurumun kendi yorumunun 'geçerli' olduğunu ileri sürdüğü bir durum ortaya çıkacaktır. Hukuk devleti yorum çeşitliliğini kabul eder, ancak yorum anaforuna izin vermez. Günümüzde anayasa yargısı alanındaki belki de en önemli sınama, otoriterleşme yönündeki küresel ve yerel ters dalgalar karşısında hak eksenli yorumun korunması ve sürdürülmesidir. Sanırım ülkemizde de anayasal yorumun geleceğini bu ters dalgalar karşısında yorumcu topluluklarının hak eksenli yaklaşımı sürdürme iradesi belirleyecektir."