Arap Birliğine dönüş için 'sorunsuz formül' arayışı

Suriye’nin Arap Birliğine dönmesini isteyen Cezayir, bu teklife karşı çıkan Arap ülkelerini kırmadan, uzun süredir boş olan Suriye koltuğunun doldurulmasını sağlayarak, sıklıkla vurguladığı Arap dünyasının saflarını birleştirmeyi hedefliyor.

Kasım ayının başlarında düzenlenecek Arap Birliği Zirvesi'nin ev sahibi Cezayir, savaş nedeniyle 12 Kasım 2011'de üyeliği askıya alınan Suriye’nin Birliğe geri alınmasına destek veriyor.

Cezayir Dışişleri Bakanı Ramtan Lamamra, 22-26 Temmuz tarihlerinde Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un özel temsilcisi olarak Irak ve Suriye’ye yaptığı ziyaretin son durağı başkent Şam’da, Suriye Hükümeti'nin Arap Birliğinde olmamasının ortak Arap çalışmalarına zarar verdiğini söyledi. Arap Birliği Zirvesi'nin 1-2 Kasım'da Cezayir’de düzenleneceğini belirten Lamamra, "Suriye'nin Arap Birliğinde olmaması ortak Arap çalışmasına zarar vermektedir. Arap yönetiminde Suriye de olmalı." ifadelerini kullandı.

Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun da 31 Temmuz’da yerel medya temsilcileriyle yaptığı görüşmede, Suriye'nin Arap Birliğindeki koltuğuna "Birliğin kurucu üyesi" olarak uygun olduğu yönündeki söylemlerini yineleyerek, Suriye’nin geri dönüp dönmeme konusundaki nihai kararın henüz belirlenmediğini açıkladı.

Tebbun, 27 Kasım 2021'de yaptığı açıklamada ise "Aslında Suriye'nin zirvede olması gerekiyor. Bir Arap Zirvesi düzenlediğimizde, bunun parçalanmış Arap dünyasının yeniden birleşmesi için kapsayıcı olmasını istiyoruz." demişti.

SAFLARI BİRLEŞTİRME

Arap Birliği Parlamentosu Dış İlişkiler, Politika ve Milli Güvenlik Komisyonu Başkan Yardımcısı Abdülkerim Kureyşi de bir süre önce Cezayir Ulusal Radyosuna yaptığı açıklamada, "Cezayir, Cumhurbaşkanı Tebbun veya Dışişleri Bakanı, Arap ülkelerine yaptığı ziyaretler gibi hamlelerle tek bir şeyi hedefliyor, o da Arapların yeniden birleşmesi." ifadelerini kullanmıştı. Kureyşi, Arap dünyasının ciddi bir parçalanmışlık hali yaşadığına dikkati çekerek, "Arap dünyası, Avrupa Birliğinde olduğu gibi ittifakla sorunları çözmesi beklenirken, uluslararası tehditler karşısında kendisini çaresiz kılan bir parçalanma durumu yaşıyor." görüşünü dile getirmişti.

Bu çerçevede Cumhurbaşkanı Tebbun, yerel basına verdiği röportajda, "Cezayir'in bir sonraki zirveye ev sahipliği yapmaktaki amacı, Arapların yeniden birleşmesidir. Bu noktada ilk adımı atan da Cezayir’dir." dedi.

Suriye'nin koltuğuna geri dönme sorununun çözülmediğini ve değerlendirildiğini vurgulayan Tebbun, ülkesinin "Araplar arasında bölünmeye yol açacak hiçbir şey yapmayacağını" kaydetti.

Tebbun, Suriye tarafının Arap Birliğine dönmesi konusunda herhangi bir ısrarı olmadığını ima ederek, şöyle devam etti:

"Suriyelilerin kendileri, Araplar arasında daha fazla bölünmeyi körüklemek için bir sebep olmak istemiyor. Düşünmek için mühlet aldılar, Arap ülkeleri de düşünüyor, biz de düşünüyoruz."

Suriye Lideri Beşar Esad, haziran ayında "Russia Today" kanalına verdiği bir röportajda, “Arap Birliği Zirvesi'yle ilgili en önemli şey, bunun Cezayir’de gerçekleşiyor olmasıdır.” demişti.

CEZAYİR'İN SURİYE TUTUMU

Cezayir, Arap Birliğinin 2011’de savaş nedeniyle Suriye’nin üyeliğini askıya alma kararına çekimser kalmıştı. Mart 2016’da dönemin Dışişleri Bakanı Velid Muallim Cezayir’e bir ziyaret düzenlemiş, bundan kısa süre sonra da nisan ayında dönemin Cezayir Dışişleri Bakanı Abdulkadir Mesahil de Şam’a iadeiziyarette bulunmuştu.

Bakan Mesahil, Şam ziyaretinde, ülkesinin Suriye'nin istikrarını ve güvenliğini önemsediğini, toprak bütünlüğünü ve halkın birliğini korumak için teröre karşı savaşını desteklediğini açıklamıştı.

Bu bağlamda Suriye ile ilişkilerini kesen birçok Arap ülkesinin aksine mevcut Cezayir Dışişleri Bakanı Lamamra’nın Şam ziyareti, savaşın başladığı 2011’den bu yana Cezayir’den Suriye’ye düzenlenen en üst düzey ikinci ziyaret olarak dikkati çekti.

Lamamra, Cumhurbaşkanı Tebbun’un özel temsilcisi sıfatıyla Şam’da Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ile görüşmüş ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda kabul edilmişti.

Cezayir Dışişleri Bakanlığı, Lamamra’nın Irak ve Suriye ziyaretlerinin, "Önümüzdeki Arap Birliği Zirvesi başta olmak üzere ikili iş birliğini güçlendirme ve ortak çıkar konularını tartışma" amacı taşıdığını duyurmuştu.

NORMALLEŞME HIZLANDI

Temmuz 2021’den bu yana Ürdün, BAE, Bahreyn ve Mısır başta olmak üzere Arap ülkelerinin Suriye Hükümeti ile normalleşme adımlarının hızlandığı görülüyor. Fransız Jeune Afrique dergisinde temmuz ayı sonunda konuya ilişkin yayımlanan bir raporda, şu ifadelere yer verilmişti: “Bahreyn, Aralık 2021'de Şam'a büyükelçisini geri gönderdi. Ürdün, Suriye ile kuzey sınırını açarken, Suudi Arabistan, Şam ile iletişim hatlarını dolaylı olarak yeniden kurdu. Mısır ise Suriye'yi Arap Birliğine geri alma yönündeki çabalarını ikiye katladı.”