Artık sınavın adı ‘ortak’

Eğitimciler ortak sınav konusuna hazırlıksız yakalandı. Ortak sınavla ilgili yönetmelik, okullar açılırken, 9 Eylül’de yayınlanmıştı. Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yeni dönem uygulamalarından ‘ortak sınav’ konusu velilerin hatta öğretmen ve okul idarecilerinin gündeminde. Toplantılarda bu konu konuşuluyor, anlatılıyor, hazırlık yapılıyor. Ortaokul ve liseler için ‘sınav’ kavramının önünde artık bir ‘ortak’ ibaresi olacak.

Hepimizin Sendikası Grubu Yürütme Kurulu Üyesi, öğretmen Zafer İncebacak, “Bu bu yıl çok verimli olmayacaktır. Bu yılki uygulamalar gelecek yıla hazırlık olur.” dedi. İncebacak, “Okul içinde ortak, ilçe içinde ortak, il içinde ortak veya yurt çapında ortak ama mutlaka bir ortaklık artık var. Mümkün olduğunca sınavların ortak yapılıp ortak değerlendirilmesi söz konusu.” diye konuştu.

Eğitimci Zafer İncebacak konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı:

• Ortak sınavın kapsamı ne olacak?

Ortaokul ve liselerde sınavlar birden fazla ortak şubesi olan 5A, 5B 5C gibi birden fazla sınıf varsa, okul içindeki sınavlar ortak olacak. Bakanlığın ülke genelinde alacağı ortak sınav kararı dışında il, ilçe milli eğitim müdürlükleri, kendi müdürler kurulunda ortak sınav kararı alabilir.

Örneğin Zonguldak'ta tüm Zonguldak çapında diyelim, altıncı sınıfların matematik birinci yazılısı ortak olacak veya diyelim ki dokuzuncu sınıflarda fizik dersi ortak yapılacak, böyle onlarca karar alınabilir. İl karar almışsa il düzeyinde, ilçe karar almışsa, ilçe düzeyinde tüm okullarda aynı tarihte aynı anda sınav yapılır. Sınavı illerin ölçme değerlendirme merkezi hazırlar.

SINAV TARİHLERİ SENE BAŞINDA BELİRLENECEK

• Belli derslerde mi yapılacak bu?

İl, ilçe bütün dersler için de karar alabilir, bazı dersler için de. Örneğin diyebilir ki bütün derslerin ilk yazılılarını il genelinde ortak yapacağım veya matematik, sosyal bilgiler, İngilizce derslerini ortak yapacağım. İl-lçe düzeyinde bir karar yoksa okul bazında ortak olacak.

Yönetmeliğe göre öğretmenler sene başında oturacak, sınav tarihlerini belirleyecek. Diyelim ki Türkçe sınavları şu gün şu saatte olacak, Matematik şu gün şu saatte… Bunu sene başında belirleyecek, e-okuldan ilan edecek. Öğrenci daha sene başında ne zaman, hangi dersten yazılı sınav olacağını bilecek. Aynı dersi okutan öğretmenler (zümre) toplanacaklar, hangi kazanımdan hangi düzeyde ne kadar soru soracaklar (teknik etki tablosu deniliyor buna, soru dağılım tabloları), öğretmenler sene başında hazırlayacak bunları. Burada da bir belirsizlik aslında yok.

Ülke geneli, il-ilçe geneli ve okul geneli olmak üzere farklı düzeylerde ortak yazılı sınav yapılacak. Okul içinde eğer birden fazla şube varsa sınavları ortak yapılmak zorunda. Yönetmelikte bu var.
Sınav analizlerini de yapmak zorunda öğretmenler.

• Toplantılar mı yapılacak okul müdürleriyle, il ve ilçe bazında?

Müdürler Kurulu. Örneğin Milli Eğitim Müdürü'nün başkanlığında tüm okul müdürleri toplanacak. Orada karar alabilecekler. Önce bakanlık diyecek ki ben yurt çapında, örnek veriyorum Matematik ilk dönem birinci sınavını ortak yapacağım. Diyelim o böyle bir karar aldı, Zonguldak ili diğer derslerle ilgili diyecek ki ben diyelim Fen Bilimleri ikinci sınavıyla Sosyal Bilgiler birinci sınavını il bazında ortak yapacağım. Artık bunu da yazdık bir kenara. Bundan sonra ilçe diyecek ki ben de ilçe bazında örnek veriyorum Din Kültürü birinci sınavıyla Türkçe'nin ikinci sınavını ortak yapacağım. İlçenin aldığı karar ilçe bazında, ilin aldığı karar il bazında, Bakanlığın aldığı karar ülke bazında uygulanacak. Geri kalan sınavlar da okul bazında ortak olacak.

2019’DA DENENMİŞTİ

• Geçmişte de benzer şeyler yapılmıştı değil mi?

Bir ara 2019 yılında pandemi öncesinde il düzeyinde yapılmıştı. Örneğin denmişti ki yedinci sınıfların Türkçe'den diyelim ikinci yazılısı ortak olacak. Soruları ölçme derleme sınav merkezi hazırlamıştı. Yazılı kağıtlarını da onlar okuyor, sonuçları e-okula giriyorduk. Bugün yönetmelikle yürürlüğe konulan uygulama aslında 2019 yılındaki uygulamanın yasal hale gelmiş şekli. O zaman herhangi bir yönetmelik olmadan il bazında, ilçe bazında yapıyorlardı. Artık bir yönetmeliği, yasal zemini var.

HEDEFE ULAŞILABİLİR Mİ?

• Amaç eğitimde müfredatın ya da uygulamaların ortaklaştırılması, birliğinin sağlanması. Bu amaca ulaşabilir mi?

Her okulun, her ilin olanakları, şartları aynı değil. O açıdan tam amacına ulaşması da mümkün değil. MEB esas olarak yazılıların test olarak yapılmasını kaldırmak istiyor. Çocukların yoruma dayalı sorularla değerlendirilmelerini istiyor. En azından o açıdan bir zorunluluk olacak. Okul içinde olsun ilçe bazında olsun, tüm ülke çapında her şeyin olması gerektiği gibi olması mümkün değil. Ama toplam olarak bakarsak olumsuz görmüyorum… Sene başında bir planlama yapılacak. Ona göre hareket edecek öğretmenler, okullar.

OKULLAR, ÖĞRENCİLER KIYASLANMAYACAK

• Okulları ve öğretmenleri zorlayacak mı bu durum? Ne diyor öğretmenler, çevrenizdekiler?

Zorlayacak bir şey olduğunu sanmıyorum. Ama henüz tam olarak anlaşılmış değil. Aslında yönetmekte yazılmış: amaç okulların ve öğrencilerin değerlendirilmesi değil. Ama bazı okullar, bazı iller, ilçe müdürleri işgüzarlık edip o sonuçlar üzerinden öğretmeni değerlendirmeye kalkabilir. Ama yönetmelik kesinlikle böyle bir şeyin olmayacağını, hatta bırakın öğretmeni, öğrencinin bile birbiriyle kıyaslanmayacağını söylüyor. Okul müdürlerinde, öğretmenlerde bu tip tedirginlikler olabilir. Yönetmelikte kesinlikle kıyaslanmayacak demesi, fiiliyatta bunların olmayacağı anlamına da tabii gelmiyor.

• Geçmişte, kendi okulunun iyi görünmesi için öğrencilere yardım edilmesi de söz konusu olmuş muydu?

Olabilir ama bizim sınavlarda benim hatırladığım: örneğin Türkçe sınavı il bazında ortaksa gözetmen olarak Türkçe branşından bir öğretmen girmiyordu, matematikçi giriyordu, fen bilgisi öğreteni giriyordu. İki tane öğretmen geliyordu gözetmen olarak. Bu uygulamayı yapacaklar yine.

• Ama yine aynı okulun öğretmeni olacak değil mi?

E tabii aynı okulun öğretmeni olacak.

• Teşekkür ederiz.