Arz krizi ancak yerelden tedarik ile çözülebilir
Yerel Zincirler Buluşuyor (YZB) Konferansı ve Fuarı’nda konuşan ekonomist Ali Ağaoğlu, salgın sonrasındaki süreçte küresel ölçekte üretimin yerele döndüğüne dikkat çekti.
“İlaç konusunda gündeme gelen ülkelere olan bağımlılık herkesin canını yaktı. Herhangi bir şeyde yaşanan tedarik zorluğu, beraberinde diğer halkaları da ekleyerek karşımıza sorun olarak çıkıyor.” diyen Ağaoğlu, “Ölçek ekonomisinin, tedariğini sağlayamadığınız bir malın fiyatı bile olamayacağını anladığımız için son 2 senedir bunun önemini öğrendik. Bu yüzden yerelde üretim çok kıymetli bir konu. Son 20 yıldır yeni bir dünya düzeni üzerine konuşuluyor. Taşıma mallar sonucu oldukça fazla israf ortaya çıkıyor. Yolda hem yakıt hem israf büyük risk, verimsiz bir taşıma. O yüzden tarımın yerelde üretilmesi çok kıymetli. Yerel üreticilerin desteklenmesi ise perakendecilere düşüyor.” ifadelerini kullandı.
ÖDEME SİSTEMİ ZORDA
Tedarik konusunda önemli açmazlara gidildiğini savunan Ağaoğlu, bu anlamda yerel üreticilerle iş birliği yapılmasının önemine işaret etti. Ağaoğlu, “Aynı zamanda yerel üretimi denetlemek için sürdürülebilirliği öne çıkartmak, kaliteli ürün üretilmesine destek olunması gerekiyor. Bugün yüzde 80 oranında enflasyon var. Banka tedariği zor durumda. Bu noktada; satın alma ve tedarik zincirlerinde birlikte bir çözüm üretilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, Türk lirası kredisi ile ilgili yapılan düzenlemeler ödeme sistemlerini zor duruma sokmuş durumda. Bir tarafta aksaklık çıktığında, diğer tarafa da o aksaklık yansıyacak. Ödeme sistemlerinin aksatılmaması gerekiyor.” diye konuştu.
FAİZ İÇİN GEÇ KALINDI
Son üç yılda dünyayı sarsan gelişmeleri sıralayan ekonomist Ali Ağaoğlu, “Bu durumların yarattığı enflasyonlara, Avrupa bile faiz artırmaya çalışıyor. Fakat bu sürecin kurtarılması için biraz geç kalındı. Bu durumun faiz ile düzelmesi çok zor. Buradaki önemli konu arz.” ifadelerini kullandı. Türkiye'yi ise hem içerisinin hem de dışarısının etkilediğini anlatan Ağaoğlu, “Dış etkilerde Avrupa ihracatları geliyor. Talepler düşüyor ve ihracatımız azalıyor. Diğer taraftan içeride yaşanan sayısız günlük düzenlemeler durumu etkiliyor. Dolar ne olacak sorusu ise kamu tarafından yönlendiriliyor. Kısa vadede mümkün fakat uzun vadede kurun sabit kalması imkansızdır, buna da 'imkansız güç' deniliyor. Ayrıca bir de stok problemimiz var. 10 yıldan bu yana süregelen bir stok ve rezerv problemimiz bulunuyor. Belki kuru etkilemeyecek fakat mal ve hizmetlerin tedariğinde sorun olarak karşımıza çıkacak.” görüşünü dile getirdi.
'GÜBRE KORİDORU AÇILMALI'
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) Teknoloji Elçisi Emrah İnce, “Rusya tarım konusunda ciddi bir konuma ulaştı. Bu doğrultuda ülkemizin başlattığı tahıl koridoru konusu çok önemli. Önümüzdeki sene bir gübre koridorunun başlatılması gerekiyor.” dedi.
Emrah İnce sözlerini şöyle sürdürdü: “Tarımda proaktif bir şekilde kararlar alınması gerekiyor. Türkiye, atık zengini bir ülke. Toplamda tarımsal atık dediğimiz şey, gübre üretimine yol açıyor. Bu tesisler atık tesisi değil, atık bertaraf ettiği ve dönüştürebildiği için devlet desteğinin verilmesi gerekiyor. Topraksız tarım olmaz, insansız veya çiftçisiz bir tarım peşine değiliz. Tarımın geri kalması demek, gıdanın da geri kalması demek. Girişim ekosisteminde tarıma karşı pozitif bir ayrımcılığın yapılması gerekiyor. Geleceğimiz oradan beslenecek. Gelecekte gübre farklılaşacak. Tarımda veri bizim yeni gübremiz.”
