Hava sıcaklıkları mevsim mevsim normallerinin üstüne çıkıyor! Aşırı sıcaklarda nelere dikkat edilmeli?

Termometre değerleri iyiden iyiye yükselmeye başladı. Hava sıcaklıkları bazı şehirlerde 40 dereceyi görüyor. Buna bir de nem eklenince hissedilen sıcaklık daha da bunaltıcı oluyor. Sağlıklı bireylerde bile çeşitli rahatsızlıklara yol açabilen sıcak hava özellikle kronik hastalıkları olanları zorluyor.

Peki yaz sıcaklarının bastırdığı bugünleri en az zararla atlatmak için neler yapılmalı? Özellikle kimler daha dikkatli olmalı? Aşırı sıcaklarda nelere dikkat edilmeli? Sıcaklardan etkilenmemek için ne yapmalı? Aşırı sıcaklarda dikkat edilmesi gerekenler ne? İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ziya Mocan ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Kliniği’nden Doç. Dr. Berna Eren Kömürcüoğlu, sıcak havalarda alınması gereken önlemleri açıkladı.

İLERİ YAŞTAKİLER DAHA FALA ETKİLENİYOR

Sıcak havanın özellikle bebekleri ve geriatri grubu olarak kabul edilen 65 yaş üstü kişileri etkilediğini söyleyen Prof. Dr. Mocan, “Yaşlı grupta vücuttaki su miktarı daha az oluyor. Yine bu yaş grubunda diyabet, hipertansiyon, kalp gibi kronik hastalıklar daha fazla görülüyor. O nedenle 65 yaş üzerindeki şahısların güneşte fazla kalmamaları, mutlaka hava akımı olan yerlerde oturmaları gerekiyor” diyor.
Sıcak havalarda üç türlü tehlikeyle karşı karşıya kalındığını ifade eden Prof. Dr. Mocan şöyle konuşuyor:

“Birincisi susuz kalmak, ikincisi sıcak çarpması, üçüncüsü de ultraviyole çarpması; yani güneşteki zararlı ışınların bir şekilde vücutta yan etki göstermesi… Bu üçüne dikkat edilmesi lazım. Sıcaktan kaçınmak için hava akımı olan yerlerde oturulması lazım. Kapalı odalar çok tehlikeli. Camların karşılıklı açılıp cereyan dediğimiz hava akımının olduğu yerlerde oturulmalı. Çünkü yaşlılar genellikle sıcağı daha fazla sever ama vücut ısılarının arttığını çok fark etmezler. Onun için onları uyarmak gereklidir. Bir diğeri de sıvı konusu. Bol su içilmesi gerekiyor. Yaşlıların günde 2,5 litreyi, gençlerin ise 3 litreyi geçmeleri gerekiyor. Şekerli içeceklerden uzak durmaları gerekiyor. Onun yerine ayran ideal bir yaz çiçeği olarak tercih edilmeli.”

GÜNEŞTEN KORUNMAK GEREKİYOR

Sıcak havalarda dışarıya çıkanların daha da dikkatli olması öneriliyor. Çünkü güneşin zararları etkilerinden korunmak önemli. Bunun için vücudun açık kısımlarına güneş yağı sürülmesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Mocan, dikkat edilmesi gereken diğer ayrıntıları şöyle ifade ediyor:

“Güneşin zararlı etkilerinden korunmak için geniş şapkalar, hava alan yumuşak pamuklu elbiseler giyilmesi gerekiyor. Güneşin altında mümkün mertebe dolaşılmamalı. Özellikle güneşte spor yapılması ve güneş altında durulması kalp krizini tetikliyor. Beyin kanamaları da yazın fazla oluyor. Çünkü sıcakta beyin içi basınç artıyor. O yüzden her halükarda yemek sonrası bir-iki saat istirahat edilmeli. Yazın mutlaka öğleden sonra istirahate ihtiyaç var.”

KALP VE BÖBREK HASTALARI RİSK ALTINDA

Yaz aylarında fırsat bulanlar tatillerini yapıyor. Ancak tatilcilerin yine güneşin en etkili olduğu 11 ila 16 saatleri arasında kendilerini korumaları öneriliyor. “Özellikle bu saatler arasında güneşten kaçınmak gerekiyor” diyen Prof. Dr. Mocan, bir parantez açarak kronik hastalıkları olanlara dikkat çekiyor:

“Özellikle kalp hastaları, böbrek hastalıkları olanlar daha fazla etkileniyor. böbrek hastalarında vücutta sıvı miktarı ne kadar fazlaysa böbrekler o kadar iyi çalışır. Eğer susuz kalırsa böbrekler de az çalışır. O yüzden böbrek yetmezliklerini de daha fazla görüyoruz.”

SOLUNUM HASTALARI NE YAPMALI?

Yaz sıcaklıklarından fazla etkilenen bir diğer grup da kronik solunum yolu hastalıklarından muzdarip olanlar… Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Kliniği’nden Doç. Dr. Berna Eren Kömürcüoğlu sıcakla birlikte nemin de arttığını söylüyor. Bunun yarattığı olası zararları şöyle anlatıyor:

“Sağlıklı kişiler bunu fark etmiyorlar ama astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), pulmoner fibrozis gibi akciğer dokusunda kalınlaşma olan kişiler nefes almak için daha fazla efor sarf ediyorlar. Bir de bunun üzerine aşırı sıcaklık, nem gibi solunumu zorlaştıran ortamlarda solunum dengeleri çok daha kolay bozuluyor. Bu kişiler solunum yetmezliği dediğimiz oksijenin yetmemesi, doğru soluk alıp verememe hissini duymaya başlıyorlar. Özellikle KOAH’lı hastalarda atak görülebiliyor.”

HASTALARDA ATAKLARA SEBEP OLUYOR

Havadaki basınç değişiklikleri, aşırı kuru havaya maruz kalmak da yine bu tip hastalarda ataklara sebep olabiliyor. Bunun önüne geçmek için Doç. Dr. Kömürcüoğlu, bazı önerilerde bulunuyor:

“Hastalar aşırı sıcaklara maruz kalmamalı. Mümkünse 11 ila 16 arasındaki aşırı sıcağa maruz kalınan dönemlerde dış ortama çıkmamaları hatta klimalı yerlerde ve evlerinde kalmalılar. Yine kronik hava yolu hastalığı olan kişilere -eğer yer değiştiriliyorlarsa- sahil veya yüksek yerler gibi havanın daha ılıman olduğu, aşırı sıcağa maruz kalınmayan yerlere gitmeleri önerilebilir.”

KLİMAYA DİKKAT

Doç. Dr. Kömürcüoğlu, bu noktada klima konusunda da bir uyarı yapıyor:

“Klimayı çok soğuk değil de 22 derece civarında kullanmalarını öneriyoruz. Çünkü çok aşırı soğuk kullanmak ev dışına çıkıldığında aşırı bir sıcaklık farkı yaratıyor. Bu da hastanın dışarıya çıktığında daha fazla reaksiyon göstererek solunum sıkıntısı çekmesine sebep oluyor.”

Hastaların bulundukları ortamdaki nem oranının yüzde 30 ila 50 arasında olması dikkat edilmesi gereken bir diğer konu. Yine solunum sıkıntıları nedeniyle hastaların rutin olarak aldıkları ilaçları da düzenli olarak kullanması gerekiyor. Hava yolu hastalıklarının özellikle kışın viral enfeksiyonlarla artan hastalılar olduğunu belirten Kömürcüoğlu, “Hastalarımız yazın daha iyiyim diye ilaçlarını gevşetebiliyorlar. Ama aşırı sıcaklar hastalıkları tetikleyerek atağa neden olabiliyor” diyor.

YAZ AYLARINDA AŞIRI SICAKLARDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Sıvı Tüketimine Özen Gösterin:
Yüksek sıcaklıklar vücuttan daha fazla sıvı kaybına neden olur. Bu nedenle, bol su içmeyi unutmayın. Susuz kalmamak için günde en az 8-10 bardak su tüketmeye özen gösterin. Ayrıca, terleme sonucu kaybedilen mineralleri yerine koymak için sağlıklı beslenmeniz yüksek önem arz eder.

Güneş Kremi Kullanın:
Güneş ışınları cildiniz için zararlı olabilir ve güneş yanıklarına neden olabilir. Açık tenli bireyler, çocuklar ve yaşlılar özellikle güneşe karşı daha hassastır. Bu nedenle, dışarıya çıkmadan en az 30 faktörlü bir güneş kremi kullanmak cildinizi koruyacaktır.

Serin ve Gölgeli Yerlerde Kalın:
Özellikle öğle saatlerinde güneş ışınları daha dik açıyla gelir ve sıcaklık daha yüksektir. Bu saatlerde, mümkün olduğunca güneş altında kalmamaya çalışın ve serin ve gölgeli alanlarda vakit geçirin. Eğer dışarıda uzun süreli aktiviteler yapacaksanız, şapka ve güneş gözlüğü kullanmak da faydalı olacaktır.

Hafif ve Bol Giysiler Tercih Edin:
Yaz aylarında terlemeyi önlemek için pamuklu ve bol giysiler giymek tercih edilmelidir. Bu tür kıyafetler hava dolaşımını artırarak vücut sıcaklığının düzenlenmesine yardımcı olacaktır.

Aşırı Egzersiz ve Aktivitelerden Kaçının:
Yüksek sıcaklıkta aşırı fiziksel aktiviteler yapmak vücut ısısını artırabilir ve sıcak çarpmasına yol açabilir. Özellikle spor yapmayı düşünenlerin, erken sabah veya akşam saatlerinde daha serin hava koşullarında egzersiz yapmaları tavsiye edilir.

Araç İçinde Çocukları ve Evcil Hayvanları Bırakmayın:
Araç içi sıcaklık, dışarıdaki sıcaklıkla birlikte hızla artar ve bu, çocuklar ve evcil hayvanlar için ciddi bir tehlike oluşturur. Bir araç içinde bırakılmış bir çocuk veya evcil hayvanın sıcak çarpması riski yüksektir ve hayati tehlike arz edebilir.

Havalandırma ve Klima Kullanın:
Evinizi veya çalışma alanınızı serin tutmak için klima veya fanları düzenli olarak kullanın. Kapalı mekanlarda hava sirkülasyonu sağlamak, sıcak havanın iç mekanlarda birikmesini engelleyecektir.

Sağlıklı Beslenme:
Yaz aylarında hafif ve besleyici yiyecekler tercih edin. Sebze ve meyveler bol vitamin ve mineral içerir ve vücudunuzun ihtiyacı olan besinleri almanıza yardımcı olur. Ayrıca, sıcak havalarda ağır yemeklerden kaçınmak sindirim sisteminizi rahatlatacaktır.

Risk Grubundakilere Dikkat:
Kalp rahatsızlığı, hipertansiyon, şeker hastalığı gibi kronik hastalıkları olan bireyler, yaz aylarında daha dikkatli olmalıdır. İlaçlarını düzenli olarak kullanmalı ve sıcak havalarda doktorlarından alacakları tavsiyelere uymalıdırlar.