Astım hakkında bilmeniz gereken her şey

ASTIM NEDİR?

Bronşiyal astım genelde sadece astım olarak adlandırılır ve birçok insanı etkileyen kronik bir solunum yolu hastalığıdır. Farklı düzeylerde şiddeti vardır, bu nedenle etkileri her insan için aynı değildir.

ASTIM EVRELERİ

1. Astım Evresi: Aralıklı hafif astım

Astım krizleri: Ara sıra görülen öksürük ve hafif nefes darlığı, semptomsuz geçen sürenin iki aydan uzun olması.

Akciğer fonksiyonu belirgin değildir, hedef değerin yüzde 80'inin üzerindedir.

2. Astım Evresi: İnatçı hafif astım

Astım krizleri: Ataklar arasındaki süre iki aydan azdır.

Akciğer fonksiyonu ara sıra azalır, hedef değerin yüzde 80'inin altındadır.

3. Astım Evresi: İnatçı orta dereceli astım

Astım krizleri: haftanın birkaç günü ve ayrıca gece görülen semptomlar

Akciğer fonksiyonu hedefin yüzde 80'inin altındadır.

4. Astım Evresi: İnatçı Ağır Astım

Astım krizleri: Genellikle geceleri olmak üzere gündüz görülen semptomlar.

Akciğer fonksiyonu ciddi derecede bozulmuş, hedef değerin yüzde 60'ının altındadır.

ASTIMIN TEŞHİSİ

Öksürük nöbeti, göğüste ıslık sesi gibi şikâyetler astımın habercisi olabilir. Emin olmak için mutlaka bir doktora danışmalısınız!

Astımın teşhisi böyle konulur:

1. Anamnez: Bir hasta muayenesi sırasında tarif edilen şikâyetlere dayanır.

2. Akciğer Fonksiyon Ölçümü: Pik akış ölçer, nefes verirken ulaşılabilen maksimum hava akışını ölçen bir cihazdır. Ölçülen değer, bronşiyal tüplerin ne kadar daraldığının bir göstergesidir. Değişiklikleri tespit etmek için bu test düzenli olarak yapılmalıdır.

3. Spirometri: Akciğer ve solunum hacimleri ölçülür ve grafik olarak görüntülenir. Toplam akciğer hacmi ve ayrı ayrı bölümlerinin yanı sıra solunum döngüsü sırasındaki değişiklikleri de tespit edilebilir.

4. Alerji Testi: Alerji testi ile hastalığı tetikleyen alerjenleri bulmak mümkündür. Bu amaçla doktor kan örnekleri alır ve deri testleri (prick test) yapar.

Bu yöntemlerle elde edilen verilerden doktor, şikâyetlerin astım olup olmadığını belirleyebilir.

Çocuklarda ise durum daha güçtür: Çocuklarda hastalık genellikle tipik belirtilerle değil, basit bir öksürükle kendini gösterir. Ancak bunun birçok başka nedeni de olabilir. Bu sebeple çocuklarda astım genellikle geç teşhis edilir.

ASTIMIN BELİRTİLERİ

Astım kelimesi Yunanca'dan gelir ve "hırıltılı solunum" veya "nefes darlığı" anlamına gelir. Bunlar aynı zamanda astımın iki ana belirtisidir.

Astım krizi sırasında insanlar nefes almakta zorlanırlar. Özellikle de içlerine çektikleri havayı dışarı vermekte zorlanırlar. Solunum güçlüğüne ek olarak, astımın diğer belirtileri arasında göğüste tipik bir ıslık sesi ve inatçı bir öksürük yer alır. Bazı hastalar göğüslerinin daraldığını hissettiklerini de belirtmektedir.

Dikkat: Bir atak durumunda hızlı tepki vermelisiniz! Ciddi vakalarda akut nefes darlığı hayati tehlike yaratabilir.

ASTIM KRİZİ NEDİR?

Bronş dokusu aşırı reaksiyon gösterdiğinde ve solunum kaslarına kramp girdiğinde, doktorlar astım krizinden şüphelenirler.

Reaksiyonlar kişiden kişiye değişir: Bazıları için atak sadece birkaç saniye sürer. Bazen nefes darlığına şiddetli bir öksürük eklenebilir ve birkaç saat sürebilir. Ağır vakalarda insanlar kelimenin tam anlamıyla nefeslerini kaybederler. Bu durum tümüyle tehlikesiz değildir.

Bu nedenle, yaklaşan bir astım krizinin ilk belirtisinde kortikoidlerin (kimyasal yapı olarak vücudun kendi hormonu olan, kortizole benzeyen etkin maddeler) kullanılması gerekir. Solunum için kortizon doğrudan boğaza enjekte edilir, bu nedenle krizin olduğu bölgede etkisini gösterir. Kortikosteroidlerin farklı bileşimleri ve dozajları vardır. Doktor, hastalığın ciddiyetine bağlı olarak ilacı sadece akut astım krizi için veya uzun süreli tedavi için reçete edebilir.

ASTIMIN TEDAVİSİ

Tedaviye başlamadan önce astımı neyin tetiklediğini bulmak önemlidir.

Alerji gibi tek bir nedeni varsa astım tedavisi nispeten basittir: Eğer bir parfüm ya da evcil hayvanın tüylerinden kaynaklanıyorsa, hasta bunlarla temasını kesmelidir. Sebep tam olarak belirlenemezse astım tedavisi daha zor hale gelir.

Bir akciğer uzmanı genellikle hastalığı başarılı bir şekilde kontrol altına alabilir. Ancak hastalıkla tamamen mücadele etmek her zaman mümkün değildir.

Bazı nadir durumlarda "kendiliğinden iyileşme" meydana gelebilir. O zaman, genellikle açıklanamayan nedenlerden dolayı, hastalık sanki kendiliğinden yok olur.

Genel bir kural olarak, tüm akciğer hastaları gibi astım hastalarının da sigara içmesine izin verilmez!

ALERJİ VE ASTIM

Akciğerler belirli uyarılara aşırı tepki verdiğinde, astım hayatı çekilmez hale getirebilir. Ekstrem vakalarda, akut nefes darlığı yaşamı bile tehdit edebilir.

Bir atağın neden ve nasıl meydana geldiği mutlaka doktor tarafından açıklığa kavuşturulmalıdır. Bronş dokusunun aşırı duyarlı olmasından genellikle alerji ve astım birleşimi sorumludur. Alerji ve astım bir araya geldiğinde, çevredeki bazı maddeler semptomları tetikler. Bunlar arasında polen, toz, toz akarları, hayvan tüyleri, kimyasal çözücüler veya parfüm sayılabilir.

Eğer alerji söz konusu değilse ve astım sadece ara sıra ortaya çıkıyorsa, çoğu durumda enfeksiyonlar, ilaçlar veya soğuk hava nefes darlığı ataklarını tetikleyebilmektedir.

ÇOCUKLARDA ASTIM

Astım yetişkinlerde olduğu kadar çocuklarda da görülmektedir. Hastalık genellikle viral bir gribin parçası olarak tanınır. Hava yolları o kadar tıkanır ki ıslık sesini andıran bir ses duyulabilir. Özellikle şiddetli bir öksürük ebeveynlerin dikkatini çekebilir.

Özellikle küçük çocuklar şikâyetlerini tam olarak ifade edemeyebilirler. Bu nedenle teşhis bazen geç konulabilir. Ancak hastalıktan şüphelenildiğinde, basit akciğer fonksiyon testleri ile hastalık kesin olarak teşhis edilebilir.

Astım çocuklarda yetişkinlerden daha farklı tedavi edilmez. Tek fark uygun solunum spreyinin seçimidir. Kullanım kolaylığı en önemli kriterdir. Bebekler için kullanımı özellikle kolay olan buhar nebülizatörleri vardır.

Çocuklarda görülen astım, onların yetişkinliklerinde de astım hastası olacakları anlamına gelmez. Birçok çocukta belirtiler büyüdükçe azalır. Ancak astım hastalarının çoğu, hayatları boyunca bu sorunla uğraşmak zorunda kalır.

Kaynak: Bild

Derleme ve çeviri: Aydınlık.com.tr