Muhbir: Geri dönüşü olmayan yol Asyalı güçlerden etkileniyor

Asya İşbirliği Diyalog Forumu’nun (AİDF) 19. Dışişleri Bakanları Toplantısı İran’ın başkenti Tahran’da yapıldı. İran Dışişleri Bakan Vekili Ali Bakıri’nin ev sahipliği yaptığı toplantıya Türkiye, Çin, Rusya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri’nin de aralarında olduğu 35 ülkeden heyet katıldı. Dokuz da BRICS ve D-8 gibi uluslararası örgütün temsilcisi toplantıda hazır bulundu. “Yeni ve gelişen teknolojilerle daha güçlü ve tutarlı bir Asya” ana sloganıyla yapılan toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran temsil etti. Yeni dünya düzeninin gelişiminde Asya ülkelerinin rolünün tartışıldığı zirvede, başta İsrail’in Gazze’deki katliamları olmak üzere uluslararası gelişmeler hakkında temsilciler görüşlerini paylaştı.

‘YENİ YAKLAŞIMLAR OLUŞTURULMALI’

Tahran’daki Parsian Azadi Otel’de dün düzenlenen toplantı, helikopter kazasında şehit olan İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan için yapılan saygı duruşu ile başladı. Ardından İran Dışişleri Bakanvekili Bakıri, İran Cumhurbaşkanı Vekili Muhammed Muhbir’in toplantıya gönderdiği mektubu okudu. Mektupta şu ifadeler kullanıldı: “Bu toplantının başarılı bir şekilde düzenlenmesiyle, Asya değerlerinin desteklenmesi, Asya’nın daha fazla entegrasyonu yönünde bir adım daha atılacağını umuyorum. Asya'yı kalkındırma hedefine ulaşmak için etkili, çok taraflı mekanizmaların kullanılması ve grup içi ilişkilerin güçlendirilmesi büyük öneme ve çeşitli stratejik boyutlara sahiptir.”

NEDEN TEKNOLOJİ BAŞLIĞI SEÇİLDİ?

Yeni teknolojiler ve yapay zekânın fırsatlar yaratırken Asya ve dünya için büyük zorluklar da getirebileceğini belirten Muhbir, İran olarak bu dönem için “Yeni ve gelişen teknolojilerle daha güçlü ve tutarlı bir Asya” sloganını seçtiklerini belirtti. Tek kutuplu dünya düzeninde değişiklik yaşandığını bildiren Muhbir, “Bu sürecin önemli bir kısmı yeni Asya'nın gücünden, bu kıtadaki ekonomik ve teknolojik temellerin güçlenmesinden kaynaklanmaktadır. Bu bakımdan dünya, yeni bir uluslararası düzene ve çok kutuplu dünya yönetiminin ortaya çıkışına tarihsel bir geçiş dönemindedir. Bu geri dönüşü olmayan yol, Asyalı güçler ve eğilimlerden büyük ölçüde etkileniyor. Bunun çok taraflılığa dayalı yeni bir model oluşturabileceğine inanıyoruz.” değerlendirmesi yaptı.

DİYALOG FORUMUNUN SAĞLADIĞI KATKI

Batı’nın birçok alandaki hakimiyetine son vermenin önemli olduğunu işaret eden İran Cumhurbaşkanı Vekili Muhbir mektubunu “Yükselen Asya ekonomileri ve Asya'daki bölgesel güçler küresel ilişkilerde aktif bir varlığa sahip olsalar da küresel sistemleri etkilemelerinin hâlâ engellendiği görülüyor. Bahsedilen yeni model kesinlikle Asya sinerjisine yol açabilir ve küresel yapılarda reformlara hizmet edebilir.

Yeni uluslararası düzen için hayati olan, Batı'nın uluslararası siyasi, ekonomik, parasal ve finansal sistemlerdeki tekelci hakimiyetine son vermektir. Asya ülkelerinin ekonomik ve ticari düzenlemeler yoluyla, ayrıca güney dünyasındaki diğer gelişmekte olan ekonomilerle ekonomik ve ticari yakınlaşması ve iç içe geçmesi, yukarıdaki hedefe ulaşılmasını kolaylaştıracak ve hızlandıracak bir yoldur. Bölgesel ve bölge dışı alanlarda hareket gücümüzü artıracak iç kaynaklar ve aktif diplomasi ile bu yetenekleri, içinde bulunduğumuz uluslararası çok taraflı mekanizmaların hizmetine sunacağız.” sözleriyle tamamladı.

TÜRKİYE’DEN EKONOMİK İŞBİRLİĞİ VURGUSU

Toplantı arasında Ulusal Kanal ve Aydınlık gazetesinin de aralarında olduğu bir grup gazetecinin sorularını yanıtlayan Dışişleri Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Burhanettin Duran, “Asya’nın geçmişte ekonomik gelişmeyle ve kolektiviteyle bağlantısallığının konuşulduğu bir dönemden şimdi büyük güçlerin rekabet alanına döndüğü ve onlar arasındaki kutuplaşmanın yansıdığı bir yere doğru gittiği yönünde kaygılar var. İran’a bu toplantıyı yapmış olmasından ve buna vermiş oldukları emekten dolayı teşekkür ediyorum. Türkiye aynı zamanda başkanlığını yaptığı bu işbirliği ve diyalog platformunun önemli olduğunu düşünmekte, elinden gelen gayreti göstermektedir. Bu toplantıdaki ülkelerin temsilcileri de bu iradeyi ortaya koymuştur. Asya'nın geleceğinin ekonomik işbirliğinden, kalkınmadan yana olması, bunlarla anılması gerekiyor.” diye konuştu.

İran Dışişleri Bakan Vekili Ali Bakıri pazartesi günü toplantı için Tahran'da bulunan Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran'ı kabul etti. Görüşmede ikili ve bölgesel gelişmeler ele alındı. Gazetemiz baskıya hazırlanırken, görüşme devam ediyordu.