Asya’da devlet birikimi çalıştayı başlıyor: Bilimsel çalışmalara referans olacak

Ulusal Strateji Merkezi (USMER) ve Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi tarafından düzenlenen “Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yılında Asya'da Devlet Birikimi Uluslararası Çalıştayı” başladı. Bugün başlayan ve üç gün sürecek çalıştayda 9 ülkeden 30’un üzerinden bilim insanı sunum yapacak. Çalıştay öncesi Aydınlık’a konuşan katılımcı bilim insanlarından Prof. Dr. Osman Karatay, Prof. Dr. Zafer Önler, Prof. Dr. Oktay Uygun, Prof. Dr. Atakan Hatipoğlu ve Prof. Caner Karavit çalıştayın önemine ilişkin açıklamalar yaptı. Çalıştayın uluslararası olmasının çok değerli olduğuna dikkat çeken bilim insanları, katılımcıların da alanında çok güçlü olduğunu vurguladılar. Çalıştayın gençleri bu konulara eğilmeye sevk edeceğini söylediler.

‘KENDİMİZE KONUŞMAYACAĞIZ’

“Üretim Tarzı ve Töre İlişkisinden İlk Devlet Yapılanmasına Bozkırın Sosyoekonomik Devrim Günleri” konusunda sunum yapacak olan Prof. Dr. Osman Karatay, çalıştayın uluslararası olmasının çok değerli olduğunu söyleyerek şu ifadeleri kullandı:

“Çalıştayın konusu masaya yatırılmamış ve ezberlerle geçiştirilen bir konu. Devlet kültürünün kökleri konusunu akademik olarak, uzmanları tarafından masaya yatıracağız. Şimdisiyle geçmişiyle geniş bir zaman içerisinde inceleyeceğiz. Akademik ve kültürel bir konunun açınlanması noktasında çok faydalı, güzel bir çalışma. Bildirilerin de güzel olacağını umuyorum.

“Uluslararası bir çalıştay olması da gayet güzel. Yani kendi kendimize konuşup birbirimizi ağırlamayacağız. Bu da çalıştayın oldukça olumlu ve başarılı tarafı. Kuşkusuz çalıştayın içeriğinin de aynı ölçüde zengin olmasını umuyorum.”

‘ÇOK FAYDALI OLACAK’

“Kutadgu Bilig’te İktidar Anlayışı” konulu sunum yapacak olan Prof. Dr. Zafer Önler’de şu düşüncelerini aktardı:

“Tarihin üzerine, kültür tarihi üzerine, siyasal tarih üzerine bu tip çalışmaların yapılması gerekiyor ve çok yararlı. Üstelik bunun gerek Türkiye gerekse yabancı ülkelerdeki bilim insanlarınca bir çalıştay olarak düzenlenmesi, uluslararası olması büyük bir başarıdır ve burada emeği geçenlere düzenleyenlere teşekkür ederim, kendilerini kutlarım. Çok faydalı olmasını bekliyorum.”

“Orta Asya'da Devletleşme Süreci” konusuna eğilecek olan Prof. Dr. Oktay Uygun, çalıştayın önemine dikkat çekti: “Konu olarak tarihçilerin, sosyologların, siyaset bilimcilerin hâlâ üzerinde tartıştığı bir zemin. Asya'da özellikle Avrasya bozkırlarında, orta Asya'da devlet ne zaman ortaya çıktı? Çok geç bir tarihte ortaya çıktı. Dünyadaki ilk devletlerden, Mezopotamya’dan, Mısır'dan, Hindistan'dan böyle binlerce sene sonra ortaya çıktı. Bunun nedenleri hâlâ bir tartışma konusudur. Buna bir ışık tutulabileceği ihtimali doğuyor. Bu toplantıyla birçok ülkeden gelen katılımcılarla ben yararlı olduğunu düşünüyorum.

“İnsanlarımız milliyetçiliğiyle övünür ama merak edip de tarihini araştırmış değiller. Hâlâ Orta Asya’da Türklerin ne yaptığı, nasıl yönetildiğini biz Ruslardan, Çinlilerden veya Batılılardan öğreniyoruz. Belki bu çalıştayla gençler içinde bir motivasyon kaynağı olur, kendi tarihlerine ilgi duyarlar. Bu tür toplantıların böyle de bir katkısı da olur diye ümit ediyorum.”

“Çalıştayda Ulus-devletlerin Geleceği: Endişeler ve Tartışmalar” konusunu sunacak olan Prof. Dr. Atakan Hatipoğlu da çalıştayın bilimsel değerinin gün geçtikçe artacağını ifade etti. Hatipoğlu şu ifadeleri kullandı:

“Bugün Amerika liderliğindeki uluslararası Batı sistemine, Çin merkezli olarak Asya ülkelerinden büyük bir meydan okuma var. 21. Yüzyılın güçler dengesi değişecek. Bu açıkça gözüküyor. Amerika Birleşik Devletleri kendi içinde de tartışıyor. Bu tartışmanın özü biz yeni yüzyılda süper güç konumumuzu kaybedeceğiz. Fakat bunu barış içinde kabul edelim mi? Yani yenilgiyi kabul edelim mi, yoksa savaşmadan mevzilerimizi terk etmeden mi yapalım? Bu eksende hakim sınıflar için de tartışma var ama şu kesin ister savaşmayı göze alsınlar, ister yenilgiyi barış içinde kabul etsinler yeni yüzyılın dengeleri Asya merkezi olarak yeniden oluşacak.

“İşte bu çalıştay bu gerçeği bilince çıkarmak hem Türkiye'nin burada oynayabileceği yeri tartışmak hem de olguyu anlamak için çok önemli. Yani neden Asya yeni yüzyılın merkezi haline geliyor? Asya'da yükselen uygarlığın sihri ne? Çalıştay bu soruların cevabını vermek üzere meseleyi bilimsel bir eksende ele alıyor. Çalıştayın kıymeti burada. Önümüzdeki yıllarda çalıştayın yazılı metinleri çokça referans alacak, bunu göreceğiz. Bilimsel değeri günden güne daha artan ve anlaşılan bir çalıştay olacak.”

‘ÇOK GÜÇLÜ İSİMLER VAR’

“Kuzey Wei Hanedanı Döneminde Tabgaçlarda Devlet Sistemi ve Sanata Etkisi”ne değinecek olan Prof. Caner Karavit de çalıştayın önemine dair şunları kaydetti:

“Çalıştaydaki isimler çok güçlü. Çalıştayın uluslararası olması da çok değerli. Çin'den, Rusya'dan, İran'dan vesaire özellikle Avrasya kanadından iyi uzmanlar var.

“Benim de konum aslında eski bir Türk topluluğu olan ‘Tabgaçlar’da devlet yönetimi’ üzerine. Göçebe sistemden, yerleşik sisteme geçtiklerinde nasıl bir devlet yönetim refleksi gösterdikleri ve bunun sanata yansımalarına değineceğim. Tabii ‘Kuşak Yol’ projesinin de burada tekrar irdelenmesi değerli. O da çok merak ettiğim konulardan biri."