Asya'ya yöneliş meyvelerini veriyor: Rusya ile Irak'tan 11 milyar dolarlık iş

Rusya’da bir projede 5,5 milyar dolarlık iş alan Türk müteahhitleri Irak’ta da büyük projelere imza attılar. Irak tarihinin en büyük ihalelerinden biri olan yaklaşık 5 milyar dolarlık Basra’da deniz suyunu arıtma projesini Türk firmasının da ortak olduğu konsorsiyum kazandı. 2010 yılı öncesinde yılda yaklaşık 27 milyar dolar civarında iş üstlenen Türkiye’nin yurtdışı müteahhitlik sektörü, ABD’nin desteğiyle Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde yaşanan iç kargaşalıklar sonrası büyük sıkıntılar yaşadı. Sadece Libya’da yılda 5 milyar dolarlık iş üstlenen sektör büyük kayba uğrarken, bütün bölgede sıkıntıya girdi. Son yıllarda dünyada alınan iş miktarı 15 milyar doların altına düşerken, alınan işlerle bağlantılı inşaat malzemesi ihracatımızda da düşüş yaşandı.

ASYA POLİTİKASI

Türkiye’nin yönünü Asya’ya çevirmesi ile birlikte yurtdışı müteahhitlik sektöründe işler yeniden açılmaya başladı. Özellikle son aylarda Türk müteahhitler peş peşe büyük ihaleler kazanıyor. Öne çıkan ülkeler ise komşularımız Irak ve Rusya oldu.

Rusya’da faaliyet gösteren en büyük Türk firması Rönesans kendi hesabından, “Türkiye’den binlerce kilometre uzakta, Baltık Denizi kıyısında, Ust-Luga (Rusya) yakınlarında inşa edilecek Gaz İşleme Kompleksi’nin bir parçası olan doğal gaz sıvılaştırma tesisinin mühendislik, üretim, teslim ve montaj (EPC) çalışmaları için imzaları attık. Rönesans Heavy Industries, bu zorlu coğrafyada, zorlu hava koşullarında hayata geçirilecek proje için sadece donanım ve malzemeleri tasarlayıp tedarik etmekle kalmayacak, aynı zamanda yıllık toplam 13 milyon ton kapasiteli iki üretim hattı inşa edip kuracak” bilgisini paylaştı.

Rönesans’tan yapılan açıklamada üstlenilen iş miktarı konusunda rakam verilmezken, Moskova’dan verilen bilgide Türk firmasının aldığı işin toplam maliyetinin 5,5 milyar doların üstünde olduğu ifade edildi. Rusya’da faaliyet gösteren Türk firmaları Moskova’da Aydınlık’a yaptıkları açıklamada son iki ayda Türk firmalarının aldıkları işlerin toplamının 6 milyar doların üstünde olduğunu bildirdiler.

IRAK’TA TÜRK FİRMALARININ ÖNÜ YENİDEN AÇILDI

Ahmet Davutoğlu’nun Dışişleri ve Başbakanlığı döneminde Irak politikasında yapılan yanlışlar ve Bağdat yerine Erbil’le ilişkilerin öne çıkarılması Irak Merkezi Yönetimi ile ilişkilerin bozulmasına yol açmıştı. İlişkiler bozulunca Türk firmaları Merkezi Yönetimce yapılan ihalelerden uzak tutuldu. Birçok firma Irak’ı terk etmek zorunda kaldı. Davutoğlu’nun görevden ayrılması sonrası Irak Merkezi Hükümeti ile ilişkiler yeniden kurulurken Türk firmalarının da önü açıldı. İlişkilerin düzelmesiyle paralel olarak Türk firmalarının aldıkları işler arttı. Son yıllarda alınan işlerin sayısı ve parasal değeri yükseldi.

Geçen aylarda yapılan ve Irak bakanlar kurulunca da onaylanan Irak tarihinin en büyük ihalesi olarak açıklanan Basra Deniz Suyu Arıtma Projesini Türk firması Samsun Makine, İngiliz Bİwater -Wood Group/Al Redha konsorsiyumu aldı. Deniz suyundan tatlı su arıtacak proje yaklaşık 5 milyar dolar tutarında.

IRAK BAKANLAR KURULU BİNASI

Bu arada Irak Bakanlar Kurulu binasının ihalesini de yine Türk firması Samsun Makine aldı. 300 milyon dolarlık projenin önümüzdeki günlerde başlaması bekleniyor.

Toplam proje değeri 390 milyon dolar olan Al-Nasiriye Uluslararası havalimanın 14 milyon dolarlık danışmanlık, mühendislik ve kontrol işini de Türk firmaları Hertz İnşaat ile Kıklop Tasarım, Mühendislik, Müşavirlik Şirketleri üstlendi.

İLİŞKİLER NORMALLEŞTİ, İŞLER AÇILDI

Geçmişte Türkiye-Irak ilişkilerinin gelişmesinde önemli görevler üstlenmiş eski bir Türk-Irak İş Konseyi yöneticisi Irak’taki gelişmelerin iyi okunması gerektiğini kaydederek, “Geçmişte komşu ve çevre ülkeler politikasını başarı ile yürüttük. O dönemin siyasetçileri ve bürokratları büyük emek harcadılar. Mekik diplomasisi yürüttüler. Çok önemli işlere imza attık. Ama Irak’ın işgali sonrasında işler tersine dönmeye başladı. Özellikle Irak’ta yapılan hataların bedeli ağır oldu. Çok sayıda Türk firması Irak’tan ayrılmak zorunda kalmıştı. Türkiye’nin yeniden Irak Merkezi Yönetimi ile ilişkileri normalleştirmesi sonrası Türk firmaları yeniden Irak’a dönmeye başladı. Son alınan işler de bunun göstergesi. Irak yönetiminin bu tavrı önemli. Ülkeyi yönetenler buna göre davranılmalı. Irak’ta Türk firmaları için büyük işler var. İyi değerlendirilmeli” dedi.

'DAVUTOĞLU'NUN HATALARI MİLYARLARCA ZARARA SOKTU'

Saddam döneminden beri Irak’ta faaliyet gösteren bir Türk firmasının yöneticisi T. Yaman da Aydınlık’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Yöneticilerimiz bir ülkeyle ilişkileri düzenlerken çok dikkatli olmalıdır. Davutoğlu döneminde yapılan hatalar Türk işadamlarını milyarlarca dolar zarara soktu. Davutoğlu Irak Merkezi Yönetimden izin almadan Erbil’e gitmesi, oradan da Kerkük’e geçmesi sonrası yaşadıklarımızı Türk firmaları olarak çok iyi biliriz. Birçok firma Irak’taki şantiyelerini kapatmak zorunda kaldı. Bazı şirketlerin işçileri paralarını alamadılar. Ortada kaldılar. O günleri hatırlamak bile istemiyoruz. Neyse ki artık ilişkilerimiz normalleşiyor. Bunu da sahada görüyoruz. Türkiye’yi yönetenler dikkatli davranırsa önümüzdeki dönemde Türk firmaları açısından çok daha güzel günler olacak. Bundan en fazla da Türkiye kazanacak.”

Türk firmalarının bölge ülkelerinde yapacağı çalışmaların Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik krizi de olumlu etkileyebileceği değerlendiriliyor.

AVRUPA'DA PROJE YOK ASYA'DA YENİ KAPILAR AÇILACAK

Ekonomist Serhat Latifoğlu, gelişmeyi Aydınlık'a değerlendirdi: “Bunlar çok güzel gelişmeler. Devamı gelecektir. Türkiye’nin Asya’ya yönelişi yeni kapılar da açacaktır. Hatta Orta Asya’ya yönelim de olacaktır. Özellikle Kazakistan’a. Gözlerimiz Kuşak-Yol’da olmalı. Kuşak-Yol girişimiyle birlikte Avrasya’da başka önemli ilişkiler de sağlayacağız. Avrasya bereketli bir bölge. Türk sanayicisi çok şanslı. Ben yatırım bankacılığı da yaptım. Avrupa’da şu an proje yok. Ama Asya, Afrika ve Orta Doğu’da şu an çok sayıda proje yapılıyor. Türk sanayicileri de buralarda büyük iş birlikleri yapıyor. Benim de bildiğim milyar dolarlık işler var. Özellikle Rusya’da Rönesans ve Enka gibi holdinglerin yatırımları mevcut. Ekonomideki olumsuzluklara bakarak karamsar olmamak lazım. Böyle olumlu gelişmeler de yaşanıyor, geleceğe iyimser bakmalıyız.”