Atatürk yüzüne telefonu kapattı! İşte her şeyi değiştiren o an...

Fakat kendisini tatmin eden cevap alamıyordu. O sırada karargahı Yalova’da bulunan Liman von Sanders Paşa telefonla Mustafa Kemal’i arıyor. Konuşmaya şahitlik yapan Erkan-ı Harbiye Reisi Kazım Bey’dir. Liman von Sanders’in sorduğu soru şudur:

-“Vaziyeti nasıl görüyorsunuz, nasıl bir önlem düşünüyorsunuz?”

-“Vaziyeti nasıl gördüğünüzü çoktan size ulaştırmıştım. Önleme gelince; bu dakikaya kadar çok uygun tedbirler vardı. Fakat bu dakikada sonra bir tek tedbir kalmıştır.” Liman von Sanders Paşa soruyor:

-“O tedbir nedir?” Cevap kesindir:

-“Bütün kumanda ettiğiniz kuvvetleri emrime veriniz. Tedbir budur.” Cevap, alay edicidir:

-“Çok gelmez mi?”

-“Az gelir” der ve telefon kapanır.

Pek kısa bir zaman sonra olaylar, Liman von Sanders Paşa’yı kumanda ettiği kuvvetleri Yarbay Mustafa Kemal’in emri altında vermeye mecbur etmiştir.

1- Enver Paşa, (1880-1922), Şevket Süreyya Aydemir, Enver Paşa’yı 1908-1914 arası döneme bakarak “1908’in Hürriyet Kahramanı Binbaşı Enver Bey, işte bu kısa devrede Enver Paşa, daha doğrusu imparatorluğun tek söz sahibi olan, genç, inançlı, muhteris, daha doğrusu hem kaderci hem de kaderini yaratan adam olarak sahnededir.” tanımlar. Kabineye Harbiye Nazırı olarak girer; Genelkurmay Başkanlığı’ndan bir süre sonra da Başkumandan Vekilliği yetkilerini de elinde toplar. Naciye Sultanla evlenip, saraya, Padişaha damat oluşu da bu safhaya rastlar. Enver Paşa kendini zirveye ulaştıran basamakları yine kendi elleriyle döşemişti. Mustafa Kemal’i daima rakip gören Enver Paşa, Osmanlı’nın 1. Dünya Savaşı’na girmesinde ve Sarıkamış’ta 60-80 bin Türk askerinin donarak şehit olması yine onun eseridir.

2- Kazım (Dirik) Bey, (1881-1941), General, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun'a çıktığı sırada onun Erkan-ı Harbiye Reisi, İzmir Valisi.

3- Muzaffer Erendil, İlginç Olaylar ve Anektodlarla Atatürk, Ankara 1988, s. 162

Kaynak: Atatürk ve Unutulmaz Anıları, Ahmet Gürel, Bülent Türker, Nisan 2009