Ateşkeste ilerleme: ‘Yaptırımları hafifletmeyi düşünüyoruz’

Rusya ile ABD arasında süren ateşkes görüşmeleri hızlandı. Suudi Arabistan’da hem Rusya hem de Ukrayna ile görüşen Washington, önemli bir mesafenin katedildiğini açıkladı. Trump salı günü Beyaz Saray'da gazetecilere verdiği demeçte “İki cephede çok ilerleme kaydettik.” diyerek Rusya, Ukrayna ve Ortadoğu’yu kastettiğini söyledi.

Washington, önemli bir ticaret yolunu yeniden açacak olan anlaşmaları duyurduğu açıklamalarında, tüm tarafların “kalıcı ve sürekli bir barış” için çalışmaya devam edeceğini bildirdi. Beyaz Saray ayrıca tarafların birbirlerinin enerji altyapısına saldırma konusunda daha önce mutabık kalınan yasağı uygulamak için “tedbirler geliştirmeyi” taahhüt ettiklerini söyledi.

YENİDEN KARADENİZ İNİSİYATİFİ

Bu hafta Suudi Arabistan'da yapılan ayrı görüşmelerin ardından hem Kiev hem de Moskova, ticari gemilerin askeri amaçlarla kullanılmamasını sağlamayı amaçlayan feshedilmiş Karadeniz İnisiyatifi'ni yeniden canlandırmaya hazır olduklarını ifade etti. Aynı zamanda enerji tesislerine yönelik saldırıların karşılıklı olarak durdurulması anlaşmasına uyma ve güç kullanımını önleme konusunda da anlaşmaya varıldı.

Hem Kremlin hem de Beyaz Saray salı günü yaptıkları açıklamada, anlaşmanın bir parçası olarak ABD'nin “Rusya'nın tarım ve gübre ihracatı için dünya pazarına erişiminin yeniden sağlanmasına yardımcı olacağını”, “deniz sigortası maliyetlerini düşüreceğini” ve “bu tür işlemler için limanlara ve ödeme sistemlerine erişimi arttıracağını” belirtti.

Moskova'dan yapılan açıklamada, anlaşmanın Rusya Tarım Bankası ve uluslararası gıda ve gübre satışıyla ilgili diğer finans kuruluşları üzerindeki kısıtlamaların kaldırılmasının yanı sıra Rusya'nın gemileri, liman hizmetleri ve tarım makineleri ile ilgili malları satın alma kabiliyeti üzerindeki yaptırımların da kaldırılmasını öngördüğü kaydedildi.

ÜÇÜNCÜ ÜLKELERİN DENETİMİ

Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov, anlaşmanın bazı bölümlerini "üçüncü ülkelerin" denetleyebileceğini söyledi.

Ancak Rus savaş gemilerinin “Karadeniz'in doğu kısmının” ötesine geçmesinin anlaşmanın ihlali ve “Ukrayna'nın ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit” olarak değerlendirileceği uyarısında bulundu. Umerov, “Bu durumda Ukrayna, meşru müdafaa hakkını kullanma hakkına sahip olacaktır.” diye ekledi.

‘İŞLERİ KOLAYLAŞTIRACAĞIZ’

Trump, Riyad'daki temaslarla ilgili daha fazla ayrıntı vermeyi reddetti ancak yetkililerin Karadeniz Girişimi konusunda ilerleme kaydedilmesini kolaylaştırmak amacıyla Moskova'ya yönelik bazı yaptırımları kaldırmayı “düşündüklerini” kabul etti. Trump, “Neler olacağını göreceğiz. Rusya ve Ukrayna ile derin görüşmeler içindeyiz ve bunun iyi gittiğini söyleyebilirim.” dedi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de günün ilerleyen saatlerinde Washington'a tepki göstererek ABD'yi yaptırımlar konusunu Kiev'e doğru dürüst bilgi vermeden Rus heyetiyle görüşmekle suçladı. Zelenskiy, "Ortak bir belgede yer alması için bunu kabul etmedik. Bunun pozisyonların zayıflatılması ve yaptırımların zayıflatılması olduğuna inanıyoruz." ifadelerini kullandı.

LİSTE YAYINLANDI

Önceki gün erken saatlerde Kremlin, petrol ve gaz işleme ve depolama sahaları, pompa istasyonları, boru hatları, elektrik üretim ve dağıtım altyapısı, nükleer enerji santralleri ve hidroelektrik baraj tesisleri de dahil olmak üzere ABD arabuluculuğundaki 30 günlük ateşkese tabi olan enerji tesislerinin kapsamlı bir listesini yayınladı.

Moskova, her iki tarafın da kabul etmesi halinde ateşkesin 30 günlük sürenin ötesine uzatılabileceğini kaydetti. Taraflardan birinin anlaşmayı ihlal etmesi halinde, diğerinin kendisini yükümlülüklerinden muaf sayabileceğini de sözlerine ekledi.