Atlantik’in Gazze sorunu! ABD’li diplomat: Köşeye sıkıştık

Gazze’nin kuzeyinde işgalini sürdüren İsrail, Güney’den de saldırıya başladı. ABD ise şimdiden savaş sonrası planını düşünüyor. Fakat savaştaki gidişat ve İsrail’in ahlak ve hukuk tanımayan saldırganlığı Atlantik cephesini zora sokuyor. Şüphesiz burada en etkili durumlardan birisi HAMAS’ın direnişi. İki ABD'li yetkili, bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ve tartışmalara aşina bir yönetim yetkilisine göre Dışişleri Bakanlığı, Beyaz Saray ve diğer kurumlardaki yetkililer ekim ayının ortasından bu yana çeşitli belgeler ve kurumlar arası toplantılarda stratejinin parçalarını ortaya koyuyor. Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve yönetimdeki diğer kişiler "yeniden canlandırılmış" bir Filistin Yönetimi'nin şeridi yönetmesi gerektiğini kamuoyuna açıklamış olsalar da bunun nasıl işleyeceğine dair ayrıntıları açıklamadılar.

İSRAİL KONUŞMAK İSTEMİYOR

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Filistin Yönetimi'nin (Mahmut Abbas) Gazze'de gelecekte üstleneceği rolü fiilen dışlıyor. İsrailli yetkililer, mevcut işgalin ötesinde pek bir şey konuşmak istemiyorlar. Yine de planları hazırlayan ABD'li stratejistler, Batı Şeria'nın bazı bölümlerini yöneten Filistin Yönetimi'ne Gazze’nin verilmesini “kötünün iyisi” olarak düşünüyor. ABD’li bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Politico’ya "Sıkışmış durumdayız. Filistin Yönetimi'nin Gazze'de bir yönetim rolü oynaması yönünde güçlü bir politika tercihi var, ancak önemli meşruiyet ve kapasite sorunları var." açıklamasını yaptı.

‘ÇATIŞMA BİRKAÇ HAFTA DAHA SÜRECEK’

Politico’ya konuşan Biden yönetiminden üst düzey bir yetkili, "Nihayetinde, çatışma sonrası Gazze'de bir Filistin güvenlik yapısına sahip olmak istiyoruz." dedi. Son derece hassas bir konuyu tartışmak üzere tüm yetkililere isimlerinin açıklanmaması izni verildi. Ortaya atılan fikirlerin henüz yeni olduğunu ve öngörülemeyen pek çok değişkene tabi olduğunu vurguladılar. ABD'li yetkililer şiddetli çatışmaların en azından birkaç hafta daha sürmesini bekliyor. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti.

PEK ÇOK ENGEL VAR

Uzmanlar genel olarak “Washington'un savaş sonrası dönemde kritik bir rol oynaması gerektiği konusunda” hemfikir olsalar da ABD'nin ortaya koyacağı herhangi bir stratejinin İsrail'in şüpheciliği ve Arapların hayal kırıklığı da dahil olmak üzere pek çok engelle karşılaşacağı belirtiliyor. ABD'li yetkililerden biri, "Oraya nasıl ulaşacağınız ve Gazze'de bunu yapmak için gerçekte neyin var olduğu gerçekten çok zor, çünkü temiz ya da kolay bir cevap yok." dedi. Planlama sürecine Ulusal Güvenlik Konseyi'nin kıdemli yetkilisi Brett McGurk öncülük ediyor. McGurk'e şu anda Ulusal Güvenlik Konseyi’nde görev yapan, Savunma ve Dışişleri Bakanlıklarında görev yapmış Terry Wolff yardımcı oluyor. Diğer kilit isimler arasında Dışişleri Bakanlığı'nda Orta Doğu ile ilgili kilit görevlerde bulunan Barbara Leaf, Dan Shapiro ve Hady Amr yer alıyor. Dışişleri Bakanlığı'nın Orta Doğu ve politika planlaması ile ilgilenen birimleri bu sürece dahil olmakla birlikte, hükümetin diğer birimleri de gerektiğinde sürece dahil olmakta.

ARAP ÜLKELERİ TEREDDÜTLÜ

Bir başka ABD'li yetkili, Arap ülkelerinin Gazze'ye asker gönderme konusunda tereddütlü ya da tamamen isteksiz göründüğünü, ancak son görüşmelerde bazılarının bu fikre daha açık göründüğünü söyledi. Biden yönetimi ABD askerlerinin gönderilmesini reddetti. Ortada dolaşan fikirlerden biri Birleşik Arap Emirlikleri'nden sağlık tesislerinin yeniden inşasına yardım etmesini ya da memurları eğitmesini istemek. ABD'li yetkili, Birleşmiş Milletler'in savaş sonrası dönemde Gazze'de en azından insani yardım konusunda bir rol oynayabileceğini söyledi.

KARŞI ÇIKILAN PLAN

İsrail, Orta Doğulu komşularına, mevcut savaşın sona ermesinin ardından Filistinlilerin gelecekteki “terör saldırılarını” önlemek için Gazze Şeridi'nde bir tampon bölge oluşturmak istediğini söyledi. Bölgeden ismi açıklanmayan üç kaynağın Reuters haber ajansına verdiği bilgiye göre Kudüs, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Türkiye'yi planlar konusunda bilgilendirdi. İsmi açıklanmayan iki Mısırlı güvenlik kaynağı Reuters'a İsrail'in bu fikri Mısır ve Katar'la ateşkes görüşmeleri sırasında gündeme getirdiğini söyledi. Habere göre Arap yetkililer bu fikre karşı çıktı. Bu ülkeler İsrail ordusunun Gazze saldırısını büyük ölçüde kınıyor ve saldırı sona erdikten sonra Gazze'de uluslararası bir güce katkıda bulunmak istemediklerini ifade ediyorlar.

KRİTİK ÜLKE MISIR

ABD’nin ikna etmeye çalıştığı en önemli ülke Mısır. Çünkü Mısır Gazze ile doğrudan kara sınırına sahip. İsrail’in planı ise Refah üzerinden Filistinlileri Mısıra göndertmek. Mısır böyle bir göçü kabul etmiyor. Arap Araştırma ve Politika Çalışmaları Merkezi Direktörü Dr. Azmi Bişara (İsrail meclisinde vekillik yaptı), Filistinlilerin Gazze'den sürülmesinin İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun destek için Batılı yetkililere resmen sunduğu kasıtlı bir İsrail planı olduğunu söyledi. Bişara, “yer değiştirme projesini” durdurabilecek tek şeyin Mısır'ın bunun İsrail tarafından bir savaş eylemi olarak kabul edileceğini ilan etmesi olduğunu ancak bunun henüz yapılmadığını vurguladı.