‘AUKUS’ tartışması sürüyor: Biden, Avrupa'yı küçümsüyor
Amerikan dergisi The Atlantic’te ABD, İngiltere ve Avustralya arasında imzalanan ‘AUKUS’ ittifakı ile ilgili bir makale yayımlandı. ‘Biden’ın Yeni Dünya Düzeni’ adıyla yayımlanan değerlendirmede, ‘Eskinin kılığına girmiş olsa da yeni bir dünya şekillenmeye başlıyor.’ ifadesi dikkat çekiyor
ABD, İngiltere ve Avustralya, Pasifik’te Çin’e karşı bir “Anglosakson” askeri ittifak oluşturdu. Trump dönemiyle başlayan ve Biden yönetiminin de devam ettirdiği “Hint-Pasifik” söylemi, AUKUS ittifakının da temel söylemi. ABD, Asya kelimesini kullanmaktan özellikle kaçınarak Pasifik’te yeni bir bölücü strateji peşinde. Anlaşmaya Çin ‘bölgesel barış ve istikrarı baltalıyor’ tepkisi gösterdi ancak tepkinin daha büyüğü Atlantik cephesinin içinden, Fransa’dan geldi. The Atlantic’teki Tom McTague adıyla yayımlanan makalede AUKUS’un stratejisini ve Fransa üzerinden Atlantik cephesinde oluşan çatlağı inceliyor.
“Fransa ile denizaltı anlaşmasını iptal eden Avustralya ve AUKUS’a Fransa’nın tepkisi oldukça öfkeliydi. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, kararı ‘arkadan bıçaklandık’ olarak nitelendirdi. ABD ve Fransa, Irak Savaşı’ndan bu yana en düşük diplomatik seviyeye geri döndü… Yine de Fransa’nın öfkesinin arkasındaki gerçek, yeni bir dünya düzeninin belirsiz ana hatları.”
‘BİDEN GEÇMİŞİN RUHLARINI YARDIMA ÇAĞIRIYOR’
“Karl Marx’ın dediği gibi, yeni bir şey yaratmaya çalışan liderler ‘geçmişin ruhlarını yardıma çağırırlar.’ Eski dil, sloganlar ve kostümler, yeni sahneyi zaman içinde onurlandırmış, kılık değiştirmiş olarak sunmak için konuşlandırıldı. Bu nedenle, Başkan Biden Fransa’yı övmek ve Hint-Pasifik’te ‘kilit bir ortak’ olarak kaldığını iddia etmek için elinden geleni yaptı. Ayrıca, sonunda Avustralya’nın kıyı şeridinde devriye gezecek denizaltıların nükleer silahlı değil, nükleer enerjili olduğunu belirtmek için acı çekiyordu. Biden, ABD’nin nükleer silahların yayılmasını önleme taahhütlerini bozmadığını, sadece mevcut ittifakları güçlendirdiğini vurguladı.”
‘ANGLOSAKSON İTTİFAK VE FRANSA İLE FARK’
Gerçekten de AUKUS askeri ittifakının oluşumu derin bir süreklilik duygusuna sahip. Biden’ın belirttiği gibi, üç ülke de Kanada ve Yeni Zelanda ile birlikte son 100 yılın çoğunda birlikte savaştı ve ‘Beş Göz’ istihbarat paylaşım ittifakının çekirdek üyeleri. Özellikle Fransa için, AUKUS yalnızca Avrupa ile Anglosakson dünyası arasındaki farka olan inancını pekiştiriyor.”
‘HİNT-PASİFİK SÖYLEMİ’
“Ancak AUKUS’un ortaya çıkışını -mimarlarının sunduğu gibi- bir süreklilik işareti olarak görmek, asıl noktayı gözden kaçırmak olur. Biden dün geceki sözlerinde iki kez Fransa’nın adını zikretse de aklındaki ülke, toplantıda bahsedilmedi bile: Çin.
“Biden ittifakın ilan edildiği gece yaptığı açıklamada, özellikle etkili olmaktan uzak olsa da, ‘özgür ve açık bir Hint-Pasifik’, başka bir deyişle, Çin egemenliğinden arınmış bir vizyon ortaya koydu. Konuştuğum bir İngiliz yetkilisine göre, bu kavram ilk olarak Japonya’da ortaya çıktı ve o zamandan beri Pekin’den baskı hisseden bir başka Pasifik gücü olan Avustralya tarafından benimsendi. Ayrıca İngiltere’nin bu yılki stratejik incelemesinde ortaya konduğu gibi, barışçıl ve açık bir uluslararası düzen arayışına da uyuyor. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, bu hareketin ‘bölgesel barış ve istikrarı ciddi şekilde baltaladığını’ söyledi ve ülkenin Washington’daki büyükelçiliği İngiltere, Avustralya ve ABD’yi ‘Soğuk Savaş’ zihniyetine sahip olmakla suçladı.”
TRUMPİZMDEN KOPARKEN AVRUPA’YI DIŞLAMAK?
Biden, AUKUS’un Amerikan gücünü yansıtan bir ittifak örneği olduğunu vurgulamaya hevesliydi; bu, gelişmeyi Donald Trump’ın, ABD’ye yük olarak gördüğü bu tür küresel sözleşmeleri reddetmesiyle karşılaştırdı ve Trump’ın ‘Yalnız Amerika’ yaklaşımından bir kopuş olarak sunmaya çabaladı. Biden’ın stratejisi Trumpizm’den bir kopuş olarak nitelendirilse de Fransızlar ve diğer Avrupalılar kendilerine yapılan muamelenin ‘küçümseme’ olduğuna inanıyorlar.”
