Avrupa Dış İlişkiler Konseyi raporu: Türkiye, Çin ve Hindistan halkı Rusya’yı müttefik görüyor: Yeni dünya düzeni oluşuyor

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) adlı düşünce kuruluşu tarafından yapılan çalışmada Fransa, Almanya ve Polonya'nın da aralarında bulunduğu dokuz AB üyesi ülke ile İngiltere ve ABD'nin yanı sıra Çin, Rusya, Hindistan ve Türkiye'de Ukrayna savaşına dair görüşler araştırıldı. Sonuçlar, kıtalar arasındaki gerilimi gösteriyor. Araştırmanın savaşa, demokrasiye ve küresel güç dengesine yönelik tutumlarda keskin coğrafi farklılıklar ortaya koyduğunu belirten uzmanlar, Rusya'nın operasyonlarının "Batı sonrası" bir dünya düzeninin ortaya çıkışına işaret eden tarihi bir dönüm noktası olabileceğini belirtti.

‘BATI’NIN DÜNYADAKİ ETKİSİ AZALDI

ECFR direktörü ve geçen ay yapılan kamuoyu yoklamasına dayanan raporun yazarlarından Mark Leonard, "Ukrayna savaşının oluşturduğu ikilem, Batı'nın daha önce hiç olmadığı kadar birlik içinde ama dünyada daha az etkili olmasıdır." dedi.

Oxford Üniversitesi'nde Avrupa çalışmaları profesörü olan ve aynı zamanda çalışmada da görev alan Timothy Garton Ash ise bulguları "son derece ayıltıcı" olarak nitelendirdi. Ash, araştırmanın savaşın Transatlantike birlik ve amaç kazandırdığını gösterdiğini söyledi. Ancak Ash Batı’nın Çin, Hindistan ve Türkiye gibi geri kalan büyük güçleri ikna etmekte tamamen başarısız olduğunu belirtti. Buradan çıkarılacak dersin açık olduğunu vurgulayan Ash, "Dünyanın en büyük demokrasisi olarak, Hindistan gibi ülkeleri gerçekten ikna edebilecek yeni bir anlatıya acilen ihtiyacımız var." ifadelerini kullandı.

BATI, RUSYA’YI DÜŞMAN GÖRÜYOR

Anket, Batı'nın Rusya'ya bakışının son bir yıl içinde sertleştiğini gösterdi. İngiltere (yüzde 77), ABD (yüzde 71) ve dokuz AB ülkesinde (yüzde 65) büyük çoğunluk Rusya'yı ülkelerinin çatışma içinde olduğu bir "düşman" ya da "rakip" olarak görüyor.

Öte yandan ankete katılanların ABD'de yüzde 14’ü, dokuz AB ülkesinde yüzde 15’i ve İngiltere'de yüzde 8’i Rusya'yı çıkarlarını paylaşan bir "müttefik" ya da "gerekli bir ortak" olarak görmektedir.

Önerilen 10 tanımdan ikisini seçmeleri istenen anket katılımcılarının ABD'de sırasıyla yüzde 45 ve yüzde 41'i "saldırgan" ve "güvenilmez" tanımlarını seçerken, bu oranlar dokuz AB ülkesinde yüzde 48 ve yüzde 30, İngiltere'de ise yüzde 57 ve yüzde 49'dur.

Ankete katılan dokuz AB ülkesinde halkın ortalama yüzde 55'i ekonomik kriz pahasına da olsa Moskova'ya yönelik yaptırımların devam etmesinden yana.

‘UKRAYNA İÇİN DEĞİL KENDİ GÜVENLİKLERİ İÇİN’

ABD'de ankete katılanların yüzde 36'sı Ukrayna'ya verilen desteğin büyük ölçüde Amerikan demokrasisini savunma ihtiyacından kaynaklandığını söyledi. İngiltere’de (yüzde 44) ve AB'nin dokuz ülkesinde (yüzde 45) hakim görüş Ukrayna'yı desteklemenin kendi güvenliklerini savunmakla ilgili olduğu yönünde.

İngiltere ve dokuz AB ülkesinden katılımcılar (yüzde 22 ve yüzde 30) Ukrayna'nın Rusya'ya toprak bırakması anlamına gelse bile savaşın mümkün olan en kısa sürede sona ermesini istedi.

AVRASYA ÜLKELERİNİN SONUÇLARI TAM TERSİ

Ancak ankete katılan Batılı olmayan ülkelerden gelen yanıtlar çok farklıydı. Örneğin Çin (yüzde 76), Hindistan (yüzde 77) ve Türkiye'de (yüzde 73) çok sayıda insan Rusya'yı savaş öncesinden “daha güçlü” ya da öncesi kadar "güçlü" gördüklerini belirtti. Üç ülkede yapılan araştırmada katılımcılar (Çin yüzde 79, Hindistan yüzde 79, Türkiye yüzde 69) Rusya'yı ülkelerinin stratejik bir "müttefiki" ve "gerekli bir ortağı" olarak görmektedirler

Benzer şekilde, Çin’de yüzde 41, Türkiye’de yüzde 48 ve Hindistan'da araştırmaya katılan yüzde 54’lük kesim ise Ukrayna'nın toprak kaybetmesi anlamına gelse bile savaşın mümkün olan en kısa sürede sona ermesini istediklerini belirtti.

TÜRKLER VE ÇİNLİLER BATI’YA ŞÜPHEYLE YAKLAŞIYOR

Araştırmada Batı'nın amaçları konusunda da çok fazla şüphecilik var. Örneğin Çin ve Türkiye'de ankete katılanların dörtte birinden azı, Batı'nın Ukrayna'yı güvenlik ya da demokrasiyi savunmak için desteklediğine inanıyor.

‘ABD’NİN LİBERAL DÜZENİ KAYBEDECEK’

Araştırmadaki en çarpıcı nokta ise artık tek kutuplu dünyanın sona erdiği fikri. Batı dışındaki pek çok kişi ABD liderliğindeki liberal düzenin önümüzdeki on yıl içinde küresel hakimiyetini kaybedeceğini ve Batı'nın çok kutuplu dünyadan oluşan sistem içerisinde sadece kendince bir güç olarak kalacağını düşünüyor.

BATI’DAKİ PEK ÇOK İNSAN ÇOK KUTUPLULUĞU ÖNGÖRÜYOR

Batı’da ise katılımcılar (İngiltere'de yüzde 29, AB'nin dokuz ülkesinde yüzde 28 ve ABD'de yüzde 26) ABD ve Çin'in başını çektiği iki kutuplu yeni bir dünyanın oluşacağını düşünüyor. Bu sonuç da Batı’daki eğilimin de giderek ileride çok kutuplu bir dünyayı öngördüğünü gösteriyor.

Araştırmanın yazarları, “Batıdaki pek çok insan, yaklaşmakta olan uluslararası düzeni, Batı ile Doğu, demokrasi ile otoriterlik arasındaki soğuk savaş tipi iki kutupluluğun geri dönüşü olarak görüyor" dedi.

Araştırmacılara göre Batı, “Çin ve Rusya gibi düşmanlarla” ve aynı zamanda Hindistan ve Türkiye gibi bağımsız güçlerle birlikte yaşamak zorunda kalacak. Araştırmacılar Türkiye ve Hindistan için "Süper güçlerin kaprislerine ve planlarına uyum sağlamaktan memnun değiller. Onlardan Batı'nın soğuk savaş sonrası solmakta olan düzeni savunma çabalarını desteklemelerini beklemek yerine, yeni bir düzenin inşasında onlarla ortak olmaya hazır olmalıyız.” ifadelerini kullandı.