Avrupa’da sınırları kaldıran Schengen 27 yaşında

Avrupa ülkeleri arasındaki sınırları kaldıran Schengen Anlaşması, 26 Mart’ta 27’nci yaşını doldurdu. Avrupa ülkeleri arasında serbest dolaşımı sağlayan Schengen Anlaşması için imzalar, 14 Haziran 1985’te Lüksemburg’un Schengen kasabasında imzalanmıştı. 26 Mart 1995’te yürürlüğe giren anlaşmaya zaman içinde çok sayıda ülke dahil oldu. İlk başta Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg arasında imzalanan anlaşmaya bugün Almanya, Avusturya, Belçika, Çekya, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, Macaristan, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve İsviçre dahil.

‘AVRUPA KALESİ’NE İLK ADIM

1997 Amsterdam Anlaşması’ndan bu yana Schengen Anlaşması, Avrupa Birliği (AB) hukuku kapsamında. Schengen’in sığınmacılara yönelik uygulama hükümleri ve ortak sınır ilkeleri, 1997 Dublin Sözleşmesi ve 2003 Dublin II Yönetmeliği ile daha da somutlaştırıldı. Bu doğrultuda sığınma başvuruları artık sadece bir tek AB ülkesine yapılabiliyor. Schengen Anlaşması bu sayede bugün bir yandan seyahat serbestliğini belirlerken, diğer yandan dışa dönük tüm Schengen ülkelerinde aynı sınır kurallarının uygulanmasını sağlıyor. Bu sayede Schengen ve AB dışı ülkelerden vizesiz seyahat de kaldırıldı. Sınır kontrolleri ise AB ve Schengen üyesi olmayan üçüncü ülkelerin sınırlarına kaydırıldı. Özellikle mülteci akımlarında uygulanan bu kurallar sebebiyle eleştirmenler sık sık Avrupa’nın adeta bir kaleye dönüştüğünü bildiriyor.

SALGIN UYGULAMAYI DURDURDU

Schengen, Avrupa içindeki serbest dolaşımın sembolü haline geldi. Ancak 2013 yılında Schengen ve AB üyesi ülkeler, acil durumlar için sınır kontrolü uygulama hakkını kararlaştırdı. 27 yıl içinde Schengen Anlaşmasının uygulanmasını sadece 2015 yılındaki mülteci akını ve Kovid-19 salgını durdurdu. Virüsün yayılmasını önlemek amacıyla salgının başında birçok Avrupa ülkesi, sınırlarını kapatma kararı almıştı. Salgın tedbirleri kapsamında kapatılan sınırlar, başta tedarik zincirlerinde olmak üzere birçok aksamayı da meydana getirdi. Serbest dolaşımın durması dolayısıyla sınır ötesi mal ve hizmetlerin akışında kesintiler oluştu. Öte yandan salgın dışı nedenlerle de dönem dönem Almanya, Fransa, Norveç, Avusturya, Estonya, İsveç ve Danimarka geçici sınır kontrolleri uyguluyor.