Avrupa’nın hatasına düşmeyelim! Rusya'daki fırsatları Amerikancılığa kurban etmeyelim

Rus devlet kanalı Rossiya-1'e verdiği mülakatta enerji sektöründeki gelişmelere dair değerlendirmelerde bulunan Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye’nin enerji ticareti açısından en güvenilir ortak konumuna geldiğini söyledi. Putin’in açıklamaları dünya basınında geniş yer buldu. Türkiye’nin Almanya’nın yerini aldığı yorumları yapıldı. Ekonomistler, Putin’in açıklamalarını Aydınlık Avrupa’ya değerlendirdi. Vatan Partisi Ekonomi Siyasetleri Bürosu Başkanı Hakan Topkurulu, Türkiye’nin enerji güvenliği ve menfaatleri için “denge politikasından” vazgeçilmesi gerektiğini ifade etti. Aydınlık gazetesi yazarı ekonomist Serhat Latifoğlu, Türkiye’nin Almanya’nın yerini alarak bir sanayi devi olabileceği koşulların oluştuğunu vurguladı.

Ekonomist Hakan Topkurulu şu görüşleri ifade etti:

ENERJİ GÜVENLİĞİMİZ KOMŞULARDA

“Türkiye hem doğal gaz hem de petrol açısından doğudaki komşularına yani Rusya, İran, Azerbaycan ve Irak’a gereksinim duymaktadır. İkinci halka enerji ithalatı ise daha pahalı şekilde Suudi Arabistan, Katar, Kazakistan ve Cezayir gibi ülkelerden yapılmaktadır.

Türkiye’nin enerji tedariki açısından ilk halkasında bulunan iki ülke ABD yaptırımları ile kuşatılmaya çalışılmaktadır. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Türkiye ziyaretinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ikili ticaretin 30 milyar dolara çıkarılmasının hedeflendiğini söylemiş olsa da bu, hükümetin son zamanlarda Atlantik sistemine daha yakın politikalar izlemesi nedeniyle kısa vadede gerçekçi görünmemektedir.”

RUSYA EN BÜYÜK ENERJİ ORTAĞIMIZ

“Türkiye hükümetinin son zamanlarda uluslararası ilişkilerde daha Atlantikçi bir çizgi izlemeye başlamasına karşın, hala enerji ithalatının büyük bölümü Rusya’dan yapılmaktadır. Kasım ayı verilerine göre doğal gaz ithalatımızın yüzde 52’si, petrol ithalatımızın yüzde 62’si Rusya’dan gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’nin enerji ithalatının yarısından fazlasını Rusya’dan yapması ciddi Batı baskısına rağmen çok önemlidir. Öte yandan ocak ayında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in Türkiye ziyareti ertesinde Türk bankalarının Rusya’dan gelen ihracat bedellerini kabul etmemesi de yeni bir sürecin başladığına işaret etmektedir.”

TÜRKİYE FIRSATLARI DEĞERLENDİRMELİ, DENGE POLİTİKASINDAN VAZGEÇMELİ

“Başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerinin ise Türkiye’den farklı olarak Rusya ile ticareti, özellikle enerji ithalatını kesmeleri, zaten durgunluk beklentisi olan bu ülkelerin daha süratle ekonomik krize doğru yuvarlanmalarına sebep oldu. ABD’den ithal ettikleri pahalı enerji bu ekonomileri durgunluğa sürükledi.

Putin’in Türkiye için en güvenilir ortak ifadesini kullanması işte burada yerini bulmaktadır. TürkAkım doğal gaz boru hattı hala çalışmakta ve Rusya’da doğal gaz ithalatı devam etmektedir. Bilindiği gibi, Kuzey Akım boru hattı, Putin’in açıklamasına göre ABD istihbaratı CIA tarafından sabote edilerek, çalışamaz hale getirildi. TürkAkım’ın hala çalışıyor olması, Türkiye’nin enerji ortağı olarak güvenilirliğini artırmaktadır.

Bu açıdan Türkiye’nin kendi menfaatleri için en doğrusu Ukrayna ve Rusya, ya da başka bir deyişle Atlantik ile Asya, arasında uygulanan denge politikasından vazgeçilmesi ve Türkiye’nin Asya’daki başı dik yerini bir an önce almasıdır.”

Ekonomist Serhat Latifoğlu yaşanan ekonomik gelişmeleri şu şekilde değerlendirdi:

TÜRKİYE’NİN ENERJİ BAĞIMLILIĞI AZALACAK

“Türkiye, yedi ayrı enerji hattının üzerinde oturuyor. Bir enerji merkezi konumuna gelmiş durumda. Bunu Putin geçen yıl da defalarca vurgulamıştı. Bu açıdan Türkiye’nin önü çok açık. Türkiye, dünya çapında bir enerji merkezi olma yolunda hızla ilerliyor. Hem bu yedi ayrı geçiş noktasından sağlanacak olan gelirler var, hem de artık kendi kaynaklarımızı çıkarıyoruz. Önümüzdeki 10 yılda Türkiye’nin enerji bağımlılığı önemli ölçüde düşecek.

Putin’in güvenini ifade etmesi çok önemli. Türkiye, NATO konusunda bazı geri adımlar atmış olsa da Putin’in bu açıklamaları yapmış olması anlamlı. Bunlar Türkiye’yi destekleyici ve ona cesaret verici açıklamalar.”

PUTİN’İN AÇIKLAMASI TARİHİ

“Putin ‘en güvenilir ortak’ açıklamasıyla tarihi bir tanımlama yapmıştır. Bu tabii önce Türkiye için, sonra Türkiye - Rusya ilişkileri için, sonra da bölgedeki barış için çok şey ifade ediyor. Bu, NATO’nun kuşatmasına karşı birleştirici bir adımdır.

Türkiye - Rusya ticari ilişkilerinin çok büyük bir potansiyeli var. Türkiye’nin önemli bir üretici güç ve bu olanaklarını daha da artırıyor. Rusya’da ise çok sayıda doğal kaynak ve insan sermayesi var. Altyapısı oldukça sağlam. Türkiye ile Rusya ilişkileri bu anlamda, aynı 90’lardan sonra Almanya ile Rusya’nın yaptığı gibi bir işbirliği fırsatı taşıyor. Türkiye, Almanya gibi büyük bir üretici güç olma kapasitesine sahip. Bunların yatırımlarla desteklenmesine ihtiyaç var.”

ALMAN-RUS İŞBİRLİĞİNİ ABD BOZDU

“ABD, Almanya ile Rusya’nın işbirliğini sabote etmekte başarılı oldu. Türkiye ile Rusya’nın işbirliğini de aynı şekilde engellemeye çalışıyor. Bu engellere dikkat etmemiz ve bu işbirliğini daha da sıkılaştırmamız Türkiye’nin üretici güç olması açısından oldukça gerekli.

Yaptırımlar sürecinde Türk şirketleri için büyük fırsatlar doğdu. Bilindiği gibi Batılı şirketler Rusya’dan çekildi ve onların yerini özellikle Çinli şirketler doldurmaya başladı. Bizim için de hemen hemen her üründe hem üretim anlamında hem pazar anlamında çok büyük fırsat var. Özellikle imalat sektörüyle ilgili ciddi fırsatlar var çünkü özellikle Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Rusya bu alanda zayıf kaldı ve önemli ölçüde imalat gücünü kaybetti. Belli alanlarda çok yoğunlaştılar ancak geri kalan alanlarda, orta ve hafif sanayide, ağır sanayinin bazı kollarında zayıfladı Rusya. Türkiye de bu alanlarda çok güçlü ve işte burada önemli fırsatlar var.”

RUSYA’DA DOĞRUDAN YATIRIMLAR YAPILMALI

“Ben, doğrudan yatırımlar da öneriyorum. Burası Batı pazarından çok daha büyük. Bu pazara girdiğiniz zaman Avrasya pazarına girmiş oluyorsunuz, Avrasya Ekonomik Birliği’ne (AEB) giriyorsunuz. Aynı şekilde Çin’e de erişme şansınız oluyor. Ek olarak Kuşak ve Yol Girişimi’nin sağladığı fırsatlar var. Lojistikten ulaşıma, altyapı yatırımlarına ve bunlara bağlı olarak çok farklı sektörlerde iş fırsatlarına sahip. Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerin de dahil olduğu tüm Avrasya’yı kapsayan çok geniş bir coğrafyada büyük fırsatlar var.

Avrupa bugün zayıflıyor, ABD de peşinden gidiyor. Batı aşağı giderken gelişen ülkeler örneğin BRICS ülkeleri yükseliyor. Türkiye de bu gelişen ülkelerle birlikte yükselebilir. Özellikle Rusya’yla işbirliğini artırmak bu yükselişi hızlandırır.”

MİLLİ PARALARLA TİCARET MÜMKÜN

“Finansal sektörde de en az reel sektör kadar büyük fırsatlar var. Rusya ile Çin ve Rusya ile Hindistan arasında yeni bir ödeme sistemi kuruldu. Bu ödeme sistemine Türkiye’nin de katılması gerekir. Milli paralarla ticaret başarıldı. Putin verdiği bir röportajda, Çin ile hemen hemen tamamen dolarsız bir şekilde ticaret yapmaya başladıklarını ifade etmişti. Bu çok tarihi bir gelişme.

Ana akım iktisat bunun imkânsız olduğunu söylerdi ama imkansız olmadığı görüldü. Doları kullanmadan, milli paralarla çok büyük hacimlerde ticaret yapmak mümkün. Bu finansal sektör için de geçerli. Özellikle Avrasya’da önemli işbirlikleri doğabilir. Batı’daki statik ve daralan bir pazardansa Rusya’da genişleyen ve dinamik pazardan yararlanmak ve bunun üzerinden Asya’ya açılmak finansal sektör için önemli fırsatlar barındırıyor.”