Ayakkabıcı işçi bulunursa milyar dolarlık lige çıkacak

Ayakkabı üreticileri Kovid-19 salgını gölgesinde ihracatlarını artırmak için Antalya'da bir araya geldi. Bu yıl 11'incisi düzenlenen Eksposhoes Ayakkabı Moda Saraciye Fuarı'nda konuştuğumuz üreticiler, yılın ilk on aylık döneminde yüzde 23 artarak 852 milyon dolara ulaşan ihracatın iş gücü ve ham madde yetersizliği yüzünden bir milyar doları bulsa da buada tutunmanın zor olduğunu söylediler. Hafta sonu tamamlanan fuarda 200'e yakın üretici firma yer aldı. Rusya Federasyonu, Ukrayna, Türk Cumhuriyetleri başta olmak üzere Orta Doğu ülkeleri ve Avrupa'dan da ziyaretçi ağırlayan fuara ilişkin bilgi veren EKS Fuarcılık Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Demir, "Yabancı ziyaretçide bir artış var. Bu artışta Çin kaynaklı tedarik probleminin ciddi payı var" dedi. Yıllık 550 milyon çift ile dünyanın altıncı büyük ayakkabı üreticisi olan Türkiye'nin tedarik zincirindeki değişimden kaynaklı bir fırsat penceresi yakaladığını anlatan Demir, “Navlun ve ham madde fiyatlarındaki artışlar dünyanın problemi. Mevcut durum hemen her sektörde olduğu gibi ayakkabıda da küresel alıcıların rotasını Türkiye'ye çevirmesine neden oldu. Ülke olarak bu fırsatı çok iyi değerlendirmeliyiz.” ifadelerini kullandı.

Erkan Demir

BÜTÜN DÜNYADA FIRSATÇILIK VAR

Fuarda özel bir alanda sergilenen ve katılımcıların ilgisini çeken kadın ayakkabısını tasarlayan ve üreten Beta Shoes Yönetim Kurulu Üyesi İlhami Yıldız, Ukrayna, Rusya, Polonya gibi ülkelerden ziyaretçileri olsa da Kovid-19 kaynaklı tereddüdün sürdüğünü ifade etti. “Dördüncü dalga yaşanır mı?” beklentisinin işlerini etkilediğini anlatan İlhami Yıldız, “Bulgaristan'dan talep var. Litvanya, Polonya var. İspanya'ya ya bu yıl ilk kez adım atacağız. Ama maliyetler fırladı. Ham maddede fırsatçılık var. Çin'de şöyle oldu, böyle oldu diye, İtalya'da elektriğe zam geldi vs. diye. Bundan dolayı da alım gücü düşüyor.” dedi.

İlhami Yıldız

HAM MADDEYE HER GÜN ZAM GELİYOR

Taban ham maddesi konusunda sıkıntı yaşadıklarını hemen her gün zam geldiğini aktaran İlhami Yıldız, üreticilerin yaşadıkları sorunları şöyle sıraladı: “Ham madde İtalya ve Çin'den geliyor. Bugün bir araba yapmaktansa o ham maddeyi üret kazanırsın. Kur artışından dolayı da maliyet yiyoruz. Bir fiyat veriyoruz. İkinci partiye zam gelmiş. Müşteri bu sefer tepki gösteriyor ama sineye çekiyoruz. Çek veriyor adam teslim edene kadar yolda zarar ediyor. Bizim kendi firmamız anlamında kapasitemiz iyi. Veresiye almıyoruz alımda peşin davrandığımız için yine idare edebiliyoruz.”

O MAAŞA KİMSE ÇALIŞMAK İSTEMİYOR

Sektörün en büyük sorununun ise işçi sıkıntısı olduğunu dile getiren İlhami Yıldız, “Bizim sektörde eleman yetişmiyor. Çözüm şöyle olur; işin içinde olanlara devlet gelin diyecek. Kadınlara istihdam sağlayalım. İtalya'da dikiş atanlar hep kadın. Bizde erkek ağırlık olunca belli sıkıntılar oluyor. Sosyal ve geleneksel durum yüzünden sadece kadınların olduğu bir tesis kurulabilir. Devletin dört ay bir destek vermesi yeter. Kadınlara sertifika verilir. Dikişci olan bir kadın işçi 8 bin TL alabiliyor. Kadınlarla çalışmak daha iyi. Şu anda Suriyeliler de çalışmıyor. Maaşları beğenmiyorlar. Asgari ücretin de; en az 5 bin TL olması lazım. Geçinemez insanlar ve o yüzden çalışmıyorlar. Bunu sağlamamız için; işveren de ona göre karşılayacak. Devlet de ona göre bir destek verecek.” ifadelerini kullandı.

KİRA ARTIŞLARINA SINIR KONMALI

Mülk sahiplerinin kiralara ara zam istediklerine dikkat çeken Yıldız, “Burada da bir sınırlama getirilmeli. Sen zenginsin diye ötekini ezemezsin. İnsanların geçinmesi çok zor. Bağcılar da bile kiralar üç bin TL olmuş. Eğer bu kardan işçiye vermezsek işletmeye bereket girmez. İki bin üç bin çift yapıyorsam beş bine çekeceğim devlet de ben de kazanacağım. İhracat bir milyar doları geçer mi bilinmez çünkü işçi sıkıntısı var. İşçi kapma yarışı var işletmelerde. Talep var, işçi olmadığı için karşılayamıyoruz. İnsanları üretime yönlendirecek bir ücret politikası lazım.” görüşlerini dile getirdi.

PARALARI İNŞAATA YATIRDILAR

Ayakkabı fiyatlarının 27 dolar ile 90 dolar arasında değiştiğini kaydeden İlhami Yıldız, salgın döneminde daha çok spor giyime bir yöneliş olduğunu belirterek, şu bilgileri verdi: “Gece hayatı olmadı. Klasik satılmadı. Bu sene gidecekti ama söylentiler yüzünden ya kapanırsa diye olmadı. Normalleştik diyoruz ama hala kapanır mı diye o tereddüt sürdüğünden belirsizlikler etkiliyor. Korona bitti dense ancak o zaman düzelir. Kafayı çalıştıran belki bir sene zarar eder ama sonra işler patlama yapacak. Bizim kendi markamız var. Belli kısmı da fason. Yurt dışı firmalara çalışıyoruz. İtalyan bir firmaya çalışıyoruz. Büyük bazı firmalar bana taban yap diyor ama o taban bizim burada yok. Bu sektörden para kazanan ayakkabıdaki büyük firmalar, yerli ara malı ve ham maddeye yatırım yapıp sektörü geliştirmeleri gerekirken inşaata yatırdılar. Parayı sektörün dışına çıkardılar bu yüzden de sanayimiz aşama atlayamadı. Bu alana yatırım yapılması lazım.”