Aydın'ın yeni ürünü bamya

Aydın’da küçük üreticilerin önemli gelir kaynağı bamya oldu. Pamuğu, inciri ve zeytiniyle tanınan Aydın’da 20 yıldır bamya ekimi yapılıyor. Ekim alanı hızla gelişiyor. Bamya ekili alanların, 2 bin dekar alanı aştığı söyleniyor. Üretenden çok aracıya iyi para kazandırıyor. Ancak üretici yine de memnun.

Koçarlı ilçesinde günde 20-30 ton bamya üretimi yapılıyor. Üretimin büyük kısmı fabrikalara satılıyor, kalan diğer kısım ise pazarlarda tüketiciye taze taze sunuluyor. Mayıs ayı sonunda başlayan hasadın ilk ürünü “turfanda” olarak kabul ediliyor ve iyi para ediyor. Bu yıl açılış 100-150 liradan yapıldı. Şu anda fiyatlar 50 lira civarında.

ZAHMET VE SIKI TAKİP İSTİYOR

Nisan- mayıs aylarında toprakla buluşan bamya tohumu, haziran başında ilk ürününü veriyor. Bamya zahmetli ve sıkı takip isteyen bir ürün. Çabuk gelişiyor. Toplaması da zahmetli. Üreticiler sabahın köründe (05.00 gibi) tarlaya gidiyor. Gün ortasına kadar toplama işlemi sürüyor. Bamya tıpkı tütün gibi sıcakta toplanmıyor. İki ürünün de aşırı sıcakta sıvısı yapış yapış oluyor. Onun için serinlikte toplanıyor. Toplanan ürün bekletilmeden toptancıya satılıyor. Koçarlı- Bağarası arasında üç noktada alım yapılıyor. Tüccar üreticinin parasını peşin ödüyor.

Bamya en az iki günde bir toplanıyor. Ürün çabuk geliştiği için kartlaşmadan toplanması gerekiyor. Kartlaşan ürün, para etmiyor, tohumluğa bırakılıyor. Aydın’da bamya küçük çaplı tarlalarda yapıldığı için özellikle küçük üreticiler için çok cazip. Haziran başında başlayan toplama işlemi bakımı iyi yapılırsa eylül ayının başına kadar sürüyor. Sürekli verdiği için geliri de iyi. Çok kişi son yıllarda buna yönelmiş durumda.

AİLELER İÇİN İDEAL ÜRÜN

Aydın’ın Bıyıklı Mahallesinde 5 dekar alana bamya eken Talip Ersoy’un tarlasına gittik. Ersoy, eşi ve komşusuyla harıl harıl bamya topluyordu… Bütün çaba, güneş ortalığı yakmadan işlerini erkenden bitirmek. Ne kadar toplarlarsa o kadar kazançlılar. Bu günlerde Aydın’da hava sıcaklığı 40 derecenin altına düşmüyor. Sıcaktan dolayı ürün de çabuk gelişiyor. Haziran başındaki ürün daha çok para ediyor. Üretim arttıkça piyasa da düşüyor. 150 liradan açılan ‘bamya borsası’ şu an 50 liraya düşmüş durumda. Bamyanın boyuna göre para veriliyor. En makbulü parmağın ilk boğumu kadar olan boydakiler. Onu toplamak da ayrı bir zahmet.

SÜRDÜRÜLEBİLİR

Talip Ersoy toplanan bamyaları kasalara doldururken bir yandan da sorularımızı yanıtladı. Ersoy 58 yaşında. 3 çocuk babası. 20 yıldır bu işi yapıyor. Söze şöyle başlıyor:

“2-3 dekar arazisi olanlar için bamya en ideal ürün. Bu kadar alana başka ürün ekseniz para kazanamazsınız. Kurtarmaz. Son yıllarda bu tür arazilerde bamya ekimi çok yaygınlaştı. Küçük aileler için de sürdürülebilir. Aile tipi işletmeye uygun. Çok büyük arazilere ekmek çok zor. Çabuk verdiği için toplamanız gerekiyor. İşçi bulmak çok zor. Zamanında toplayamadığınız bamya işe yaramıyor. Zarar edersiniz.

“Peşin para kazanıldığı için üreticiye cazip geliyor. Parasının peşine düşmüyor. Topraklarımız da bamya ekimine müsait. Verimli topraklar ürünü çabuk geliştiriyor. Ancak çok üründe olduğu gibi bamyada da asıl parayı aracılar kazanıyor. Ürün bollaşınca istedikleri gibi fiyat veriyorlar. Bir de ürünü bekletemediğiniz için fiyatı düşürüyorlar. Ancak buna rağmen para kazanıyoruz. İsteriz ki emeğimizin değerini tam olarak alalım.”

YEMEĞİNİ İYİ YAPARSANIZ LEZZETLİ

Ersoy’a en çok konuşulan konuyu sorduk: Bamya çabuk gelişsin diye hormonlu ilaç veriliyor, bu doğru mu?
“Doğru değil. Bamya çabuk gelişiyor. İlaca gerek yok. En az iki günde bir toplamanız gerekiyor. Yoksa boyu çabuk büyür ve büyük ürün para etmez. Bu sözü bamya ekimi yapmayanlar yayıyor. Tüketiciler rahat rahat bamyayı tüketmeli. Bamya çok faydalı bir ürün. Yemeğini iyi yaparsanız lezzetlidir. Ege illerinde bamya eskiden beri çok sevilir. Yaz yemeklerindendir. Fabrikalar şoklayarak pazarlıyor. Şehirlerde de kadınlarımızın en pratik yemeğidir.”