Bafalısız Bafa Kooperatifi

Bafa'da kooperatifçilik açısından olumlu, olumsuz ilginç gelişmeler oluyor. Yıllar önce kurulmuş olan ama zamanla borçlarını ödeyemeyerek atıl duruma düşen ve şu anda sadece hayvancılıkla uğraşan kooperatif borçlarını yapılandırarak yeniden çalışmaya başladı. Üreticiler hem sütlerini daha iyi fiyata satıyorlar hem de daha ucuz fiyata yem satın alabiliyorlar. Kooperatifin güçlenme potansiyeli çok büyük.

Bafalı kadınlar bir kooperatif kurdu. İlk siparişlerini aldılar. Çalışmaya başladılar. Yakında bir üretim merkezi ve satış yeri bulabilmeyi umuyorlar. Değişik kurum kuruluş ve kişilerle görüşerek destek arıyorlar.

İki yıl kadar önce kurulduğunu öğrendiğimiz bir diğer kooperatif de S.S. Bafa Doğal Yaşam Tarımsal Üretim ve Pazarlama Kooperatifi. Bu kooperatife Muğla Büyükşehir Belediyesi büyük destek verdi. Önce göl kıyısında fabrika yapması için bir yer verdi daha sonra da araç gereç sağlayacak.

Belediye ve diğer kurum ve kuruluşların kooperatiflere destek vermesi takdirle karşılandı. Ancak eleştiriler de var.

5 Haziran 1929’da 1470 sayılı “Zirai Kredi Kooperatifleri Kanunu” çıkarılmıştı. Bu yasa, çiftçilerin kısa dönemli kredi gereksinimlerini karşılamak için en az yüz haneli yerleşmelerde ve kasaba ile kentlerde kooperatif kurulmasına ilişkindi. Bu yasanın getirdiği en önemli yenilik kredi kooperatifi ortaklarının bölgelerindeki satış kooperatiflerine de girmelerini zorunlu kılması ve Ziraat Bankası’nın denetimi altındaki bu kooperatiflere, üretici olmayanların ortak olmalarının önlenmesiydi.

Bugün gelinen noktada ise üretici olmayan "güçlüler" de hibe ve desteklerden yararlanmak için kooperatif kurup üreticiyi dışlayabiliyorlar.

ELEŞTİRİLER

Muğla Büyükşehir Belediyesi'nin internet sayfasında yapılan anlaşma ile ilgili olarak şöyle deniyor:

"Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Osman Gürün ve Bafa Doğal Yaşam Tarımsal Üretim ve Pazarlama Kooperatifi Başkanı Nadi Güler Muğla’da kaliteli ve marka zeytinyağı üretimi, üreticinin desteklenmesi konusunda işbirliği için imzaları attılar." ( https://www.mugla.bel.tr/haber/imzalar-kaliteli-ve-marka-zeytinyagi-icin-atildi )

Bu kooperatifin adında "BAFA" olmasına karşın kooperatifte Muğla İli, Milas İlçesi'ne bağlı Bafa Mahallesi'nden kimse yok.

"Bafalıyız" ve "Bafaca Bilenler" Facebook gruplarında bu kooperatifte Bafalı ortak olup olmadığı soruldu. Bafalı bulunmaması eleştirilere yol açtı. Civar mahallelerden birkaç kişi hariç içlerinde zeytinliği olanlar da az. Başkanı, Tiyatrocu Nadi Güler. Üyelerin çoğu "seçilmiş kişiler". İşte bazı eleştiriler:

"İsmi ss bafa doğal yaşam kooperatifi olan bünyesinde hiç bir Bafalı üye bile yok iken ismini kullanılıp zeytin işinden anlamayan birkaç şahsın zeytin işçisi ve üreticisi olan bu yöreye ne kadar faydalı olacağını ilerleyen zaman içinde göreceğiz. Burada amaç gerçek anlamda zeytinciliği geliştirmek mi yoksa başka il ve ilçeden gelen bu arkadaşlara ticari bir kapı açma yolu mudur bilemeyiz. Ancak yapılan bu çalışmadan inşallah yöre halkı ikinci plana atılmadan faydalanabilir".

"Hibe ve destek için habire kooperatifler kuruluyor, güçlenemedikleri için de hibeler kimin cebinde kalıyor, uçup gidiyor mu anlaşılmıyor".

"Bizim Bafa'nın adının kullanılıyor olması beni rahatsız ediyor ama Osman Gürün'ü rahatsız etmiyor tüm masraflarını Osman Gürün çekiyor Bucak'ta [Gölyaka] belediyeye ait bir arsa var orayı bunlara tahsis etti. Yağ fabrikası kuruluyor parası GEKA'dan. Bakalım sonucu bekleyip göreceğiz".

"Bizim yağımızı bizim adımızla bizden 4 kat fazlaya satacaklar".

"Burada asıl eleştirilecek olan Muğla Büyükşehir Belediyesi olmalıdır. Kooperatife fabrika için yer tahsisi yaparken üye sayısını yerli üyelerle arttırma şartını getirmeliydi. Örneğin ‘100 üyeye çık ve üyelerin 3/4 ü Bafa ve çevre köylerden olmalı’ şartı ile topluma ait yer tahsis edilmeliydi. Bunu nasıl akıl edemediler ve yerlisi az kooperatife bu tahsisi yaptılar? Bu akıl almaz bir hata ve asıl üzerinde düşünülmesi gereken konudur".

"Bafalılar kendi bölgelerinin kıymetini, Bafa isminin marka değerini bilmez ise; birileri çıkar bu ismi de kullanır, kooperatif kurar köylünün ürettiği ürünler üzerinden para kazanır. Dost acı söyler. Bafa’lılar olarak şapkamızı önümüze koyup düşünmenin zamanı geldi de; geçiyor bile".

KABUL - RET KARARI YOK

Kooperatif kurulma haberini ve eleştirileri okuyunca, Muğla İli, Milas İlçesi, Bafa Merkez Mahallesi'nde oturan ve ayrıca zeytinliği ve çiftçi belgesi sahibi biri olarak Sınırlı Sorumlu Bafa Doğal Yaşam Tarımsal Üretim ve Pazarlama Kooperatifi'ne ortak olmak için başvurmaya karar verdim ve 21 Haziran 2022 tarihinde başvurdum.

Bugüne dek kooperatif ortaklığına alınma konusunda kabul ya da ret yanıtı gelmedi.

ÇELİŞKİLER

"ÜRETİCİYİ DESTEKLEMEK" için kurulan kooperatifin zeytinciler yerine seçilmişleri yeğlemesi bir çelişki olarak değerlendirildi.

24 Haziran 2022 tarihinde adı geçen kooperatiften aldığım bir yazıda, "yeni ortak alımlarının Genel Kurul tasarrufunda olduğu için bir sonraki genel kurula kadar yeni ortak alımı yapılmayacağı, mevcut ortaklar arasında ortaklık devri sözkonusu olduğunda yeni ortaklar almanın mümkün olabileceği, kontenjan listesine eklendiğim" ifadesi yer alıyordu.

Başkan Nadi Güler'e Whatsapp'tan kaçıncı sırada olduğumu sordum. Yanıt "8" idi. Yani ben istisna değildim. Yeni başvuranların ortaklık koşullarını yerine getirip getirmediği araştırılmadığı gibi ortaklığa kabul edilip edilmedikleri de bildirilmiyor.

3 Temmuz 2022 günü genel kurul yapıldı. 13 Temmuz 2022 tarihinde Başkan Nadi Güler'e, "benim ve bekleyen sekiz kişinin durumunun ele alınıp alınmadığını" sordum. Aldığım yanıt şöyleydi:

" Bu durum Genel Kurul'un değil yönetim kurulunun yetkisindedir, süreç size daha önce bildirdiğimiz gibi işlemektedir. Gelişmeler olduğunda size bilgi vereceğiz."

Bir yandan, "yeni ortak alımı genel kurul tasarrufunda" deniyor, ardından "yönetim kurulunun yetkisindedir" deniyor. Başkan Güler kendi kendisiyle çelişkiye düşüyor.

YASA ÇİĞNENİYOR

Başkanın kendisi, "Tasarrufun genel kurulda olduğu" ifadesinin yanlış olduğunu söylemektedir. Kooperatifin tüzüğünün 11. maddesinde, yönetim kurulu tarafından "ortaklığa kabul veya ret kararı ilgiliye 15 gün içinde verilir" denmektedir.

Kooperatifler yasasına göre ise, "Madde 8 – (Değişik: 6/10/1988 - 3476/2 md.) Kooperatif ortaklığına girmek için gerçek kişilerin medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip olmaları gerekir. Ortak olmak isteyen gerçek ve tüzelkişiler, kooperatif anasözleşmesi hükümlerini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazı ile kooperatif yönetim kuruluna başvururlar. (Ek cümle:21/10/2021-7339/1 md.) Yönetim kurulu başvuruyu bir ay içinde sonuçlandırır ve başvuru sahibine kararı taahhütlü mektupla veya elden imza karşılığında tebliğ eder" ( https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1163.pdf ) .

Bu durumda, Sınırlı Sorumlu Bafa Doğal Yaşam Tarımsal Üretim ve Pazarlama Kooperatifi Yönetim Kurulu, hem Kooperatifler Kanunu'nu hem de adı geçen kooperatifin kendi tüzüğünü çiğnemektedir.

Kooperatifler yasasında açıkça belirtilmektedir: "Yönetim Kurulu; ortaklar ile ortak olmak için müracat edenlerin anasözleşmede gösterilen ortaklık şartlarını taşıyıp taşımadıklarını araştırmak zorundadır".....

"(Ek dördüncü fıkra:21/10/2021-7339/1 md.) Kamu kaynaklarından desteklenen kredilere kefil olan kooperatifler ile kamu kaynaklı tarımsal desteklemelere aracılık yapan kooperatiflerde, yönetim kurulu anasözleşmede belirtilen şartları taşıyanları ortaklığa kabulden kaçınamaz."

Kaymakamlığa, İlçe Tarım Müdürlüğüne ve Muğla Büyükşehir Belediyesi'ne bildirildi.

Bu durumda birçok Bafalı zaten var olan kooperatiflerinde zeytin ve zeytinyağı bölümleri de kurarak kooperatiflerini güçlendirmeye, üreticilerimizin en geniş katılımını sağlamaya karar verdiler.

ATATÜRK YOL GÖSTERİCİ OLACAK

Kooperatifçiliğin ruhunu ve amacını anlamak için Gazi Mareşal Mustafa Kemal Atatürk'ün şu sözünü anımsamakta yarar var:

"Kanaatim odur ki, muhakkak surette birleşmede kuvvet vardır. Kooperatif yapmak , maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir..... Müstahsillerin birleşmesinden şahsi menfaatlerinin haleldar olacağını düşünenler tabii şikayet edeceklerdir."

Atatürk yalnız sözde değil eylemde de kooperatifçiydi. Kendisi de elini taşın altına koymuş ve iki kooperatif kurmuştur.

Bafalıların rehberi Atatürk olacaktır.

Bafa'ya vurmayın efendiler!Özgürlük Meydanı