Baharat, dünyada Türk kimliği ile anılmalı

Bu ay beşincisi düzenlenen Borsa Meydanı’nda Sektörler Konuşuyor toplantılarında baharat sektörü mercek altına alındı. 26 Mayıs Perşembe günü online gerçekleşen, “Türkiye’nin Baharat Yolu” başlıklı toplantıya; Ambalajlı Baharat Üreticileri Derneği Başkanı Aydın Acun, Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nurullah Okumuş, Bitkisel Üretim Genel Müdürü Dr. Mehmet Hasdemir, Odessa Baharat Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Tevfik Dayan, Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazım Şekeroğlu, İSTİB Meclis Üyesi Emin Demirci, Yemek Yazarı ve TV Programcısı Elif Korkmazel, İSTİB Bal ve Baharat Komitesi Başkan Yardımcısı Atilla Rua ve İSTİB Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Beşir Kılıç konuşmacı olarak katıldı.

Güvenilir Ürün Platformu Başkanı Celal Toprak’ın moderatörlüğünde yapılan toplantının açılış konuşmasını yapan İstanbul Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kopuz konuşmasında baharatın Türkiye için önemine dikkat çekerek, “Gelişme için sektörün her paydaşına önemli görevler düşüyor. Öncelikle tarımsal planlama ve doğru ürün seçimine dikkat etmemiz gerekiyor. Daha sonra üretimde eğitim ve teknoloji kullanımı, tohum ıslahı, standardizasyon, kalite, süreklilik konularına yoğunlaşmalıyız. Son aşamada da dünyada “Türk Baharatı” algısını yerleştirmek için girişimlerde bulunmalıyız” dedi.
Ambalajlı Baharat Üreticileri Derneği Başkanı Aydın Acun, yaptığı konuşmada baharatta dış ticaretin gelişmesinin yolunun uluslararası bilinirlikten geçtiğini belirterek, şöyle konuştu, “Bilinirlik marka ile mümkün. Sektörün hacmi uluslararası marka oluşturmamıza yetecek seviyede değil. Bu nedenle öncelikle talebe uygun standartlarda ve yüksek kalitede tarımsal üretimi gerçekleştirmemiz gerekiyor. Bunun ilk adımı da destek ve teşviklerin uzun vadeli olarak açıklanmasıdır.”

Üniversite olarak bir tıbbi aromatik bitkiler borsası girişimi yürüttüklerini belirten Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nurullah Okumuş, sektörün gelişimi için bu borsanın gerekliliğine dikkat çekti. Okumuş, “Borsa, klasifikasyon, standardizasyon, kalite, kontrol, markalaşma ve ticarileştirme süreçlerinin gerçekleşmesi için gereken altyapıyı oluşturacak. Bu nedenle kuruluşu için çaba sarf ediyoruz. Üniversitemizin yanında devletimiz, yerel yönetim, Afyonkarahisar Ticaret Borsası ve son olarak da İstanbul Ticaret Borsası bu oluşum için çalışıyor” şeklinde konuştu.
Bitkisel Üretim Genel Müdürü Dr. Mehmet Hasdemir, tıbbi aromatik bitkiler ve baharatla ilgili Türkiye’nin büyük bir potansiyele sahip olduğunu belirterek, “Bu potansiyeli değerlendirmek amacıyla, Tarım ve Orman Bakanlığı olarak Itrî ve Tıbbi Bitkiler ile Boya Bitkileri Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi’ni başlattık. Amacımız, bu tür bitkilerin yetiştiriciliğinin geliştirilmesi, üretimin iç ve dış talebe göre artırılması, doğal ve biyolojik kaynakların korunması ve sürdürülebilirliği, kırsal kalkınmanın sağlanmasıdır. Uluslararası piyasaların istediği kalite ve miktarda üretimin geliştirilmesinin de bulunduğu hedeflerimize ulaşmak için çalışmalarımız sürüyor. Demonstrasyon, eğitim ve kümelenme çalışmaları yürütüyoruz. Konuyla ilgili fizibilite raporları ve yatırımcı rehberleri yayınlandı” dedi.
Odessa Baharat Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Tevfik Dayan da konuşmasında baharat ve kırmızıbiber üretimiyle ilgili sorunlara dikkat çekerek, “Üretimdeki problemlerimizin başında mevsimlik tarım işçiliğinin sorunlarının yansıması var. Bu sorun biber ekiminin avantajını kaybetmesine yol açıyor. Ayrıca biberin sulak arazi istemesi, iklim değişikliği de önemli sorunlar. Tohum ıslahı çalışmalarının yavaş yürümesi, endüstriyelleşme için gerekli ARGE yatırımlarının yüksekliği de devlet desteğinin gereğini gündeme getiriyor” şeklinde konuştu.
Gaziantep Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazım Şekeroğlu, yaptığı konuşmada, Tarım ve Orman Bakanlığı Baharat Alt Komisyonu’nun Baharat Tebliği için yaptığı çalışmaları özetleyerek, “Bu konudaki çalışmalar uzun sürdü ama sonuçları iyi oldu. Ancak yapılması gereken çok iş var. Örneğin aromatik bitkiler, çay ve uçucu yağ tebliğlerinin de çalışılması gerekiyor. Ayrıca bilimsel çalışmaların sektör ihtiyaçlarına uyumlu olması için atılması gereken adımlar da var” dedi.
İSTİB Meclis Üyesi Emin Demirci, sektörün en önemli sorunlarından birinin denetim sürecinde yaşananlar olduğunu belirterek, “Laboratuvar ölçüm limitlerinin farklılığı, tebliğin yoruma açık olması, denetimlerin üretim sürecini ve sektörün tamamını kapsamaması, özellikle ithal ürünlerde uluslararası Kodeks Alimentarius gıda standartlarının uygulanmaması gibi nedenlerle, işini doğru yapan firmalar zarar görmekte ve haksız rekabetle karşı karşıya kalmakta. Bu sorunların yaşanmaması için cezai uygulama yönetmelikleri oluşturulmalı ve konuyla ilgili bir danışma kurulu oluşturulmalı” şeklinde konuştu.
Yemek Yazarı ve TV Programcısı, Şef Elif Korkmazel ise Türk baharatı algısının tüm dünyada oluşturulması için uluslararası Türk şeflerle işbirliği yapılmasının faydalı olabileceğini belirterek, “Markalaşma için şeflerle işbirliği içinde hareket edilirse küresel bir başarı daha hızlı bir biçimde elde edilir” dedi.
İSTİB Bal ve Baharat Komitesi Başkan Yardımcısı Atilla Rua da sektörel sorunların çözümünde her paydaşın bağımsız ve birbirinden habersiz çalışmalar yürüttüğüne dikkat çekerek, “Her kurum, her paydaş önemli çalışmalar yapıyor, önemli adımlar atıyor. Ancak bu çalışmalar koordinasyondan yoksun olduğu için ve bilgi paylaşımı gerçekleşmediğinden sonuç alınamıyor. Bu nedenle paydaşların ortak hareket etmesi çok önemli” şeklinde konuştu.
Toplantının kapanış konuşmasını gerçekleştiren İstanbul Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Beşir Kılıç, toplantının verimli geçtiğini belirterek, “Bugün bu toplantıda sektör çok güçlü bir şekilde temsil edildi ve çok önemli konular ele alındı. Bu nedenle ben bu toplantının çok faydalı olacağına inanıyorum. Gıda sektörü temsilcileri hem dernek hem oda ve borsa gibi oluşumlardaki faaliyetlere daha aktif bir biçimde katılmalı. Çünkü bu platformlar bizlerin sorunlarının çözümü için var” dedi.