Barış müzakereleri: İsrail heyeti Kahire'ye davet edildi
Bir yanda Gazze’nin en güneyindeki kente kara harekatı tehdidi diğer yanda devam eden ateşkes görüşmeleri. Heyetler Kahire'de bir kez daha toplanırken, HAMAS'ın cevabını kısa süre içinde açıklaması bekleniyor
Mısır, eli kulağında olduğu iddia edilen Refah operasyonuna mani olmak için önemli bir çaba sarf ediyor. HAMAS ve İsrail heyetleri devam eden görüşmelere ivme kazandırmak için Kahire'ye davet edildi. İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz birkaç gün önce müzakerelerde bir sonuç alındığı takdirde Refah'a operasyon planlarının değişebileceğini açıklamıştı. Katar merkezli Al-Arabi Al-Jadid gazetesine göre Mısırlı kaynaklar, davetin süreci hızlandırmayı ve HAMAS heyetinin İsrail'in son önerisine dair gözlemlerini bir an önce tartışmaya açmasını amaçladığını söylüyor. Gazetenin haberinde davet edilen Tel Aviv heyetinin, karar verme veya resmi pozisyon sunma yetkisi olmadığını fakat HAMAS'ın yönelteceği sorulara yanıt verebileceği belirtildi.
‘ATMOSFER OLUMLU’
Üst düzey bir HAMAS yetkilisi Agence France-Press'e (AFP), Filistin direnişinin İsrail ve Mısır'ın son teklifine ilişkin "önemli bir sorun” görmediğini söyledi ve “İsrail yeni engeller koymaz ise atmosfer olumlu.” diye ekledi. Yetkili, Mısır'ın daveti üzerine hareketin liderlerinden Halil el-Hayya önderliğinde bir heyetin Kahire'de olacağını ve grubun ateşkes önerisine yanıtını arabulucularla yapacağı toplantıda sunacağını söyledi.
NETANYAHU, BIDEN İLE GÖRÜŞTÜ
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Başkanı Joe Biden ile pazar akşamı kritik bir telefon görüşmesi yaptı. Beyaz Saray'ın açıklamasında, iki liderin Refah'ta olası bir İsrail saldırısını tartıştığı ve Biden'ın "açık tutumunu yinelediği" belirtildi. Açıklamada daha fazla ayrıntıya yer verilmedi ancak ABD, Gazze'nin en güneyindeki kentte barınan bir milyondan fazla Filistinlinin tam olarak korunmasını sağlamayan hiçbir operasyonu desteklemeyeceğini ve İsrail'in mültecileri güvenli bir şekilde tahliye edebileceğine “inanmadığını” bildirmişti. Hatta bazı ABD'li yetkililer, büyük bir Refah operasyonuna herhangi bir şart koşmaksızın karşı olduklarını ifade etti.
ÇELİŞKİLİ AÇIKLAMALAR
İki liderin devam eden rehine ve ateşkes müzakerelerini de ele aldığı bildirildi fakat bu konuda da ayrıntı verilmedi. Ancak Biden-Netanyahu görüşmesinden birkaç saat önce İsrail basınına konuşan bir yetkili, “Refah operasyonu hala hazırlanıyor, anlaşma olsa bile savaş hedeflerinden vazgeçmeyeceğiz.” dedi.
Bir başka İsrailli yetkili ise “mevcut görüşmelerin HAMAS'ın son kalesi Refah'ın işgalini önlemek için son şans olduğunu” söyledi. Hafta sonu gelen haberlere göre İsrail, uzatılmış bir ateşkesle başlayacak olan anlaşmanın ikinci aşamasında savaşın sona ermesini tartışmaya açık gibi görünüyor.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Kirby ise yine pazar günü ABC kanalına verdiği demeçte, "Bakış açımız onlarınkiyle aynı noktaya gelinceye kadar Refah'a girmeyeceklerine dair bize güvence verdiler." şeklinde konuştu. Kirby, "İsrailliler, Başkan Joe Biden'ın kendilerinden yerine getirmelerini istediği taahhütleri yerine getirmeye başladı." diye ekledi.
REHİNELERİ DAHA ZOR KOŞULLAR BEKLİYOR
İsrail ordusundan emekli General Israel Ziv, Kanal 12'ye İsrail güçlerinin Refah'ı işgal etmesi halinde rehinelerin muhtemelen hayatta kalamayacaklarını söyledi. "Mahkumların yaşamları için zaman çok önemli hale geldi" diyen eski komutana göre Refah'ın olası işgali çabuk olmayacak ve “aylarca sürecek", bu da Gazze'de tutulan esirlerin kendi orduları tarafından dayatılan daha sert koşullara maruz kalacağı anlamına gelecek.
Gazze Şeridi'nde ilaç, yiyecek ve su eksikliği nedeniyle veya İsrail güçlerinin saldırı nedeniyle en az 70 İsrailli esir öldüğü düşünülüyor. Yaşayan esirlerden bazılarının Refah'ta tutulduğu bildiriliyor. Han Yunus'ta, Gazze Şeridi'nin merkezinde ve Gazze'nin kuzeyinde yaşananlar gibi Refah'a yönelik doğrudan geniş çaplı saldırılar muhtemelen benzer sonuçlara yol açacak. "Savaş İsrailli mahkumlar öldükten sonra sona erebilir" ifadelerini kullanan Ziv, Refah işgalinin olumsuz sonuçlarına vurgu yaparak İsrail hükümetinin "stratejik bir hata" yaptığını vurguladı.
‘İSRAİL PUSUYA ÇEKİLİYOR’
Refah operasyonunun askeri boyutuna da değinen emekli General, “HAMAS orduya stratejik bir pusu hazırlıyor. Bu, İsrail için bir felaket olacaktır.” dedi. Ziv'e bakılırsa bu operasyon "Mısır ve Amerika'nın hassasiyetinin yanı sıra Refah'ın savaşılması çok zor ve kalabalık bir yer olduğu gerçeği göz önüne alındığında, ordunun Gazze Şeridi'nde bugüne kadar yaptığı her şeyden daha yüksek risk taşıyor." Kuzey ve orta Gazze'de İsrail ordusunun çekildiği yerlerde HAMAS'ın yeniden canlandığına dikkat çeken emekli General, “Han Yunus ve Kuzey Gazze’de olduğu gibi Refah'ın anahtarları da tekrar HAMAS'a teslim edilecek." diye ekledi.
NETANYAHU’YA HER YERDEN BASKI
İsrail'de siyasetçilerin görüşleri bölünmüş durumda ve Netanyahu üzerindeki baskı her iki taraftan da geliyor: Hem Refah operasyonuna karşı olanlar hem de destekçileri.
Savaş Kabinesinin önemli isimlerinden Benny Gantz, Refah'a operasyon başlatması ve rehine anlaşmasını reddetmesi halinde Netanyahu hükümetini istifaya çağıracağını açıkladı. Gantz, "7 Ekim'de hükümet tarafından terk edilen rehinelerimizin iadesi acildir" dedi. Anlaşmaya varılamaması halinde hükümetten ayrılacağı tehdidinde bulundu. Muhalefet lideri Yair Lapid de aynı doğrultuda konuştu. Bakanların anlaşmaya karşı çıkmaları halinde parlamentoda destek sözü verdi.
Aşırılıkçı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, İsrail'in Refah'a saldırmaması halinde hükümetin "var olma hakkının olmayacağını" söyledi. Anlaşmanın "savaşta ölen yüzlerce kahraman asker pahasına Nazilere zafer kazandıran aşağılayıcı bir teslimiyet" olduğunu söyledi. Bir diğer fanatik Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir ise "pervasız bir anlaşmanın hükümeti dağıtmakla eşdeğer olduğunu" açıkladı.
BAZI ASKERLER HAREKATA KATILMAK İSTEMİYOR
İsrail ordusu yedek kuvvetlerinden 30 subay ve askerin, yaklaşık 7 aydır süren savaşın ardından Refah şehrinde bir askeri operasyona hazırlanma emirlerini reddettiği ortaya çıktı. Düzenli paraşütçü tugayına bağlı yedek paraşütçü bölüğüne bağlı kuvvetlerin Refah'ta eyleme hazırlanma emri aldığını ancak komutanlarına "artık devam edemeyecekleri için gelmeyeceklerini" bildirdikleri aktarıldı.
Ordu komutanlarının, yedek üyeleri savaşa katılmaya zorlamayacakları belirtildi. İsrail basını bu durumu, “aylarca süren çatışmalardan sonra yedek kuvvette yüksek düzeyde bir yıpranmanın olduğunu gösteriyor” sözleriyle gördü.