Barzani: Suriye merkeziyetçi yönetilemez

Rûdaw Araştırmalar Merkezi’nin düzenlediği 3. Erbil Forumu sona erdi. “Ortadoğu’nun Geleceğinde Belirsizlikler” başlığıyla yapılan foruma, Türkiye, Irak, Suriye ve İran’dan siyasetçiler, akademisyenler ve uzmanlar katıldı. Forumda bölgedeki gelişmeler, enerji politikaları ve “Kürt meselesi” masaya yatırıldı. Üç gün süren forumda 13 panel ve 18 özel oturum düzenlendi. Forumda Irak Cumhurbaşkanı Lâtif Reşîd ve Parlamento Başkanı Mehmûd Meşhedânî yer alırken, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ise video mesaj gönderdi. Rûdaw’ın aktardığına göre, Türkiye’den eski TBMM Başkanı Bülent Arınç, eski CHP Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı, DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Emin Ekmen, AK Parti Diyarbakır Milletvekili Mehmet Galip Ensarioğlu ve DEM Parti Dış İlişkiler Başkan Yardımcısı Ebru Günay foruma katıldı.

BÖLGE ‘HAREKETLİ’

Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid forumda yaptığı konuşmada, bölgenin özellikle son 1 yıldan fazla süredir siyasi, güvenlik ve askeri “hareketlilik” içerisinde olduğunu dile getirdi. Cumhurbaşkanı Reşid, bu hareketliliğin bölgedeki bazı ülkelerin siyasi haritasına yansıdığını, diğer ülkelerde de güvenlik ve toplumsal tehditler konusunda uyarılar yapılmaya başlandığını ve Irak'ın da bundan çok uzakta olmayacağını kaydetti. Reşid, “Suriye'deki değişimin, tüm milliyetleri, bileşenleri ve mezhepleriyle Suriye halkının beklentilerini karşılamasını umuyoruz. Yeni yönetimle (Şam) karşılıklı saygı, işbirliği ve içişlerine karışmama temelinde dostça ilişkiler kurmak için çalışacağız.” ifadelerini kullandı.

‘KALKINMA YOLU ASYA’YI AVRUPA’YA BAĞLIYOR’

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani de video mesajında Ceyhan Limanı'ndan petrol ihracatının yeniden başlaması için gerekli prosedürlerin tamamlanmasını beklediklerini belirtti. “Savaş ve çatışmalar dönemini geride bırakıp, barış ve istikrar dönemine geçtik.” diyen Sudani, Irak'ın uluslararası toplumla bütünleşme yolunda ilerlediğini söyledi. Bölgedeki gelişmelere işaret eden Sudani, “Bölge, on yıllardır tanık olmadığı büyük dönüşümler ve olaylar yaşıyor. Irak'ı savaşın ateşinden kurtarmaya çalıştık. Lübnan ve Filistin'e de yardımlar sunduk.” dedi. Kalkınma Yolu Projesi'ne de değinen Sudani, projenin Asya'yı Avrupa'ya bağlayan ekonomik, kültürel ve sosyal bir köprü olduğunu kaydetti.

‘ÖNEMLİ OLAN PKK’NIN CEVABI’

Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani de forum kapsamında düzenlenen “Belirsizlik Çağında Kürdistan Bölgesi’nin Vizyonu – Bölgesel Uzlaşı ve Ayrışmaların Kürdistan’a Etkisi” başlıklı panelde konuştu. Barzani, bölgedeki sorunların askeri yöntemlerle çözülemeyeceğini savunarak, teröristbaşı Abdullah Öcalan’ın mesajına dikkat çekti. Barzani, “Öcalan’ın mesajı bir yol haritasıdır. Kısa sürede sonuç beklemek gerçekçi değil ancak mesaj nettir, barış çağrısıdır. PKK ve tüm tarafların bu çağrıya olumlu yanıt vermesini umuyoruz.” dedi.

Barzani, İmralı heyetinin Kuzey Irak’ı ziyaret ettiğini ve Öcalan’ın mesajını ilettiğini söyledi. PKK’ya silah bırakma ve siyasi sürece katılma çağrısı yapıldığını belirten Barzani, bu süreci desteklemeye hazır olduklarını kaydetti. PKK’nın bu çağrıya nasıl yanıt vereceğinin henüz netleşmediğini vurgulayan Barzani, “Önemli olan PKK’nın vereceği cevaptır. Olumlu bir yanıt verilirse sonraki adımlar tartışılabilir.” dedi.

‘TÜRKİYE ÇATIŞMA OLMAMASI İÇİN MÜDAHİL OLDU’

Başbakan Barzani, Halep'teki “Kürt bölgeleri” dediği PKK mahallelerinin korunması sürecinde Türkiye ile işbirliği yapıldığı iddiasını ortaya attı. Neçrivan Barzani, Halep’te “Kürtlerin yaşadığı üç mahallede çatışmaların önlenmesi için” Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi olarak arabuluculuk yaptıklarını ve Türkiye'nin bu süreçte önemli bir rol oynadığını söyledi. Barzani, “İlk günlerde en büyük endişemiz Halep'teki Kürtleri nasıl koruyabileceğimizdi ve gerçekten bu konuda Türkiye’nin belirleyici bir rolü oldu. Türkiye Cumhurbaşkanı’na, Dışişleri Bakanı’na ve İstihbarat Başkanı’na bu süreçteki destekleri için teşekkür ediyoruz. Onların yardımıyla bu bölgelerde büyük bir sorun yaşanmadı.” dedi.

SURİYE VE IRAK MESAJLARI

Barzani, Suriye’nin çok uluslu ve çok dinli yapısı nedeniyle merkeziyetçi bir yönetimle yönetilemeyeceğini belirtti. Tüm kesimleri kapsayan bir yönetim modelinin gerekli olduğunu savunan Barzani, Irak ve Kuzey Irak’taki sistemin Suriye’ye birebir uyarlanamayacağını ancak kapsayıcı bir yönetimin Suriye için fırsat olacağını söyledi. Irak’taki federal yapının ise sadece kâğıt üzerinde kaldığına dikkat çeken Barzani, Bağdat’ın Erbil’e federal yapının bir parçası olarak davranmadığını belirtti. Yetki karmaşasının maaş krizleri gibi sorunlara yol açtığını söyleyen Barzani, federal sistemin doğru tanımlanması ve uygulanmasının Irak’ın istikrarı için kritik önem taşıdığını ifade etti. Barzani, Kuzey Irak petrolünün ihracatına ilişkin de değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’nin petrol ihracatına hazır olduğunu ancak Irak Parlamentosu’nun gerekli yasal düzenlemeleri yapmadığını söyledi. Bu durumun Irak’a milyarlarca dolarlık zarar verdiğini ifade eden Barzani, teknik sorunlar çözülürse petrolün yeniden Ceyhan Limanı üzerinden ihracına başlanacağını belirtti. Kalkınma Yolu Projesi’ne de değinen Barzani, Kuzey Irak’ın proje dışı bırakılması halinde destek vermeyeceklerini söyledi. Projenin tüm Irak’ı kapsaması gerektiğini vurguladı.