Barzani’den PKK sorusuna yanıt

Irak’tan liderler, politikacılar, akademisyenler, kanaat önderleri, sivil toplum aktivistleri, gazeteciler ve diplomatların buluştuğu MERI Forumu kapsamında dünkü son oturumun konuğu Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani oldu. Barzani, gazeteci Hiwa Osman’ın moderatörlüğünü yaptığı panelde, KDP-KYB ilişkileri, Erbil ile Bağdat arasındaki sorunlar, İran ile Irak arasındaki güvenlik anlaşması, Peşmerge’nin birleştirilmesi süreci, Türkiye'nin Kuzey Irak'taki operasyonları, İsrail-Filistin meselesi ve bir çok konuda açıklamalarda bulundu.

BAĞDAT'LA YAŞANAN SORUNLAR

Erbil ile Bağdat arasındaki sorunlara ilişkin Neçirvan Barzani, “Bağdat ile Erbil arasında her şeyden önce çözülmesi gereken temel bir sorun var. Irak Anayasası'na göre biz federal sisteme sahibiz. Irak federal bir sistemdir ancak özünde çok güçlü bir merkeziyetçilik vardır. Irak’ta federalizm bugüne kadar da yerli yerine oturtulmamış, uygulanmamıştır.” şeklide konuştu.

Bunun bir şikayet veya yakınma olmadığını söyleyen Barzani, şöyle devam etti: “2003’ten bugüne kadar bir geçiş sürecinin içindeyiz. Biz Irak’la bu meseleyi açığa kavuşturmadan, yani ‘federal sistem mi merkezi sistem mi’ sorusunu netleştirmeden diğer sorunlarımızı da çözemeyiz. Sorunun özü buradadır. Kürdistan Bölgesi’nde yaptığımız bazı şeyler federal sisteme uymayabilir ama Bağdat’ın da bazı konularda Kürdistan Bölgesi’ne yaklaşımı federalizmin dışında her şeydir.”

Bu nedenle iki tarafın da oturup federal sistemi tartışması gerektiğini savunan Barzani, bunun tüm Irak’ın çıkarına olacağını ileri sürdü. Barzani, “2003’ten sonra Iraklı kardeşlerimizle birlikte yeni Irak devletinin temellerini attık. Biz bu devletin bir parçasıyız ve öyle de kalacağız. Çoğu zaman tekrar ediyorum. Kürdistan Bölgesi'nin ilişkilerinin stratejik derinliği Bağdat’tadır. Başka yer değildir. Dolayısıyla sorunlar Bağdat ile çözülmeli. Biz DEAŞ'ı birlikte yendik. Şehit verdik, kanlarımız bu ülkenin savunması ve ortak hedef için döküldü. Dolayısıyla aramızdaki sorunlar çok rahat çözülmeli. Kürdistan Bölgesi’ne maaş verilmeli mi verilmemeli mi diye tartışılması makul mudur? Kürdistan Bölgesi’ndeki çalışanlar Irak vatandaşları değil mi?” ifadelerini kullandı.

İRAN İLE GÜVENLİK ANLAŞMASI

İran ile Irak arasındaki güvenlik anlaşması ve silahlı grupların sınırdan uzak bölgelere çekilmesi konusunda gelen soruyu yanıtlayan Barzani, “İlke olarak uluslararası hukuka göre Irak hiçbir komşusuna tehdit unsuru olmamalı. Uluslararası kanunlar da hiçbir ülkeye kendi topraklarını komşularına muhalif olan taraflara güvenli bir bölge haline getirmesine, gidip o ülkelerde askeri eylemler düzenleyerek geri dönmelerine müsaade etmez.” dedi.

“Bağdat ile Tahran bir güvenlik anlaşması imzaladı. Biz Irak’ın bir parçası olarak bu anlaşmayı bağlı kalmakla yükümlüyüz.” diyen Barzani, “Bugüne kadar da yaptığımız, bu anlaşmaya uymak oldu. Kürdistan Bölgesi, İran İslam Cumhuriyeti için tehdit kaynağı değildir. İran bizim için önemli bir komşudur. İran’la uzun sınırlara sahibiz ve bu sorunların diyalog yolu ile çözülmesini istiyoruz. Bildiğim kadarıyla İran da atılan adımlardan memnun kaldı.” değerlendirmesinde bulundu.

TÜRKİYE VE IRAK PETROLÜ

Neçirvan Barzani, Kuzey Irak'tan Ceyhan’a petrol akışının yeniden başlaması konusunda Türkiye’nin “Biz hazırız.” dediğini hatırlattı.

Mevcut durumda petrol ihracatının başlamamasının iki nedeni olduğunu anlatan Barzani, bunlardan birinin petrol satışından elde edilen petrolün Bağdat ile petrol üreten şirketler arasında yaşanan mali haklar olduğunu söyledi. Kuzey Irak'ın geçmişte petrol şirketleri ile üretim ve ihracat için ortaklık hususuna göre anlaştığını dile getiren Barzani, bunun Irak’ın diğer şirketlerle yaptığı anlaşmalara uymadığını belirtti. Barzani, diğer meselenin ise Irak Devlet Pazarlama Şirketi’nin (SOMO) bu şirketlerle yapacağı anlaşma olduğunu, sorunlar çözüldüğünde petrol ihracatının başlayacağını vurgulayarak, “Sorun Türkiye tarafında değil, Bağdat’ta.” dedi.

TÜRKİYE'NİN OPERASYONLARI

Başkan Neçirvan Barzani, Türkiye ile PKK arasındaki meselenin silahla değil, siyasetle çözülecek bir mesele olduğunu ileri sürdü. İran için dile getirdiği ilkenin Türkiye için de geçerli olduğuna işaret eden Barzani, şöyle devam etti:

“Kürdistan Bölgesi komşularının güvenliğine tehdit kaynağı olamaz. Bu ilke önemli bir komşumuz olan Türkiye için de geçerlidir. PKK, Kürdistan Bölgesi için de büyük bir sorundur. PKK, Kürdistan Bölgesi’nin statüsüne ve kurumsal yapısına hiç saygı duymuyor. PKK’nın yaklaşımı bu olduğu müddetçe biz Türkiye’nin hiçbir şey yapmamasının garantisini veremeyiz. Sorunun çözümü için geçmişte merhum Celal Talabani ve Başkan Barzani rol üstlendi. Bu konuda belli bir mesafe de kaydedildi. Ama şu an için böyle bir imkan bulunabilir mi diye sorarsanız; her şekilde çözüm için bir fırsat olsun ve rol alalım istiyoruz ama mevcut koşullarda belirsizdir.”

İran ile yapılan güvenlik anlaşmasının bir benzerinin Türkiye ile de yapılıp yapılamayacağı şeklindeki soruyu da yanıtlayan Barzani, “İkisi birbirinden farklı. Farkı şurada, İran muhalefeti PKK’dan daha fazla Kürdistan Bölgesi’ne saygı duyuyor. Kürdistan için sorun oluşturmamak için çok duyarlı yaklaşıyorlar. Ama PKK’nın tutumu böyle değil, tersine Irak ve Kürdistan Bölgesi için de büyük bir baş ağrısı oluşturuyorlar.” yorumunu yaptı. Neçirvan Barzani, Türkiye’den Süleymaniye’ye uçak seferlerinin yeniden başlaması konusunda görüşmeler yaptıklarını ancak Ankara’nın bazı kaygılarının giderilmesi gerektiğini söyledi.

ABD'NİN DESTEĞİ

Tarihsel olarak ABD’nin Kuzey Irak ile müttefik olduğunu, Washington yönetiminin “uçuşa yasak bölge” oluşturma konusunda önemli bir rol üstlendiğini belirten Barzani, “O dönemde Kürdistan Bölgesi'ni destekleyen ABD, İngiltere, Fransa ve diğer müttefiklerdi. ABD ve Avrupa'daki diğer müttefikler, DEAŞ'a karşı mücadelede Kürdistan Bölgesi'ne ve Irak'a yardım etmeseydi ne olacağı belli olmayacaktı. Şu anda Kürdistan Bölgesi Irak'ın bir parçası ve ABD ile stratejik anlaşması var.” dedi.

Barzani, “ABD'nin Peşmerge güçlerinin birleştirilmesi konusunda KYB ve KDP'ye eleştirileri yerindedir. Onlar Peşmerge'nin birleştirilmesi sürecinin daha iyi ve hızlı ilerlemesini istiyor. Ama bu hiç adım atılmadığı manasına gelmiyor.” diye konuştu.

İSRAİL-FİLİSTİN ÇATIŞMASI

Ardından konukların sorularını yanıtlayan Barzani, Filistin'de yaşananlarla ilgili soruyu yanıtladı. Barzani, “Biz Kürdistan ve Irak halkı olarak savaşın ve yıkımın ne olduğunu çok iyi biliyoruz. İlke olarak her zaman şunu vurguluyoruz. Bu tür sorunlar savaşla değil, barışla çözülür, diyalogla çözülür. Filistin halkının kendi devletine sahip olma hakkı vardır. Filistinlilerin kendi devletlerine sahip olarak bölgede barış içinde yaşamaya hakkı vardır.” dedi.

Bugün Gazze’de yaşanan ablukanın herkesi çok üzdüğünü vurgulayan Barzani, “40 kilometre uzunluğunda, 10 kilometre genişliğinde bir bölgede 2 milyon 300 bin kişi yaşıyor. Bu abluka büyük bir insani felakete yol açar. Umarım bu savaş en kısa zamanda biter. Ne Irak ne de başka bir ülkenin yakasına yapışır.” ifadelerini kullandı.