Başağa ‘Trablus’ denemesiyle kendi ayağına sıktı

Libya’nın başkenti Trablus'ta, Abdülhamit Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) denetimindeki orduya bağlı birlikler ile Trablus'a girerek hükümeti devralacağını ilan eden Fethi Başağa liderliğindeki İstikrar Hükümeti’ne yakın milisler arasında bir süredir tırmanan gerilim önceki gün geniş çaplı çatışmaya dönüştü.

Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi (TM) yaklaşık altı ay önce UBH’nin görev süresinin dolduğunu ilan edip Başağa’yı başbakan seçti, ancak Dibeybe liderliğindeki UBH seçimler yapılana kadar göreve devam etme kararı aldı. Misratalı milis kuvvetlerin önemli bir kısmının desteğini arkasına alan Başağa, birkaç kez Trablus’a girip hükümeti “barış içinde” devralacağını açıkladı. Ancak yerel ve uluslararası arabuluculuk girişimleri devam ettiği için fiili olarak buna yeltenmedi. Arabuluculuk girişimlerinin sonuç vermemesi üzerine Trablus’taki milisler arasında küçük çaplı silahlı çatışmalar yaşanmaya başlandı.

AÇIKLAMA ‘SAVAŞLARI’

En son Başağa, 24 Ağustos’ta Dibeybe’ye kendi isteğiyle görevinden vazgeçmesi ve başkentteki iktidarı kan dökmeden teslim etmesi çağrısında bulundu: “Demokrasinin prensiplerine saygı ve sizlere güvenoyu vermiş yasama makamlarının kararlarına uyma bağlamında süresi bitmiş yetkinizi gönüllü olarak teslim etmeniz gerekiyor.”

Dibeybe ise “Libyalılara hizmet etmekle meşgul” olduğu için bu çağrıya yanıt vermeyeceğini söyledi ve ekledi: “Eski İçişleri Bakanı (Başağa), savaş çıkarma ve sivilleri hedef alma yönündeki tekrarlanan tehditkar mesajlarına sınırlama getir. Şayet Libyalıların hayatını önemsiyorsan çabalarınla seçimlerin gerçekleşmesine odaklan. Ayrıca geçmişte kalan askeri darbe hayallerini de bırak.”

YIĞINAK VE ÇATIŞMA

Açıklamalardan sonra Trablus’un çevresi Dibeybe ve Başağa’ya bağlı güçlerin askeri yığınağına sahne oldu. İddiaya göre, Başağa’ya yakın milislerin UBH’ye bağlı askeri bir konvoya rastgele ateş açması çatışmaların fitilini ateşledi. Trablus’un Bin Gaşir ve Sarim bölgelerinde önceki gün sabaha karşı başlayan çatışmalar ilerleyen saatlerde Cumhuriyet Caddesi ve Dahra gibi kentin merkezi bölgelerine de sıçradı.

İlk çatışmalar, Başağa’ya yakınlığı ile bilinen Haitem Tajouri liderliğindeki milis güçler ile Başkanlık Konseyi’ne bağlı İstikrar Destek Birliği arasında yaşandı. Cumartesi öğlen saatlerinde Trablus’un 200 kilometre doğusundaki Misrata kentinden Başağa’ya yakın askeri bir konvoy başkentin doğusuna geldi. Güneyde ise Dibeybe’nin geçen 17 Mayıs’ta görevden aldığı Askeri İstihbarat Dairesi Başkanı Usame Cuveyli’ye bağlı Zintanlı Tugayları kente doğru harekete geçti ve şehir merkezi ile Trablus Havalimanı arasındaki ana yol ve kavşakların kontrolünü ele geçirmeye çalıştı.

MİLİSLER GERİ ÇEKİLMEK ZORUNDA KALDI

Misrata’dan Trablus’a ulaşmaya çalışan milislerin hava bombardımanı ile şehre girişi engellenirken İstikrar Destek Birliği’ne bağlı kuvvetler de Haitem Tajouri’nin milislerinin ana karargahlarını ele geçirdi. Cuveyli’nin liderliğindeki milisler ise önceki gün akşama doğru daha güneye çekilmek zorunda kaldı. Küçük çaplı çatışmalar sabaha kadar devam etse de, çatışma esas olarak Başağa’ya bağlı güçlerin yenilgisiyle yerini sessizliğe bıraktı. Libya Sağlık Bakanlığı çatışmalarda 32 kişinin hayatını kaybettiğini, 159 kişinin ise yaralandığını duyurdu.

Başbakan Dibeybe de akşam saatlerinde sokağa inerek şehrin güvenliğini sağlayan birlikleri ziyaret etti. Dibeybe ziyarete ilişkin yayınladığı videoda, darbe dönemlerinin kapandığını, isteyenin seçime girebileceğini, başka bir yol deneyenlere karşı da “yiğitlerin meydanda” olduğunu söyledi. Öte yandan Dibeybe, Trablus’a yönelik saldırıların ardından İçişleri Bakanlığı, Başsavcılığa ve ilgili güvenlik güçlerine yazılı talimat göndererek saldırıya katılan tüm kişilerin milis ya da sivil fark etmeksizin tutuklanması için derhal harekete geçilmesi emrini verdi.

Libya Devlet Yüksek Konseyi de başkentte yaşanan olaylarda, sorumluluğun ilk kurşun sıkan tarafa ait olduğunu açıkladı ve “Devlet kurumlarının tek bir çatı altında birleştirilmesi ve seçimlerin yapılması için çalışmaların bir an önce tamamlanması konusundaki tutumumuz sabittir.” dedi.

BAŞAĞA’NIN ELİ ARTIK DAHA ZAYIF

Başağa’nın Nisan ayından sonra ikinci kez denediği Trablus’a girme çabasının yol açtığı sonuçlara bakacak olursak;

• Yapılan tüm çalışmalara rağmen Trablus’un denetimindeki silahlı birlikler arasındaki bölünmüşlük devam ediyor. Bu bölünmüşlük ülkenin güvenliğini tehdit ediyor.
• Başağa’yı destekleyen milis güçlerin çatışma öncesi konumlarına göre Trablus’a daha uzak bölgelere çekilmek zorunda kaldıkları görülüyor.
• Başağa’nın Trablus’ta kaybettiği mevziler, oldukça düşük olan Trablus’a girme ihtimalini artık iyice zayıflatmış gibi duruyor.

'SİYASİ SÜREÇ RİSKE ATILIYOR'

Çatışmalarla ilgili Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Libya'da sahada büyük çabalarla tesis edilen sükunetin korunmasının, Libya'nın güvenliği, istikrarı ve geleceği bakımından kritik önem taşıdığı belirtildi, “Tarafları, bunun idrakiyle hareket etmeye, itidal ve sağduyuya davet ediyor; çatışmaları derhal durdurmaya çağırıyoruz.” denildi.

Açıklamada, şunlar kaydedildi: “Şiddetin artması, Libya halkının kalıcı barış ve istikrara kavuşma azmini ve başta seçimlerin düzenlenmesi olmak üzere siyasi sürecin ilerletilmesi vizyonunu da riske atmaktadır. Bu bakımdan, tarafların silahları susturmalarını ve bir an önce sorunlarını barışçıl yollarla çözüme kavuşturmaya odaklanmalarını bekliyoruz.”

Türkiye’nin, Libya’nın kalıcı istikrar, refah ve güvenliği için Libya halkının da arzu ve beklentileri çerçevesinde, adil, hür ve ülke sathında seçimlerin bir an önce yapılmasını elzem gördüğü ifade edilen açıklamada, “Bu bağlamda, BM kolaylaştırıcılığında hukuki altyapı çalışmalarının süratle tamamlanması gerekmektedir.” ifadelerine yer verildi. Bu hedefler doğrultusunda Türkiye’nin bugüne dek olduğu gibi bundan sonra da Libyalı kardeşlerinin yanında durduğunun altı çizilen açıklamada, kalıcı barış ve istikrarın tesisi için her türlü desteğin sağlanmasına devam edileceği vurgulandı.

Öte yandan Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu da silahlı çatışmalar karşısında derin endişe duyduklarını ifade ederek bunların derhal durdurulması çağrısı yaptı.