Batı basınında gaz keşfi: Türkler kendileri çıkarmayı planlıyor!

Bu haberden sonra Türk lirası dolara karşı %1,2 güçlendi. İstanbul Borsası 100 Endeksi de Erdoğan’ın konuşmasının ardından % 3 yükselirken, Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.’nin hisselerive petrokimya üreticisi Petkim Petrokimya Holding A.Ş.'nin hisseleri sırasıyla % 7,6 ve % 9,9 arttı.

Oldukça detaylı yazılan yazıda, bulunan doğalgazın Türk ekonomisine etkilerini de yazmışlar. Bir de Londra'daki BlueBay Asset Management LLP'DE bir stratejist olan Timothy Ash’in Twitter'de attığı tweeti aktarmışlar: “Yıllık 35-50 milyar dolarlık enerji ithalat faturası göz önüne alındığında, Türkiye'nin oyun değiştirici olması için büyük bir buluşa gereksinimi var”.

Ayrıca bu buluşu Karadeniz’deki Bulgaristan ve Romanya’nın enerji buluşları ile karşılaştırıyor ve Rusya’dan alınan doğalgazı nasıl etkiliyeceğini analiz ediyorlar. Bir de Merkel Energy Danışmanlık Genel Müdürü Christoph Merkel’den şunu aktarıyorlar: “Orada büyük buluş olmasını şaşırtıcı bulmuyorum”. Merkel, “Türkiye doğalgaz ihraç etmeye karar verirse, Bulgaristan, Ukrayna ve Yunanistan bu gazı satın almakla çok ilgilenir” diyor.Merkel, “Keşfin büyüklüğüne bağlı olarak, en azından Türk akımının birkısmının boşta kalmasını bekliyorum” diyor ve “Türkiye neden hala Rusya’dan gaz ithal etmeyedevam etmek istesin ki?” diye de soruyor.

Bloomberg, “Doğalgaz devi Gazprom PJSC, Türkiye’deki pazar payını artırmak ve Rusya'nın transit rota olarak Ukrayna’ya olan bağımlılığını azaltmak için Karadeniz’in altındaki TurkStream boru hattını açmıştı” diyor. Yazı Akdeniz’deYunanistan ve Kıbrıs civarında aramalar yapmamızı detayı ile anlatıyor. Bunları aktarmıyorum çünkü yeni bir bilgi yok.

Dünyanın en çok okunan en eski ve ciddi finans gazetesi The Financial Times’ta Laura Pitelve David Sheppard 21 Ağustos 2020 tarihinde “Türkiye Karadeniz’de Büyük Gaz Buluşlarını Haykırıyor” başlığı ile Karadeniz’de bulunan doğalgaz haberini verdi. Haberi oldukça ciddiye almışlar kapsamlı bir şekilde bu gaz buluşunu uzmanlara da yorumlatmışlar. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’nın açıklamalarını ve 2023’te üretime geçeceğiz açıklamasını verdikten sonra şöyle yazmışlar: “Analistler bu duyuruya dikkatli bir şekilde cevap verdiler, ancak bulunan doğalgazın büyüklüğünün ticari olduğu kanıtlanırsa önemli olacağınını söylediler. Wood Mackenzie'den Ashley Sherman, ‘Bu, değerlendirmenin daha fazla kuyuların açılması ile teyit edilmesi gerekir.Bu bir keşif kuyusuna dayanan bir tahmin’ dedi”.

“Ama yine de büyük olasılık Türkiye’nin şimdiye kadarki en büyük keşfi ve Karadeniz’deki en büyük keşif. Bu, Türkiye'nin enerji arzı ve Karadeniz’in derin su potansiyelini anlamak için potansiyel olarak büyük olanaklar yarattı”.

Wood & Company'den Jonathan Lamb, ‘Üç yıl içinde üretimin yapılmasını çok iyimser göründüğünü ve Karadeniz'in yaygın olarak gelişmiş enerji altyapısından yoksun olduğunu söyledi.’Lamb “Beş yılın umut edilebilecek en kısa süre olduğunu da ekledi." “Aslında gaz satışları için hazır bir pazara sahip oldukları için Uluslar arası büyük bir petrol devini çekebilirler, ancak bu keşfin etrafındaki ton çok milliyetçidir, bu yüzden tek başlarına çıkarmaya çalışacaklarından şüpheleniyorum.” Haberin devamı da şöyle “ Enerji ithalatı, son on yılda ülke için önemli bir finansal istikrarsızlık kaynağı olan Türkiye'nin kronik cari açığının en önemli bileşenidir. Geçen yıl, enerji ithalat faturası 41 milyar dolardı. Tedarikçileri arasında Rusya, İran ve Azerbaycan'ın yanı sıra Katar ve ABD bulunmaktadır. Alanın büyüklüğü, onaylanırsa, 2015 yılında Doğu Akdeniz'de keşfedilen Mısır'ın süper dev Zohr alanının yaklaşık yüzde 40’ı kadar olacaktır. Erdoğan'ın damadı Türkiye Maliye Bakanı Berat Albayrak ve, bu buluntunun Türkiye'nin cari açığını ortadan kaldırmasını sağlayacağını söyledi. Açıklama, Bay Albayrak ve diğer politikacıların ülke ekonomisinin sağlığı ile ilgili artan endişelerle mücadele ettikleri ve liranın Ağustos ayında dolar karşısında bir dizi rekor düşük seviyeye ulaştığı zamana rast geldi. Erdoğan'ın “iyi haber”i ima etmesinin ardından para birimi son günlerde yüzde 3'e kadar yükseldi ve basında çıkan haberlere göre 800 milyar metreküp kadar büyük bir enerji bulundu. Cumhurbaşkanı konuşmasının ardından lira günü yüzde 0,7 aşağı çekti. Berlin'deki Alman Uluslararası ve Güvenlik işleri Enstitüsü'nde araştırmacı olan Sinem Adar, Türkiye'nin liderliğinin ülkeyi enerji ithalatına daha az bağımlı hale getirme çabalarına derinden bağlı olduğunu söyledi. Ancak, duyurunun zamanlamasının ve etrafındaki konuşmaların kısmen ekonomik sorunlardan uzaklaşmak için bazı “heyecan” yaratma ihtiyacından kaynaklandığını söyledi. Ayrıca, canlı yayında önemli bir rol alan Albayrak'ın itibarını güçlendirmek için bir çaba gibi göründüğünü de sözlerine ekledi. Adar, “Liranın devalüasyonu nedeniyle yerinde oldu”‘dedi. "Bu yüzden kısmen imajını tamir etmekle ilgili olduğunu düşünüyorum.”

Selcan Hacaoğlu, Vanessa Dezem ve Çağan Koç’un 21 Ağustos 2020 Ankara’dan tekrar Bloomberg için yaptıkları haberde ise özetle:

“Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin Karadeniz'de bugüne kadar en büyük keşifte 320 milyar metreküp doğal gaz bulduğunu ve 2023 yılına kadar üretime başlamayı umduğunu söyledi. Cuma günü İstanbul'daki ofisinde düzenlenen basın toplantısında Erdoğan, "Bu operasyonu tamamen ulusal imkanlarla gerçekleştirdik" dedi. "Sondaj operasyonlarında yabancı kaynaklara bir nebze bile güvenmedik." “Fatih sondaj gemisi, gazın Tuna-1 denilen sahaya yerleştirildiğini ve diğer sahalarda keşiflerin sürdüğünü” söyledi. Çek yatırım bankası Wood & Company'de petrol ve gaz kıdemli analisti Jonathan Lamb, "Şimdi soru bu gazın ne kadarının çıkarılabilir olduğudur" dedi. “Bu henüz net değil. Pazarın gerçekten bilmek istediği şey, yılda ne kadar üretebilecekleri, ancak henüz bunu söyleyebilecek durumda olduklarını sanmıyorum. "

Wood Mackenzie Borsa Danışma şirketi de siteside 21 Ağustos 2020’de ‘Türkiye, Tuna-1 gaz keşfi ile şimdiye kadarki en büyük buluşunu yaptı’ başlığı ile haber yapmış.

Karadeniz'de Tuna-1 bulgusunun ölçeğinde bir gaz keşfi, eğer geliştirilirse, ithalata olan büyük bağımlılığı ve enerji ithalat faturasının felç edici büyüklikte olması göz önüne alındığında Türkiye için dönüşümsel olacaktır. Türkiye esas olarak Rusya, Azerbaycan ve İran'dan gelen boru gazına bağımlıdır ancak sıvılaştırılmış doğal gaz ithalatının payı da artmaya devam etmiştir.

Wood Mackenzie'nin upstream araştırma ekibinde analist olan Thomas Purdie, “Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın keşfi açıkladığında verdiği resmi 320 milyar metreküp rakamı, yerinde bir gaz tahmini olarak değerlendirilse bile, bu Türkiye'nin şimdiye kadarki geniş bir farkla en büyük en keşiflerinden birisidir ve deküresel olarakta 2020'nin. "Dahası, Bulgaristan'da hayal kırıklığı yaratan birkaç kuyunun ardından Karadeniz'in derin sularındaki hidrokarbon potansiyelini yeniden teyit ediyor." “Ancak siyasi ve ekonomik önemi ne olursa olsun, ödüllerini toplamak karmaşık olacak ve keşfi değerlendirmenin tarihinin 2023 verilmesi ve sahanin Sakarya olarak yeniden adlandırılmasi iddialı görünüyor.” “Öncelikle ve en önemlisi, jeolojinin daha iyi anlaşılması ve kaynak tahminlerinin doğrulanması için keşfin daha fazla kuyu tarafından değerlendirilmesi gerekecek.” "İlk günler ama gelecekteki herhangi bir geliştirme milyarlarca dolara mal olacak. Derin su projeleri her ortamda karmaşıktır, ancak Karadeniz, yönetilmesi gereken ek lojistik zorluklar ortaya çıkarmaktadır. Bu, Tuna kuyusunun sadece 100 kilometre kuzeyinde bulunan Romanya'nın Neptun Deep mega projesini durduran faktörlerden biriydi. " Purdie, TPAO'nun projeye uluslararası bir ortak getirmekten fayda sağlayacağını söyledi ve ekledi: “Piyasanin görünümüne rağmen cazibe merkezleri olabilir - uluslararası petrol şirketlerinin son yıllarda giderek daha iyi bildiği bir havzada son derece rekabetçi vergi koşulları var. Romanya ve Bulgaristan'da sınır ötesi faaliyet gösteren büyükler son zamanlarda başarılı oldular, ve bu önemli haberi dikkate alacaklar.” Avrupa gaz direktörü Murray Douglas şunları söyledi: “Türkiye doğalgaz pazarı büyük ve 2019 yılı neredeyse 45 milyar metreküp.Gaz talebi 2017'den bu yana yıllık bazda düştü. Bunun çoğu, zayıf Türkiye ekonomisine ve kömürle çalışan ve yenilenebilir üretimden kaynaklanan artan rekabete bağlı. Ancak, koronavirüse rağmen, Türkiye'nin doğalgaz talebi geçen yıla göre bugüne kadar yalnızca% 3 düştü. Bu, diğer birçok Avrupa pazarından daha az şiddetli bir düşüş." Douglas şunları ekledi: "2020'lerde bu keşif, gelecekteki gaz ithalatı ve tedarikçilerle - Gazprom, Azerbaycan ve İran ile yapılacak müzakereler için geniş kapsamlı sonuçlar doğurabilir."

New York Times 22 Ağustos 2020 Reuters kaynaklı Türkiye Karadeniz’de Önemli Bir Miktarda Gaz Buldu diye haber yapmışlar. Haberin çoğu yukarıda da verilenler gibi miktarı vs inceliyor tek fark diğer makalelerde adı geçmiyen bir uzmana daha danışmış olmaları. ‘Birçok yetkili ve analist, Karadeniz'den gelen gazın çıkarabilir hale gelmesinin on yıla kadar sürebileceğini ayrıca üretim ve tedarik altyapısını oluşturmak için milyarlarca dolarlık yatırıma ihtiyaç duyacağı konusunda uyardı. Ancak Paris merkezli Akdeniz Enerji Gözlemevi Hidrokarbonları direktörü Sohbet Karbuz, Türkiye'nin yatırım kararlarında hızla ilerleyebileceğini söyledi. Karbuz, "Finansman, zaman ve prosedürler açısından süreç çok hızlı ilerleyecek. Muhtemelen teknik ve teknolojik açıdan yabancı şirketlerden yardıma ihtiyaç duyulacak, ancak 2023'ü makul bir hedef olarak görüyorum." dedi.’

Bunun gibi daha bir çok yabancı basın kuruluşunu ayrıca petrol ile ilgilenen siteleri ve yayınları inceledim hepsi konuya gerçekçi ve verilerle ayrıca uzmanlara sorarak yanaşıyor. Burada alıntı almadığım The Times of Israel gibi konuya yaklaşımında siyasi bir görünümle soğuk yanaşanlar olsa da onlar bile sadece bulunan miktar konusunda şüpheli. Hiç biri Türkler yıllardık bulduk diyorlar sonra boş çıkıyor deyip küçümsemiyorlar. Dikkatinizi çektiyse The Financial Times’da bir uzman ‘Türkler bu konuya milli gözle bakıyor korkarım bunu kendileri çıkaracaklardır’ diyor. Ve bunu okurken yazanların haklılar niye yabancılara kaptırsınlar ki gibi bir yaklaşımını da hissettim yanılıyor da olabilirim ama konunun Türkiye için ne kadar milli bir mesele olduğunu onlarda anlamışlar. Şimdi önemli olan Türkiye’de hangi partiden olunursa olsun bu konuyu siyasi bir çekişme yapmayıp Petrol Kanununun yeniden ülkemizin haklarını korucak düzeye getirilmesi.Ve de TPAO ve 17 parçaya bölünen yapıyı tekrar düzenlemek ve güçlendirmek için çalışmalar yapmak önümüzdeki yılların en büyük hedeflerinden bir olmalı. Bağımsız ve iş aş ve barış işinde bir Türkiye Cumhuriyetinde yaşamak için enerji bağımsızlığı en temel gereksinmelerden biri.