Batı'nın yaptırımları Çin'le aşılabilir mi?

Rusya Lideri Vladimir Putin, enerji ihracatlarını “hızla gelişen pazarlara” yönlendireceklerini söyledi. Batı'nın yaptırımlarını eleştiren Çin, en önemli aday.

ÇİN'İN RUSYA'YLA TİCARETİ ARTIYOR

Çin'in açıkladığı gümrük verilerine göre, Rusya ile ikili ticaret bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 28 arttı.

Mart ayındaki artış ise yüzde 12'den fazla oldu. Rusya, operasyonuna 24 Şubat'ta başlamıştı.

2021'de Çin'in Rusya'nın ihracatındaki toplam payı yaklaşık 147 milyar dolarla yüzde 18'e ulaştı.

Putin, Kış Olimpiyatları için şubatta Pekin'i ziyaret etmişti. Bu ziyarette iki ülke liderleri toplam ticaret hacimlerini 2024'e kadar 250 milyar dolara çıkarmayı hedeflediğini açıkladı.

Bununla birlikte bir blok olarak Avrupa Birliği açık ara Rusya'nın en büyük ticaret ortağı. 2021'de Rusya ile AB arasındaki ticaretin hacmi Çin'in Moskova'yla ticaret hacminin neredeyse iki katı kadardı.

Fakat şimdi bu durum değişiyor.

ÇİN DAHA FAZLA RUS ENERJİSİ ALABİLİR Mİ?

Çin, Rus petrolü, gazı ve kömürü için en büyük pazarlardan biri.

Ukrayna operasyonundan sadece bir hafta önce iki ülke, değeri 20 milyar doları aşan yeni bir kömür anlaşması imzalamıştı.

Putin ayrıca Çin'le 117,5 milyar dolar değerinde bir petrol ve gaz anlaşması açıklamıştı.

İki ülke yeni bir doğalgaz boru hattı inşa etmeyi de planlıyor (Sibirya'nın Gücü-2).

Mevcut boru hattının inşaatına 2019'da başlanmış ve 30 yıllık için 400 milyar dolarlık bir anlaşma imzalanmıştı.

Bununla birlikte Rusya'nın en büyük enerji pazarı hâlâ Avrupa Birliği.

Rusya, AB'nin doğal gaz ihtiyacının yüzde 40'ını ve petrol ihtiyacının yüzde 26'sını karşılıyor.

BBC'ye konuşan Ekonomist Dr. Rebecca Harding, “Son beş yıldır, Rusya'nın Çin'e petrol ve doğal gaz ihracatı yılda yüzde 9 artıyor. Bu çok hızlı bir büyüme.” diyor.

Çin sera gazı emisyonları hedeflerine ulaşabilmek için kömüre bağımlılığını azaltmaya çalışıyor. Bu kapsamda Rusya'dan gaz ithalatını artırabileceği belirtiliyor.

ÇİN ASKERİ AÇIDAN DESTEKLEYEBİLİR Mİ?

Son yıllarda, silah ticareti ters yöndeydi. Yani Çin, uzun bir süre silahlı kuvvetlerinin modernizasyonu için Rusya'ya bağımlıydı.

ABD ve Avrupa Birliği 1989'daki Tiananmen olaylarından sonra Çin'e silah ambargosu koymuştu.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) verilerine göre

Çin, 2017-2021 yılları arasında silah ithalatının yüzde 80'ini Rusya'dan gerçekleştirdi.

Rusya toplam silah ihracatının yüzde 21'ini Çin'e yapıyor. Çin, Rusya'nın en büyük ikinci küresel müşterisi.

Fakat Çin aşamalı olarak kendi askeri teçhizat üretim kapasitesini geliştiriyor.

Çin halihazırda dünyada en fazla silah ihraç eden dördüncü ülke.

SIPRI'den Siemon Wezeman “Çin çok gelişmiş silahlar üretiyor. Rusya, Çin'in ürettiği insansız hava araçlarına ilgi gösterebilir.” diyor.

Wezemen şimdiye kadar Rusya'nın insansız hava aracı satın aldığına dair bir kanıt bulamadıklarını söylüyor.

ÇİN MALİ DESTEK VEREBİLİR Mİ?

Bazı Rus bankanları uluslararası ödeme sistemi Swift'ten çıkarıldı. Bu nedenle Çin şirketleri Rusya'dan alımları durdurmaya başladı. Son yıllarda hem Rusya hem de Çin, alternatif ödeme yöntemlerini özendirmeye çalışıyor.

Rusya'nın STFM (System for Transfer of Financial Messages - Mali Mesajlar Transfer Sistemi) ve Çin'in de CIPS (Cross-Border Interbank Payment System - Sınır-Ötesi İnterbank Ödeme Sistemi) var. İki sistem de yerel paralar üzerinde işlem yapıyor.

Rusya'nın yaptırımlardan sonraki rezervleri altın ve Çin yuanından oluşuyor.

Rus istatistiklerine dayandırılan haberlere göre Rusya ile Çin arasındaki ticaretin yaklaşık yüzde 17'si yuan üzerinden yapılıyor. 2014'te bu oran yüzde 3,1 düzeyindeydi.

İki ülke arasındaki enerji ticareti ise hâlâ büyük ölçüde dolar üzerinden yapılıyor.

Ancak bazı Çin şirketlerinin martta Rusya'dan yuanla petrol ve kömür satın aldığına işaret ediyor.

ÇİN GIDA İTHALATINI ARTIRABİLİR Mİ?

Rusya dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden biri.

Çin de Rusya'dan en fazla buğday ve arpa alan ülkeler arasında.

Çin, hastalık endişesiyle son dönemde Rusya'dan ithal edilen buğday ve arpaya sınırlama getirmişti.

Ama bunların hepsi Rusya'nın operasyon başlattığı gün kaldırıldı.