Belarus’un en büyük destekçisi Çin

9 Ağustos’ta yapılan seçim sonrasında muhaliflerin sokağa dökülmesiyle, meydanlarda protestolara sahne olan Belarus’ta tekrar seçilen Cumhurbaşkanı Lukaşenko Çin ve Rusya’dan destek gördü.

Kuşak ve Yol girişiminin önemli ülkelerinden olan Belarus, Çin’den büyük yatırım alan ülkelerden birisi. Lukaşenko’nun seçimi kazanmasından sonra tebrik için arayan ilk liderler de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping oldu.

KUŞAK VE YOL İÇİN TEHLİKE ARZ EDEBİLİR

Çinli uzmanlara göre, Belarus’ta Avrupa Birliği (AB) ve Batı’ya daha yakın olan muhalefet, Kuşak ve Yol girişimi için engel oluşturabilir. Hükümet karşıtı protestolar Çin’in yatırımları için de tehlike arz ediyor.

Çin tarafından Baltık ülkelerine ve Doğu Avrupa'ya potansiyel bir çıkış olarak görülen Belarus, Çin tarafından milyarlarca dolar yatırım alan bir ülke.

Çin'in en önemli yatırımları arasında başkent Minsk'e 25 km uzaklıkta bulunan Great Stone Industrial Park yer alıyor. 2 milyar ABD doları değerindeki yüksek teknoloji sanayi projesinin inşaatı 2014'te başladı ve Başkan Xi tarafından karadaki İpek Yolu Ekonomik Kuşağı'nda "bir inci" olarak tanımlandı.

Belarus Cumhuriyeti Ulusal Bankası'na göre, Çin'in toplam doğrudan yabancı yatırımı 2019'da 450,3 milyon ABD dolarına yükseldi. Ticaret Bakanlığı'na göre, 2016 yılında Çin, Belarus'a kredi yoluyla 7 milyar ABD doları borç vermeyi kabul etti.

Çin Dışişleri Bakanlığı'na göre, geçen yıl ikili ticaret cirosu 2018'e göre yüzde 58 artışla 2,7 milyar ABD doları olurken, Çin'in Belarus’a ihracatı 1,8 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Çin, Rusya, Avrupa Birliği ve Ukrayna'dan sonra Belarus’un dördüncü büyük ticaret ortağıdır.

ÇİN SONUÇLARI TANIDI AB TANIMADI

Yapılan seçim sonrası, seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla sokağa dökülen muhalefete AB’den büyük destek geldi. AB, Belarus’a karşı yaptırımları imzalarken, seçimleri tanımadığını da ilan etti. Belarus’a karşı yaptırımların daha da ağırlaşacağını söyleyen AB yetkilileri, muhalefete destek verdi.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise yaptığı açıklamada, Çin ile Belarus’un karşılıklı güven, işbirliği ve ortak kazanca dayalı kapsamlı stratejik ortaklar olduğunu belirtti. Sözcü Çin'in öteden beri Belarus halkının ülkenin somut koşulları doğrultusunda seçtiği kalkınma yoluna saygı gösterdiğini de ekledi.

Aynı zamanda Çin, "İyi bir dost ve partner olarak Belarus'ta kaos görmek istemiyoruz. Dış güçlerin Belarus'ta türbülans yaratmasına karşıyız. Belarus'un kendi çabalarıyla istikrarı koruyacağından eminiz ve buna inanıyoruz" açıklamasında bulundu.

BELARUS UYGUR KIŞKIRTICILIĞINA KARŞI PEKİN’İN YANINDA

Belarus, Çin’in Sinciang bölgesinde terör ve bölücü unsurlara karşı yürüttüğü politikalara destek veren mektubu Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’ne sunmuştu. Mektupta “Pekin yönetiminin Sinciang’da terörizm, bölücülük ve aşırıcılıkla mücadele etmek için aldığı önlemlerin bölge halkının insan haklarını güvence altına aldığı” gibi ifadeler yer alıyor. Belarus, mektuba imza atan 46 ülkeden biri.

BELARUS'TAKİ PROTESTOLAR

Belarus’ta 9 Ağustos’ta yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini oyların yüzde 80’ini alarak kazanan Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’ya karşı protestolar başlamıştı.

Muhalefet, "hile karıştırıldığı" iddiasıyla seçim sonuçlarını kabul etmeyerek üst mahkemeye itiraz edeceklerini açıklamıştı.

Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko ise protestoların Batı tarafından kışkırtıldığını duyurmuş, ABD ve AB ülkelerinden protestoculara destek gelmişti.

Bu destekler sonrası olaylara ilişkin ‘turuncu hareket’ tartışmaları başlamıştı.