Berlin'de hükümet krizi sürüyor

Almanya’nın Thüringen eyaletinde 27 Ekim tarihinde yapılan seçimlerin yankısı sürüyor. Alternatif Parti’nin (AfD) oyunu ikiye katlayarak 12 puanlık bir artış kaydettiği seçimlerde önceki haftaya kadar başbakan seçilememişti. 5 Şubat tarihinde eyalet parlamentosunda düzenlenen oturumda ise AfD’nin desteğiyle sürpriz bir şekilde liberal parti FDP’li Thomas Kemmerich'in başbakan seçilmesi üzerine çıkan tartışmalar hemen Berlin’e sıçradı. Önceki gün ise Başbakan Angela Merkel’in yerine gelen Hristiyan Demokrat Parti (CDU) Genel Başkanı Annegret Kramp-Karrenbauer görevini bırakacağını açıkladı.

SANDIKTAN ÇIKAN SÜRPRİZ BAŞBAKAN

27 Ekim akşamı Alman siyasetinde adeta bir şok etkisi yarattı. Parlamentoya giren tüm partilerin birlikte çalışmayı reddettiği AfD, oy oranını 12 puan arttırarak ikinci olmuş, parlamentodaki çoğunluk dağılmıştı. Eyaletin ve Almanya tarihinin ilk Sol Partili Başbakanı Bodo Ramelow önceki dönem kurduğu koalisyon ise çoğunluğunu yitirmiş, kurulacak yeni hükümet böylelikle tehlikeye girmişti ancak parti içinde de Ramelow’un uzlaşıcı tavrı, eyalet içinde destek gördü.

Daha kampanya döneminde partiler, AfD ile birlikte çalışmayacaklarını beyan etmişler, çıkan sonuçlarla birlikte de bir arayışa girmişlerdi fakat parlamentodaki koalisyon partilerinin azınlığa düşmesi bu arayışı hayli zorlaştırdı. Önceki dönem parlamento içi muhalefette yer alan CDU ile bu seçimlerde yeniden parlamentoya giren FDP, sol koalisyonun iktidardan düştüğü tezinde AfD ile birleşmiş, seçimlerde birinci çıkan Sol Parti’nin yerine başka bir partinin önderliğinde hükümetin kurulmasını savunmuştu fakat buna rağmen sol koalisyon bir azınlık hükümeti kurma hususunda Ramelow ismi üzerinden ilerledi. Nitekim önceki hafta düzenlenen oturumlarda ilk turda Ramelow’un karşısına AfD’li Christoph Kindervater aday gösterilmiş, Ramelow ise gereken çoğunluğu sağlayamamıştı.

Üçüncü turda ise sürpriz olarak FDP’li Thomas Kemmerich de aday oldu. Yapılan oylamada ise Kemmerich sürpriz olarak 44’e karşı 45 oy ile başbakanlığa seçildi. Akabinde Kemmerich’in sonucu ve başbakanlığı kabul ederek yemin etmesi ise tartışmaları beraberinde getirdi. AfD adayı Kindervater’in oy almaması ve AfD Thüringen Eyalet Başkanı ve Grup Başkanı Björn Höcke’nin “sol ittifaka karşı Kemmerich’e destek verdik” açıklaması ardından Kemmerich ve FDP yönetimi yoğun eleştirilere maruz kaldı.

GELENEKSEL PARTİLERDE ŞOK FIRTINASI

Aday olduğunda Kemmerich, seçilmeyi beklemediklerini fakat “aşırı sol ile aşırı sağın arasında karşı orta yolu temsilen de bir adayın olması gerektiğini” düşündüklerini ifade etmişti. FDP seçim gecesi 73 oy fazla alarak barajı aşacağı son anda belli olmuştu fakat başbakan adayı çıkarması gündemde değildi. CDU Thüringen Başkanı Mike Mohring de Kemmerich gibi Sol Parti ve AfD haricindeki partilerle azınlık hükümeti kurabileceğini açıklamış fakat seçimlerde yine de aday göstermemişti. Başbakanlık seçiminin üçüncü turunda ise CDU da Kemmerich’i destekledi ve AfD’nin de desteğiyle Kemmerich 45 oyla başbakanlığa seçildi.

Kemmerich’in seçim sonucunu kabul ederek yemin etmesi ise başta sol ittifak olmak üzere Berlin’de CDU ve FDP genel merkezleri içerisinde de yoğun eleştirilere maruz kaldı. Partilerin ortak açıklaması, AfD’nin oyuyla seçilmek yerine görevi kabul etmeyeceğini de beyan edebilme ihtimali bulunmuş olduğunu fakat bunu yapmadığını ifade etti. Hafta sonuna kadar Alman kamuoyunda eleştirilen Kemmerich’in bu tutumu çiçeği burnunda başbakanın 8 Şubat günü görevinden istifa etmesine yol açtı. FDP içerisinde bir diğer eleştiri de genel merkezde yaşandı. Kemmerich’in adaylığına destek veren Genel Başkan Christian Lindner de yönetime güven oylaması teklif etti.

CDU’DA MERKEL MÜDAHALESİ

CDU içerisinde ise o esnada Güney Afrika temaslarında bulunan Başbakan Angela Merkel müdahale etti. Mohring ile görüşen Merkel, CDU teşkilatının Ramelow’un seçilmesine ve azınlık hükümetine açık olmalarını tavsiye etti. Öte yandan hem FDP hem CDU içerisindeki parti temsilcilerinin Kemmerich’i kutlaması da hem parti içerisinde hem de halkta tepkilere yol açtı. Sol koalisyonun iktidardan düştüğünü hatırlatarak Kemmerich’i kutlayan Federal Hükümet Doğu Görevlisi Christian Hirte, Merkel’le yaptığı görüşme sonrası 8 Şubat günü görevinden istifa etti. Öte yandan Almanya’nın birçok yerinde vatandaşlar “faşistlerin desteğiyle başbakan olan” Kemmerich’e karşı sokağa çıktı.

RAMELOW’DAN HİTLER ALINTISI

Seçimlerin ardından önceki dönem Başbakan Bodo Ramelow seçimi 1930 yılında yine Thüringen’de yapılan parlamento seçimleriyle karşılaştırdı. O yıl da eyalet seçimlerini Hitler’in partisi seçimleri kazanmış, hükümet belirleyen bir rol üstlenmişti. Buna atıfta bulunan Ramelow, Twitter hesabı üzerinden Hitler’e ait “En büyük başarımızı Thüringen’de yakaladık. Burada bugün gerçekten belirleyici partiyiz. […] Şimdiye kadar Thüringen’de hükümeti oluşturan partiler bizim katkımız olmadan bir çoğunluk oluşturamayacaklar” alıntısını paylaşarak Hitler’in dönemin Cumhurbaşkanı Hindenburg önünde eğildiği fotoğraf ile birlikte AfD Eyalet Başkanı Björn Höcke’nin Kemmerich’i tebrik ettiği fotoğrafı paylaştı.

MERKEL’İN HALEFİ NEDEN İSTİFA ETTİ?

AfD Thüringen teşkilatı partinin aşırı sağ kanadına sayılıyor. Bundan üç sene önce Eyalet Teşkilatı Başkanı Björn Höcke Berlin’deki Holokost Anıtına ilişkin “utanç simgesi” ifadesini kullanmış ve bundan dolayı eleştirilmişti. Daha önce de parti disiplinine sevk edilen fakat burada aklanan Höcke’nin daha önce ırkçı NPD’ye yakın bir yayın organında kod adıyla yazdığı biliniyor.

Öte yandan bir istifa da CDU’dan geldi. Önceki gün parti yönetim toplantısının ardından açıklama yapan Genel Başkan ve Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, partisinin Sol Parti ve AfD ile hiçbir şekilde ittifak yapmayacağının altını çizerek alınan kararın her şekilde arkasında durduğunu belirtti. Buna rağmen parti içinde beliren aykırı görüşler, son dönemlerde yönetim biçimi ve siyasetiyle eleştirilere maruz kalan Kramp-Karrenbauer’in 2021’de düzenlenecek genel seçimlerde başbakanlığa aday olmayacağını, bir başbakan adayının belirlenmesinin ardından da adayın lehine genel başkanlıktan çekileceğini açıkladı. Kramp-Karrenbauer’in açıklamasını uzmanlar Merkel müdahalesi olarak değerlendiriyor.

NASIL DEVAM EDECEK?

Thüringen’de hükümet belirleme sürecinin nasıl devam edeceği ise merak konusu. Önceki hafta AfD’nin belirleyici çıkışının ardından CDU ve FDP, Sol Partili Ramelow’un adaylığının karşısında aday çıkarmama ihtimalini beyan ettiler. Önceki dönem koalisyon ortaklarından sosyal demokrat SPD ise gerekirse seçimlerin yenilenmesi gerektiğini önerdi. Olası erken seçimde FDP’nin baraj altında kalması bekleniyor.

Dün yayımlanan ankete göre olası erken seçimde partilerin oy oranı