Beş devlet tek diaspora
Yedi yıl sonra toplanan DTİK'de, Türk ülkeleri arasında ürünlerin ve insanların serbest geçişi için kasım ayında adımlar atılacağı açıklandı. Hedef ülkeler arasındaki ticareti toplam hacmin yüzde 10'una çıkarmak
Recep Erçin
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) çatısı altında faaliyet gösteren Dünya Türk İş Konseyi (DTİK), Dünya Türk İş Konseyi Kurultayı'nı toplandı. Yedi yıl sonra düzenlenen kurultay, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımıyla dün başladı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç ile Türk Devletler Teşkilatı asil ve gözlemci üye devletlerinin ekonomi ve ticaretten sorumlu bakanları ve iki bini aşkın diaspora temsilcisi de iki gün sürecek kurultayda yer aldı.
DİLDE BİRLİK SAĞLAMADAN OLMAZ
DEİK-DTİK Başkanı Nail Olpak’ın ev sahipliğinde yapılan Dünya Türk İş Konseyi 10. Kurultayı'nın sabah oturumunun konusu "Beş Devlet Tek Diaspora" oldu. Oturumu yöneten Türk Devletler Teşkilatı Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev'in Türkçesi iyi olduğu halde İngilizce hitap etmesi dikkat çekti. Kubanıçbek daha soru cevap bölümünde ise Türkçe konuşarak, "Birlikte güçlüyüz." ifadelerini kullandı ve ekledi:
"Ortak dil üzerinde çalışıyoruz. Neticeleri olacak." Oturumun katılımcıları Azerbaycan Ekonomi Bakanı Birinci Yardımcısı Elnur Aliyev, Kazakistan Cumhuriyeti Milli Ekonomi Bakan Yardımcısı Abzal Abdikarimov, Özbekistan Yatırım, Sanayi ve Ticaret Bakan Birinci Yardımcısı Nozim Kholmurodov, KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Müsteşarı Şahap Aşıkoğlu ve Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu oldu.
TÜRK YÜZYILI İÇİN ADIMLAR ATILIYOR
Bakan Yardımcısı Tuzcu, hizmet ticaretinde diasporanın etkisine işaret ettiği konuşmasında şu mesajları verdi:
"Çin'in en çok diasporasının olduğu ülkeler ihracatta en çok güçlü olduğu ülkeler. Yüzde 50'ler seviyesinde. Hindistan da öyle. Bizim de en çok ihracat yaptığımız on ülkeden yedisi en çok Türk diasporasının olduğu ülkeler. Türk devletleri olarak 1.5 trilyon dolarlık gayri safi yurt içi hasıla ve 1.3 trilyon dolarlık ticaret hacmimiz var. Geçen dönemde siyaseten de birçok konuda güçlü mesajlar verme misyonumuz oldu. Birbirine aidiyet duygusu en yüksek bir diasporayız. Depremde Türk devletleri çok büyük destek verdiler. Karabağ'ın işgalden azad edilmesinde de bu dayanışmayı gösterdiler. Geçen yıl KKTC Türk Devletleri Teşkilatı'na gözlemci üye oldu. Ülkeler olarak 33 milyar dolarlık mal alıp satıyoruz. Kendi aramızdaki ticareti toplam hacmin yüzde 10'una çıkarmalıyız. Hizmet ve yatırımları serbestleştirecek adımı kasım ayında liderler zirvesinde atacağız. Dijital ticaret ve Turan yatırım bölgesi konusunda da adım atılacak. Türkiye Yüzyılı, Türk devletlerinin Türk Yüzyılı olacak."
'ZOR DÖNEMDEN GEÇİYORUZ TÜRKLER GÜÇLÜ OLMALI'
Azerbaycan Ekonomi Bakanı Birinci Yardımcısı Elnur Aliyev, "Ticaret bariyerlerinin kalkması için bir yol haritası olmalı. Bir harita hazırlanacaktır. İster dijitalde olsun ister insanlar ve malların geçişinde hareket serbesitesi olmalı." derken Özbekistan Yatırım, Sanayi ve Ticaret Bakan Birinci Yardımcısı Nozim Kholmurodov da, "Türki devletlerle ticaretimiz on milyar doları geçti. Bunun daha da büyüyeceğini görüyoruz. Beş devletin yatırımcılarının sayısı 3 bin 300 şirkete ulaştı. Ekonomik ilişkiler yaklaşıyor. Son altı yılda 4 milyar dolar Türk yatırımı geldi. Bu sene de 1.5 milyar dolarlık yatırım yapılıyor. Bu yatırımları çoğaltmamız lazım. Çok zor zaman ve koşularda yaşıyoruz. Avrupa ve Rusya'daki gelişmeler, güçler çok değişiyor. Türk devletleri diasporasının gene de yakınlaşması ve güçlü olması lazım. Bunun için her koşulu sağlamamız lazım. Turan Sanayi Bölgesi'nin oluşturulması için kasım ayında çalışma yapılacak. Tüm Türk devletlerinin yatırımcıları bir arada toplanacak. Yeşil enerji konusunda birlikte işler yapmamız lazım. Diaspora deyince Türki devletler içindekileri değil Avrupa, Rusya, Çin'deki diasporayı konuşmamız lazım." ifadelerini kullandı.
KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Müsteşarı Şahap Aşıkoğlu ise şunları anlattı: "2022 faaliyet planı (Türk Devletleri Teşkilatı) eksiksiz uygulanmalı. Avrupa bütçesinin 36'sını sorumlu vatandaşlık fonlarına aktarıp, tek tip vatandaşlık bilinci oluşturmaya çalışıyor. Ortak diasporanın küresel başarı öyküleri yaratmasını sağlamalıyız. Başka coğrafyalara da taşımalıyız. En önemli sorun aidiyet duygusu oluşturmak. Teşkilat üyeleri birbirlerinin tamamlayıcısı olmalı. Yaşamsal bazda birbirimize ihtiyacımız olduğunu anlamalıyız. Ulusal çıkarlara da saygı göstererek."
GASPIRALI'NİN SÖZLERİ İLE BİRLİK MESAJLARI VERDİ
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, DTİK ödül töreninde katılımcılara hitap etti. İslam dünyasının Türk dünyasından ayrı tutulamayacağını ifade eden Cumhurbaşkanı, DTİK gibi yapıların katkıları ile her alandaki bağlılığı güçlendirmek için çalıştıklarını ifade etti.
Yeni bir dönemi açacaklarını ifade eden Cumhurbaşkanı, "Batı ülkelerinde, ne Türkiye'nin ne de diğer dostlarımızın diaspora güçlerini yeterince kullanamadığı ortadadır. Yakın işbirliği içinde olmamız ve etkin mekanizmalar kurmamız gerekiyor." dedi. Meydan boş bırakıldığında terör örgütleri, vesayet güçleri, misyonerler ve çıkar odaklarına kaldığı uyarısı yapan Cumhurbaşkanı, Türk düşünür İsmail Gaspıralı'nın "Dilde, işte, fikirde birlik" sözüne atıfla, ikinci dünya savaşı sonrası kurulan statüko artık dünyayı taşıyamaz hale gelmişken, kurulan yeni dünyada Türkiye Yüzyılımızın gerçekleştirmek için birlik olunması gerektiğini vurguladı. Türk dünyası ile bunun başarıldığını kaydeden Erdoğan, İslam dünyasında mesafe kat etmek daha zor ve yavaş oluyor. Ancak birlikte hareket edersek dünyanın girdiği yeni dönemde arzu ettiğimiz yere ulaşabiliriz. Aksi halde payımıza acının, felaketin düştüğünü bir yerde kendimizi buluruz. Devletsiz ve vatansız hale gelmenin ne olduğunu görüyoruz. Bizim yaptığımız çağrıları siyasi retorik olarak görenler nasıl bir yanılgı içinde olduklarını görecekler. Verdiğimiz mesajları en iyi, dünyanın değişen ekonomik ve ticari ilişkilerini bizzat şahit olan Türk iş dünyasının anladığını biliyorum. Cari fazla yoluyla ülkemizi büyütme yolunda, en azılı Türkiye düşmanları bile artık ülkemizi görmezden gelemiyor. Türk'ün ezeli ve ebedi mücadelesi bitmeyecektir." mesajları verdi.
'TİCARİ DİPLOMASİ İLE KÖPRÜLER KURUN'
Toplantıların ardından ödül töreni yapıldı. Törende konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat konuşmasında, dünyanın küçüldüğü ortamda iş insanlarının sağlayacağı sinerji ile bir başarı yakalanabileceğini vurguladı. İhracat hedefleri hakkında bilgi veren Bakan Bolat, Türk devletlerinin bakanları ile ticaretin serbestleştirilmesi konusunda mutabık kaldıklarını bildirdi. Bakan Bolat, DTİK üyelerine bulunduları ülkelerle köprüler kurmalarını salık verdi.
