Besicinin iki talebi var
Kurban Bayramı, hayvan üreticisi için buruk geçti. Besiciler Et Süt Kurumu’nun hayvan alım fiyatını artırmasının yanı sıra arpa desteği bekliyor.
Hayvan yetiştiricileri, bu yıl bayram yapamadı. Türkiye’nin birçok noktasından büyükşehirlere hayvan getiren üretici, arife günü ve bayramın birinci günü fiyatları aşağı çekti ama buna rağmen beklenen satış yapılamadı. Vatandaş ‘fiyatlar pahalı’ dedi, üretici ‘maliyeti karşılamıyorum’... Elde kalan hayvanları alacağını açıklayan Et ve Süt Kurumu (ESK)’nun alım fiyatları ise zararı karşılamıyor. Veteriner hekimler ise bu yıl hayvan sayısının azaldığına dikkat çekti. Gaziantep Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Osman Türkman, talebin az olması nedeniyle Gaziantep’te küçükbaş hayvanların üreticinin elinde kaldığını belirterek, “Yem fiyatlarından dolayı ‘hayvanım elimde kalmasın’ diyen üretici, fiyatları aşağı çekti ama fiyatların düşük olması satışları yükseltmedi” dedi. Farklı şehirlerden hayvan getiren besicilerin, nakliye ücretlerinin yüksek olması nedeniyle hayvanlarını geri götürmek istemediğini ifade eden Türkman, “Canlı hayvanın kilosunu 70 liradan 50 liraya kadar düşüren üreticimiz oldu. Bu yıl damızlık hayvanlar da satıldı. Besici bayram yapamadı. Talepte ciddi oranda daralma oldu” diye konuştu.
HAYVANLAR ÜRETİCİNİN ELİNDE KALDI
Geçen yıl Gaziantep’te 69 bin küçükbaş 13 bin de büyükbaş hayvan satıldığını ifade eden Türkman, bu yıl yetiştiricilerden çok sayıda telefon geldiğini de belirtti. Şu an için net bir rakam veremeyeceklerini ifade eden Türkman, “Rakamlar birkaç güne belli olur ama hayvanlar üreticinin elinde kaldı” dedi. Girdi maliyetlerindeki artışlara vurgu yapan Türkman şu bilgileri verdi: “Geçen yıl hasat zamanı arpa fiyatı Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından kilosu 1.75 olarak açıklanmıştı. Piyasada 2.25 liradan satıldı. Şu anda fiyatlar piyasada 7 liraya kadar çıktı. Yine geçen yıl 50 kilo yem 130 liraydı şu anda 400 liraya satılıyor. Kurbanlık fiyatları ise yüzde yüz arttı.”
ESK, SATILMAYAN KURBANLARI ALACAK
Bu arada ESK, yetiştiricilerce Kurban Bayramı dolayısıyla hayvan pazarlarına getirilen ancak satılmayan kurbanlıkları alacağını açıkladı. Kurumdan yapılan açıklamaya göre, yetiştiriciler, 13-17 Temmuz tarihlerinde en yakın ESK kombinalarına veya sözleşmeli kesimhanelere başvurmaları halinde kurbanlıklarını Kurum karkas alım fiyatlarından satabilecek. Kurum karkas fiyatları, kilogram başına birinci kalite dana için 94 lira, ikinci kalite dana için 80 lira, kuzu için 88 lira, toklu için 82 lira ve koyun için 70 lira olarak belirlendi.
TALEPLER
Osman Türkman, ESK tarafından açıklanan fiyatların düşük olduğunu belirterek, yetkililere şu çağrıyı yaptı: “Bu fiyatlar yetiştiriciyi kurtarmaz. Fiyatlar küçükbaş hayvanlarda 100 lira olmalı. Fiyat düşük olursa üretici hayvanını satmaz. Zaten pazarda zararına satıldı. Kesinlikle ihracatın önü açılmalı. Tüketici için kapatıldı ama üretici zarar etti. Sektörden çıkıyor insanlar, çünkü hayvanını besleyemiyor. Geçen yıl olduğu gibi TMO üreticiye arpa desteği yapmalı.”
HAYVAN SAYISI AZALDI
Ankara’da hayvan yetiştiriciliği yapan Veteriner Hekim Gürsel Güven de geçen yıl 50 hayvan sattıkları çiftlikte bu yıl 35 civarında büyük baş hayvan sattıklarını ifade etti. Girdi maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle hayvan sayısında bu yıl azalma olduğuna da dikkat çeken Güven, “Ankara’da birçok bölgede kesimler azaldı. Bir büyükbaş hisse geçen yıl 2 bin 500 lirayken bu yıl 5.5-6 bin lira arasında. Asgari ücretle geçinen bir aile nasıl alacak, nasıl kesecek?” dedi. Güven’in verdiği bilgiye göre bir hayvan bir günde 7 kilo yem yiyor. 7 kilo yem 40 lira. Bir besicinin 100 hayvanı olsa günde 4 bin lira yeme vermek zorunda.
KÜÇÜKBAŞ İLGİ GÖRMEDİ
HÜSEYİN GÜLER / HATAY
Hatay’da da besicilerle konuştuk. Girdi maliyetlerinin yüksek olduğunu belirten besiciler, vatandaşın kurbanlık almak da zorlandığını ifade ettiler.
Metin Zorlu: “Piyasada kurbanlıkların kilosu 65 liradan satıldı. Ben zor bela kilosunu 51 liradan satabildim. Mallarım elimde kaldı. Biz kurbanlık olduk. Halkın alım gücü çok düşük. 2 bin liralık mal istiyorlar. 3 bin liradan aşağı kurbanlık yok. Zaten elimizdeki malların değeri giden seneye göre 3 kat arttı. Vatandaş ne yapsın? Gaziantep İslahiye pazarına gitmiştim. Sordum ve 10 bin küçük baş hayvandan 7 bin hayvan geri dönmüş. Bu haliyle hayvancılar ve besiciler nasıl ayakta kalacak?”
Zeki Aynur Çilingir: “Pazarlarda sıkıntı çok, mallarını bitiremeyenler var. Pazardaki durum bizim durumumuz gibi değil. Genel anlamda bu sene küçükbaş hayvan satışı ilgi görmedi."
Süleyman Alemci: “Yayladağ'dan İskenderun pazarına küçükbaş hayvan götürdük. Zaten pazara altı arkadaş gittik. Her birimizin elinde 20 şer küçük baş hayvan vardı, onu da sattık. Fakat Hatay dışından gelenlerin malları biz pazardan ayrılınca duruyordu." Savaş Ercan: “Hatay ve Konya tarafından gelen mallar satıldı. Doğu bölgesinden gelen hayvanların çoğu satılmadı. Biz bayramın birinci günü malımızı bitirdik. İskenderun pazarında hâlâ mal var ve besiciler tekrardan nakliye parası vermemek için ucuza satmaya çalışıyorlar. Başka bölgelerden gelenlerin fiyatı, 50 liraya kadar düşürdüğünü biliyorum. Hatta pazara bir kamyon kuzu getiren bir adam geri götürmek zorunda kaldı."
