Birleşik Krallık’ta 2021 nasıl geçti?
KOVİD-19:
Tüm dünyada olduğu gibi Birleşik Krallık’ta da basını yıl boyu her gün ön planda işgal eden en önemli haber, Kovid-19 ve sağlık haberleri oldu. Mart 2020’de, virüs dünyada ve Birleşik Krallık’ta yayılmaya başladığında hükûmet hiçbir özel korunma kararı almayıp, sürü bağışıklığını beklemeyi seçti. Ancak virüs ülkede son hızla yayıldı, sürü bağışıklığı oluşmadı, Başbakan Boris Johnson da katıldığı bir sergi sonucunda hastanelik olunca hükûmet eleştirilerin dozuna dayanamadı ve önlemler alınmaya başlandı. Aşı bulma yarışına Oxford Üniversitesi de katıldı. 2020 Noel ve yeni yılı, evlerde kapalı ve yalnız bir biçimde kutlandı. Yıl sonu bir skandal şeklinde halk evlerine kapatılmışken, hükûmet yetkililerinin parti yaptığı ortaya çıktı. Ocak 2021’e girildiğinde ülkede kaygı hâkimdi. Yıl açılıp kapanmalarla, enflasyon, ekonomik sıkıntılar, kaygı, hastalık ve ölümlerle geçti.
Yıl içinde Almanya’da iki Türk tarafından bulunan Pfizer-BioNTech aşısıyla Oxford’da kâr amacı güdülmeden üretilen ve satılan Oxford-AstraZeneca aşısı yarıştı. Önceleri ağırlıkla halka Oxford üretimi AstraZeneca aşısı yapıldı ancak ilerleyen zamanlarda bazı gençlerde çok az sayıda da olsa beyin kanamasına yol açtığı anlaşılınca bir süre bu aşı duraklatıldı. Daha sonra Kovid-19 hastalığının bedene daha fazla zarar verdiği öne sürülerek Ast-raZeneca aşıları tekrar başlatıldı ancak gençler için Pfizer/BioNTech aşısı tercih edildi. İngiliz yapımı Ast-raZeneca, yaşı daha ileri olanlarda kullanılmaya devam edildi.
Aşılama programında dünyada en hızlı yol alan ülkeler arasında olan Birleşik Krallık, haziran ayına kadar nüfusun yüzde 75’ine bir aşı, yüzde 50’sine 2 aşı yaptı. Aşılama, ölümleri ve hastalığı çok azalttı. Yılın ortası olan haziranda ölümleri sıfıra indiren ülke, yıl sonu çıkan Omicron varyantında yine dünya hastalık rekoruna doğru koştu. Bunun nedenleri arasında Başbakan Boris Johnson’un aşılara güvenip, herkese üçüncü aşıyı önerip Noel ve yılbaşı kutlamalarına kısıtlama getirmemesi yer aldı. Birleşik Krallık yılı çok fazla hasta ve kaygıyla kapattı. Hatta yılın son ayında Fransa ve Almanya Birleşik Krallık’tan gelecek olanlara kapılarını kapattı, birçok otel rezervasyonu iptal edildi.
ASSANGE:
Yılı ocak ayında Yüksek Mahkeme’nin WikiLeaks Kurucusu Julian Assange’ın ABD’ye iade edilmemesi kararıyla açan ülke, yılı aralık ayında yine aynı mahkemenin Assange’ı ABD’ye iade etme kararıyla kapattı. Birinci kararda etkili olan Assange’ın sağlık durumuydu. İkinci kararda ABD baskısının ön plana geçip geçmediği tartışmalar arasında yer aldı.
KRALİYET:
Kraliyet haberlerini her yıl hem dünya hem de Birleşik Krallık yakından izler. Kraliyet için bu yıl biraz zor bir yıldı. Prens Philip’in ölümü, Prens And- rew’un Epstein ile karıştığı seks skandalları, Barbados’un kraliyetten ayrılması, Prens Harry ve eşi Megan’ın kraliyet ailesi içinde kendilerini iyi hissetmeyip aileden, hatta kurumsal bir kimliği olan kraliyetten ayrılmaları, basına da sarayı zor durumda bırakacak türden bilgiler vermeleri kurumu zorlayan olaylar listesine girdi. İki kardeş William ile Harry’nin arası açıldı, basında çeşitli söylentiler yer aldı.
OCAK: Assange Duruşması
-Ocak ayına damgasını vuran en önemli konu, WikiLeaks’in kurucusu Assange duruşması oldu. Yıllarca Ekvador Büyükelçiliği’ne sığınan ancak Ekvador son seçimlerinden sonra yeni gelen hükûmetin Birleşik Krallık görevlilerine teslim ettiği Assange’ın duruşması bu ay oldu. ABD, Assange’ın kendilerine teslim edilmesini istiyordu. Birleşik Krallık mahkemeleri Assange’ın zihinsel durumunu göz önüne alarak bu isteği reddetti.
-İskoçya Başbakanı Nicola Sturgeon, ocak ayında İngiltere’den ayrı olarak Kovid-19 önlemlerini daha fazla artırdı. 5 Ocak’tan itibaren Boris Johnson da okullar ve iş yerleri için evden çalışma kararı alarak ikinci bir kapanmaya karar verdi. Kral ve Kraliçe bu ay ilk Kovid-19 aşılarını oldu. 18 Ocak’ta ülke kapılarını diğer ülkelere kapattı. Kuzey İrlanda’da sokağa çıkma yasağı mart ayına kadar uzatıldı. İngiltere’de her 10 kişiden 1’inin hastalandığı duyuruldu. Kırmızı liste, ülkeler ve karantina otelleri belirlendi.
-Son 130 yılın en düşük grip rakamları oluştu.
ŞUBAT: Kraliyet Ailesinde Kriz
-Londra’nın Croydon semtinde 2 saat içinde yapılan bıçaklı saldırıda 1 kişi öldü ve 10 kişi yaralandı. Saldırının nedeni anlaşılamadı.
-İskoçya’da -23 dereceye kadar düşen soğuk hava dalgasıyla gelen kar ve buz, ülkeyi teslim aldı. Bir yandan Kent, bir yandan Güney Afrika Kovid-19 varyantlarıyla boğuşan ülke, bu defa da kar ve buzla sınandı.
-Romatizma ilacı olarak kullanılan mono klon antikor tedavisi olan Tocilizumab’ın, Kovid-19 hastalığına iyi geldiği anlaşıldı. Kapanmayla birlikte hasta ve ölüm sayıları düşmeye başladı, vaka sayısında 3’te 2 oranında düşme olduğu açıklandı.
Sussex Dük ve Düşesi kraliyet için çalışmayacaklarını bildirdi.
MART: Kuzey İrlanda’da Ayaklanma
-Prens Harry ve Sussex Düşesi Megan, ABD’li te-levizyon programcısı Oprah’ın televizyon programına konuk oldu. Megan sarayda ırkçılıkla karşılaştığını, depresyona girdiğini, intiharı düşündüğünü açıkladı. Saray, bu konunun üzerine eğileceğini ve ciddiye alacağını duyurdu.
-Sağlık Bakanlığı SMA hastası bebeklerde çok pahalı bir tedavi olan gen terapisini onayladı.
-Kovid-19 rakamları düşmeye başladı ve bu ay çocuklar 2 aylık ev eğitimi sonunda okullarına döndü.
-Nüfus sayımı yapıldı.
-Kuzey İrlanda’da ayaklanma başladı.
NİSAN: Prens PhIlIp Vefat Etti
-Londra’da 100’den fazla kişi “Polis, Suç ve Hukuk” konulu gösteride gözaltına alındı.
-Kraliçe’nin eşi Edinburg Dükü Prens Philip vefat etti. Ölmeden önce kendi cenaze törenini planlayan prensin cenazesine Kraliçe Elizabeth Kovid-19 nedeniyle tek başına ve çocuklarından mesafeli bir şekilde katıldı. Törene yalnızca 30 kişinin katılmasına izin verildi. Tüm katılımcılar, maske ve mesafe kuralına uydu.
-Kovid-19’a bağlı ölümler ve hastalık daha da azaldığından kuaförler, spor salonları gibi kapalı yerlere açılma izni verilmeye başlandı.
-Avrupa Süper Ligi’nden tüm İngiliz kulüpleri çekilme kararı aldı.
MAYIS: Fransa-İngiltere Arasında Manş Denizi’nde İhtilaf
-Galler’de, İskoçya’da ve Londra’da belediye seçimleri yapıldı.
-Fransa ile İngiltere arasında Brexit sonrası Manş Denizi’nde balıkçılık nedeniyle ihtilaf başladı. İngiltere, iki askerî gemiyi Manş’a yolladı.
-Hint varyantı ülkede görülmeye başlandı. Aşılanma yaşı 30’e kadar indi.
-Eurovision şarkı yarışmasında Birleşik Krallık sıfır puan aldı.
-Moderna’dan sonra Johnson-Johnson aşısı da kabul edildi.
HAZİRAN: Yüksek Mahkeme’den Yolsuzluk Kararı
-Mart 2020’den beri ilk defa Kovid-19 ölümleri sıfıra indi. Halkın yüzde 75’i bir doz, yüzde 50’si iki doz aşılandı. BioNTech aşıları 12 yaşa kadar indi.
-Yüksek Mahkeme, hükûmetin Dominic Cummings’in arkadaşının firmasına 560 bin sterlin miktarında kontrat yapmasının hukuksuz olduğuna karar verdi. Dominic Cummings, Başbakan Boris Johnson’ın arkadaşı ve Brexit sürecinde “AB’ye Türkler geliyor, bu nedenle biz çıkmalıyız.” şeklinde ırkçı propaganda yapan bir hükûmet danışmanı. Aylar içinde çıkan yolsuzlukları nedeniyle istifaya zorlanmış ve görevinden istifa etmişti. Kovid-19 döneminde sokağa çıkma yasağı varken eşi ve oğluyla, Londra’dan İngiltere’nin kuzeyine anne ve babasının çiftliğine gitmiş, orada ormanda yürüyüşlerde görülmüştü yani ayrıcalıklı konumunu kullanıp yasaklara da uymamıştı.
-Bu ay Cornwall’da G7 Zirvesi yapıldı. Zirve öncesi Başbakan Boris Johnson, Biden ile görüştü.
-Sağlık Bakanı Matt Hancock yardımcısını öperken kameralara yakalandı, mesafe ve maske kuralını çiğnediği için özür diledi.
TEMMUZ: Prenses DIana Heykeli
-Prens William ve Prens Harry, Kensington Sarayı’nda annelerinin bir heykelinin açılışını yaptı.
-Londra’nın bazı bölgelerini yağmurdan dolayı sel bastı. Kuzey İrlanda, 31,2 dereceyle tarihinin en sıcak gününü yaşadı. Sıcaklarla ilgili ulusal uyarı verildi.
-Süpermarketlerde rafların boş kalma olasılığı belirdi çünkü çalışan birçok kişi Kovid-19 nedeniyle izolasyonda kalmak zorunda kaldı.
-Kuzey Galler Unesco Dünya Mirası listesine eklenirken, Liverpool bu listeden çıkarıldı.
-İngiltere ve İskoçya, Kovid-19 ile ilgili hemen hemen tüm yasakları kaldırdı.
AĞUSTOS: 20 Bin Afgan Mülteci Alınması Kararı
-Galler, Kovid-19 ile ilgili hemen hemen tüm yasakları kaldırdı.
-Birleşik Krallık, Belarus Devlet Başkanı Lukoşenko’ya kızıp Belarus’a bir dizi ticaret yaptırımı uygulamaya başladı.
-New York’ta Kraliçe Elizabeth’in ikinci oğlu Prens Andrew hakkında 18 yaşından küçüklerle cinsel ilişki kurmak nedeniyle dava açıldı. Bu dava, Epstein davasıyla ilgili bir dava olarak açıklandı.
-Halkın yüzde 75’i ikinci aşısını oldu.
-Afganistan’ın başkenti Kabil’in Taliban rejimine geçmesiyle ilgili parlamento yaz tatilinden çağrıldı. Hemen 5 bin Afgan’ın ülkeye sığınmacı olarak kabul edilmesi ve ileride bunun 20 bine çıkarılması kararı alındı.
-BBC görevlisi Sarah Rainsford, Rusya’nın güvenliğini sağlamak amacıyla Rusya’dan sınır dışı edildi.
EYLÜL: AUKUS Kuruldu
-Kovid-19’dan hastalananların sayısı artmaya başladı. Hükûmet, Kovid-19 pasaport önerisini reddetti.
-Teniste Emma Raducanu girdiği maçların hepsini kazandı.
-Başbakan kabinede bazı değişiklikler yaptı. Dominic Rabb Başbakan Yardımcısı görevine getirildi.
-Çin’in gücünü sınırlamak amacıyla AUKUS kuruldu. AUKUS; Avustralya, Birleşik Krallık, ABD iş birliği anlaşması olarak açıklanabilir. Avustralya, Fransa’dan yüklü miktarda silah ve uçak satın alacaktı. AUKUS’un kurulmasıyla birlikte Fransa yerine Birleşik Krallık’tan almaya karar verilmesi Fransa’yı çok kızdırdı. Fransa ciddi bir ticari kayba uğradı. AUKUS ile Birleşik Krallık Brexit’ten sonra hangi yöne döndüğünü bu anlaşmayla dünyaya gösterdi.
-Prenses Beatrice bir kız bebek dünyaya getirdi.
-Benzin sıkıntısı baş gösterdi.
EKİM: DavId Amess Öldürüldü
-Kensington ve Knightsbridge başta olmak üzere Londra’nın birçok yerini sel bastı.
-İki milyon kişi üçüncü doz aşılarını oldu.
-Ülkenin gelecekteki kralı Prens William, gençlerle iklim krizini konuştu.
-Muhafazakâr Parti Milletvekili David Amess, defalarca bıçaklanarak yaşamını yitirdi. Polis konuyla ilgili 25 yaşında bir genci yakaladı.
-Kovid-19 vaka sayıları artınca sağlık yetkilileri hükûmeti maske konusundaki serbest tutumundan dolayı eleştirmeye başladı. Buna karşın hükûmet kararından dönmedi ve halkın çoğu maske takmayı reddetti.
-Kraliçe bir gece hastanede yattı ve COP26 toplantısına katılamayacağını duyurdu.
-İşçi Partisi Başkanı Keir Starmer, Kovid-19’a yakalandı ve evinde izolasyona geçti.
-Salisbury’deki tren kazasında 12 kişi yaralandı.
-Birleşmiş Milletler’in iki hafta süren COP26 toplantısı Glasgow’da başladı. Kömürün yavaş yavaş kullanımının azaltılması ve yüzde 30 miktarında metan gazı emisyonunun azaltılması kararları alındı. 2030’a kadar ormanların yok olmasının önlenmesi ve bu konuda yoksul ülkelere yardım yapılması da karara bağlandı.
KASIM: 27 Göçmen Manş Denizi’nde Yaşamını Yitirdi
-Her gün Fransa’dan İngiltere’ye 1000 kadar kaçak insan geldiği ve Fransa’nın bunu engellemek için pek çaba göstermediği belirlendi. Toplamda bu yıl kasım ayına kadar 23 bin insanın İngiltere’ye geçtiği açıklandı. 30 kişiyi taşıyan bir şişme bot, Fransa’dan ayrıldıktan sonra Manş Denizi’nin ortasında battı. 27 kişi yaşamını yitirdi, bir kişi kayıp. Bunlardan biri hamile bir kadındı ve ayrıca üç çocuk da yaşamını yitirdi. Olay, ülkeyi yasa boğdu.
-Liverpool Kadın Hastanesi önünde bir otomobil bombası patladı. Bir kişi öldü, bir kişi yaralandı. Üç kişi bu nedenle tutuklandı.
-Enflasyon yüzde 4,2’ye çıktı, bu rakam ülkede uzun yıllardır görülen en yüksek rakam oldu.
-Birleşik Krallık dünyada ilk molnupiravir isimli Kovid-19 ilacına izin veren ülke oldu. Üçüncü aşıyı olan insanların sayısı 10 milyonu geçti. ABD, Hindistan ve Brezilya’dan sonra Birleşik Krallık en çok Kovid-19 hastasına sahip ülke olarak rekor kırdı.
-Birleşik Krallık Hamas’ı terörist ilan etti.
-Barbados, cumhuriyet rejimine geçti yani Kraliçe Elizabeth artık Barbados’un en üst yöneticisi değil. Kraliçe, Barbados’u tebrik etti.
ARALIK: Yüksek Mahkeme, Assage’ın ABD’ye İadesine Karar Verdi
-Britanya Silahlı Kuvvetleri, HIV virüsü taşıyan ve ilaçlarını alan kişileri de kabul edeceğini ve ilaçları ücretsiz sağlayacağını duyurdu.
Kovid-19’un Omicron varyantı yayılmaya başladı. Üçüncü doz aşılanma hız kazandı.
-Geçen yıl aralık ayında tam kapanma esnasında hükûmet yetkililerinin ve başbakanın hükûmet binasında ve evinde Noel partileri verildiği ortaya çıktı. Aynı günlerde Başbakan Boris Johnson, kapalı yerlerde maske zorunluluğu getirerek B planına geçti ama başka ciddi kısıtlama getirmedi. Başbakan Johnson’ın B planına geçmesinin gündemi değiştirmek için olduğu yorumları yapıldı.
-Yüksek Mahkeme, Julian Assage’ın ABD’ye iadesine karar verdi.
-Omicron’dan ilk ölüm gerçekleşti. Vaka sayıları, pandemi başladığından beri en yüksek rakamlara çıktı ancak hükûmet hiçbir önlem almama kararında ısrar etti
-Enflasyon 5,1’e çıktı. Bu, son 10 yılın en yüksek enflasyonu olarak tarihe geçti. Bank of England, enf-lasyon nedeniyle faizi yüzde 0,1’den yüzde 0,25’e çıkardı.
