Bitişik binalarda oturanlar dikkat! Depremde...
İstanbul gibi kalabalık bir metropolde, olası bir deprem senaryosunda en çok merak edilen konulardan birisi de, bitişik binalarda depremin etkisinin ne boyutta olacağıdır? Bitişik binalar deprem anında birbirine çarparak depremin yıkıcı etkisini büyütüyor. İşte bu duruma "çekiçleme etkisi" deniyor.
Türkiye'nin en kalabalık kenti olan İstanbul'da olası deprem uyarıları vatandaşları oturdukları konutlar üzerinde düşünmeye itiyor.
Özellikle kalabalık semtlerde bitişik nizamlı binalar ve dar sokaklar, olası felaket anlarından şehir sakinlerini en çok korkutan etkenlerin başında geliyor.
Bitişik nizam olarak inşa edilmiş bu yapılar arasında yeterli boşluk oranı bırakılmadığından, bazen sağlam bir bina, yanındaki binanın kendisine çarpması nedeniyle hasar görebiliyor ve hatta yıkılabiliyor. Birbirlerine çarpan binalar "çekiçleme etkisi" yapıyor, depremin şiddetini ciddi anlamda artırıyor.
ÇEKİÇLEME ETKİSİ VİDEOSU
ÇEKİÇLEME ETKİSİ NEDİR?
Çekiçleme etkisi, iki bağımsız binanın bitişik şekilde inşa edilmesi nedeniyle yaşanır. Basit bir örnek verelim: Eğer yukarıdaki binalar tek bir zemin üzerine inşa edilmiş olsalardı, bir bütün halinde sallanacaklardı. Ancak iki farklı temel ile birbirlerine komşu olan bağımsız kolonlar, bu durumun yaşanmasına yol açmış durumda.
YÜKSEKLİK FARKI ATTIKÇA, HASAR DA ARTABİLİR!
Çekiçleme etkisinin deprem anında yol açacağı ekstra hasar, pek çok değişkene bağlıdır. Bu bağlamda, aynı yükseltiye sahip olan iki bina birbirlerine çatıdan çarpacaktır. Ancak yükseklik farkı arttıkça bu durum değişir. Yüksek olan bina, alçak olan binaya çarptığı yerden aldığı hasara dayanamayabilir. Böylesi bir durumda yıkım kaçınılmaz olacaktır.
ÇEKİÇLEME ETKİSİ SONUCU BİNALARDA HASAR OLUŞMASI
Şekil 1’de komşu binaların kat döşemelerinin aynı hizada olmamasından ötürü çarpışma sonucu oluşacak hasar gösterilmiştir.
Bitişik olarak inşa edilen fakat aralarında yeterli derz boşluğu bulunmayan binalar deprem titreşimleri esnasında birbirlerine çarparak ağır hasarlara neden olabilir. Özellikle farklı fazlarda titreşen komşu binaların yatay deplasmanları belli bir anda birbirinin aksi doğrultuda gerçekleşirse, o iki binanın çarpışmaması için, aralarındaki en ufak boşluğun, her iki binanın maksimum yatay deplasmanının mutlak değerinin toplamından daha büyük olması gerekir.
ÇEKİÇLEME ETKİSİ, ÇOK KOLAY BİR ŞEKİLDE ABSORBE EDİLEBİLİR
Çekiçleme etkisinin neden olduğu riskler, çok kolay bir şekilde ortadan kaldırılabilmektedir. Uygulanabilecek ilk önlem, binalar arasına yeterli mesafeyi koymaktır.
Bu sayede binaların birbirlerine çarpması engellenebilir. Bu yapılamıyorsa, deprem derzi uygulamaları ile binalar arasındaki sismik izolasyon sağlanabilir. Böylelikle büyük depremlerin etkileri bir nebze de olsa azaltılabilir.
Kaynak: f5haber.com
