Bölgesel işbirliğiyle nihai zafere! Karabağ ayrılıkçıları silah bıraktı
Anlaşmalara rağmen üç yıldır Karabağ'dan çekilmeyen, ABD ile tatbikatlar yapan Ermenistan, Azerbaycan'ın bölge ülkeleriyle işbirliği içinde başlattığı harekâttan sonra bir günde teslim oldu.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Karabağ'daki Ermeni grupların silah bıraktığını, Azerbaycan ordusunun antiterör operasyonunun durdurulduğunu duyurdu. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Karabağ'ın Ermeni nüfusunun temsilcilerinin Rus Barış Gücü aracılığıyla yaptığı başvurusu dikkate alınarak bölgesel nitelikli antiterör operasyonunun durdurulması konusunda anlaşmaya varıldığı bildirildi.
Açıklamada anlaşmaya ilişkin şu maddeler yer aldı:
-
Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde bulunan Ermenistan silahlı birlikleri ve yasa dışı Ermeni silahlı grupları silah bırakıyor, savaş mevzilerini ve istihkamlarını terk ederek tamamen silahsızlandırılıyor. Ermenistan silahlı birlikleri Azerbaycan topraklarından çekiliyor, yasa dışı Ermeni silahlı grupları feshediliyor.
-
Paralel olarak tüm silah, mühimmat ve ağır araçlar teslim ediliyor.
-
Yukarıda belirtilen süreçlerin Rus Barış Gücü ile koordineli bir şekilde yürütülmesi sağlanıyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı İdaresinden yapılan açıklamada ise bugün Yevlah şehrinde Karabağ'daki Ermeni nüfusunun temsilcileri ile yapılacak toplantıda, yeninden entegrasyon konularının müzakere edileceği bildirildi.
ABD’NİN KUCAĞINA OTURAN YENİLDİ
Vatan Partisi Rusya Temsilcisi ve Moskova Devlet Üniversitesi Öğretim Üyesi Mehmet Perinçek, Azerbaycan’ın operasyonunu değerlendirdi. ABD ile işbirliği içinde olanların kaybetmeye mahkûm olduğuna vurgulayan Perinçek, 3+3’lü ittifaka dikkat çekti.
Mehmet Perinçek şöyle konuştu:
“Güçlü ekonomileri, kuvvetli orduları, yer altı kaynakları, devlet geleneği olarak Türkiye ve Rusya, bölgede ABD planlarının önündeki engellerin başında geliyor. Tabii Amerika Birleşik Devletleri planlarına ancak ve ancak Türkiye ve Rusya'ya diz çöktürerek ulaşabilir. Bunu yapması için de bu ülkeleri kuşatması ve boğması gerekiyor. ABD’nin stratejik olarak da Ermenistan'dan vazgeçmesi mümkün değil. Bu sayede bölge ülkelerine karşı yeni bir cephe açmak için Ermenistan’ı kullanıyor.
“Bunu yüz sene önce de denemişlerdi. Taşnak Ermenistan hem Ekim devrimine karşı hem de Türkiye’nin Kurtuluş Savaşı’na karşı kullanılmıştı. Buna mukabil olarak, Türk ordusu ve Kızıl Ordu işbirliği yaparak, Taşnak Ermenistan'ını ortadan kaldırmış, bölgeye huzur, barış ve istikrar getirmişlerdi.”
‘3+3 GÜNEY KAFKASYA PLATFORMU’
“Şimdi de aynı reçeteyi uygulamak gerekiyor. Aslında Azerbaycan'ın son Kurtuluş Savaşı'nda yani ikinci Karabağ Savaşı'nda bu adım atıldı. Türkiye- Moskova ekseni hem Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün sağlanmasında hem de bölgede Batı müdahalesinin engellenerek bir barış ortamı için zeminin yaratılmasında önemli rol oynamıştı. Bu anlamda ‘3+3 Güney Kafkasya Platformu’ kuruldu. En önemlisi de bütün dünyaya Batı'nın müdahalesinin engellendiği ve bölge ülkeleri inisiyatifi ele aldığı zaman herhangi bir sorunun çözülebileceğini gösterdiler. Bu dönemde Ermenistan’ı da kazanma süreci başlamıştı. Fakat Paşinyan, döndü dolaştı yine kendi efendilerinin kucağına geri döndü:
-
ABD ile ortak tatbikatlar yapıldı.
-
Putin’in Ermenistan’a geldiğinde tutuklanmasına yol açacak uluslararası anlaşmalara imza atıldı.
-
Azerbaycan’a karşı provokatif girişimlerde bulunuldu.
“Sonuç olarak, 10 Kasım 2020’de imzalanan Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşmasının yükümlülüğü yerine getirilmemiş oldu. Bu süreçte, ABD’nin bölgedeki oyun dışı kalmışlığından çıkıp, tekrar oyuna girme çabaları da net bir şekilde gözüktü.”
HAREKAT BATI’NIN OYUNUNU BOZDU
“Bütün bu provokasyonları ve Batı’yı tekrardan bölgeye çekme planlarına karşı Azerbaycan, harekât başlattı. Bu harekatın, bölge ülkeleriyle eş güdümlü bir şekilde, yani onların bilgisi dahilinde yapıldığı net bir şekilde görülmektedir.
“Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün tamamıyla sağlanması yani Hankendi’nin de artık kontrol altına alınması süreci başlatılmıştır. Bu bize bölgedeki sorunların çözümünde ve Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün sağlanmasında nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini de net olarak göstermiştir.
“Burada, Batı emperyalizmiyle işbirliği, ülkenin ve onun halkının tamamen zararına rol oynadı; Ermenistan’ı hezimete uğrattı. Bölge inisiyatifiyle hareket eden Azerbaycan ise Rusya'yla İran'la koordineli bir şekilde hareket etti ve bu zaferi getirdi.
“Çıkarılması gereken ikinci ders ise Paşinyan yönetiminin tekrar Batı eksenine geri dönmesi. Onu iktidara getiren güçlerin kucağına tekrar geri döndü. Batı planları adına bölgede emperyalist planlarda rol oynamak Ermenistan’ı ve Ermeni halkını büyük zararlara sokuyor.”
GÖRÜNTÜLER İHLALİ KANITLADI
Öte yandan Azerbaycan'ın Karabağ'daki silahlı Ermeni gruplara yönelik yürüttüğü bölgesel antiterör operasyonunda kullanılan İHA'lardan elde edilen görüntüler, Ermenistan'ın ağır silahlarının tamamını bölgeden çekmediğini ortaya koydu. İkinci Karabağ Savaşı sonrasında Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında 10 Kasım 2020'de imzalanan üçlü bildiri gereği, Ermenistan ordusunun bölgeden çekilmesi gerekiyordu. Ermenistan, o dönemde bazı birliklerini Karabağ'dan çıkarsa da geride çok sayıda ağır silah ve mühimmat bıraktı.
Ermenistan'ın Karabağ'da kurduğu ve desteklediği sözde rejim ile buradaki Ermeni silahlı grupların aradan geçen 3 yılda ağır silahlarını Azerbaycan'a karşı kullanmak üzere hazır tuttuğu, Azerbaycan ordusunun İHA'larının kamera kayıtlarına yansıdı. Azerbaycan ordusunun dün başlattığı operasyonda 20'ye yakın askeri araç, 40'tan fazla top, 30'dan fazla havan topu, 2 uçaksavar sistemi ve 6'dan fazla elektronik harp istasyonu imha edildi. Söz konusu araç ve silahların imhasına ilişkin görüntülerden bazıları Azerbaycan Savunma Bakanlığınca paylaşıldı. Görüntülerden birinde, atış için hazır duruma getirilmiş uzun menzilli topçu bataryalarının nokta atışıyla imha edilmesi de yer aldı.
Bir diğer görüntüde Ermeni silahlı grupların havan topu ateş noktalarının, mevzi ve istihkamlarının imha edilmesi görülürken, bir başka görüntüde Ağdere ilinde konuşlu kışlanın vurulmadan önceki ve sonraki hali yer aldı. Azerbaycan makamlarının açıkladığı verilere göre, Karabağ'da sözde rejime bağlı, sayısı 10 bini aşkın Ermeni silahlı güç bulunuyor. Verilere göre bu güçler yüzden fazla tank ve diğer zırhlı araçlara, yaylım ateşli roket sistemleri de dahil olmak üzere 200'den fazla ağır topçu silahına ve 200'den fazla havan sistemine sahip.
BATI KINADI, OPERASYONUN DURDURULMASINI İSTEDİ
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, açıklamalarda bulundu. Açıklamalar ayrı yapılsa da ifadeler ortaktı.
Çatışmaların derhal durdurulmasını ve Azerbaycan'ın mevcut askeri faaliyetlerine son vermesini isteyen Batı cephesi, Azerbaycan’ı kınadı. Operasyon “saldırı” olarak ifade edildi.
ABD Dışişleri’nin açıklamasında “Bakü ve Dağlık Karabağ toplumu yetkilileri” ifadesi kullanılması da dikkat çekti.
KREMLİN’DEN AZERBAYCAN’A DESTEK
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, başkent Moskova'da gazetecilere Azerbaycan ordusunun Karabağ'daki yerel antiterör faaliyetlerini değerlendirdi. Ermenistan'ın Karabağ konusunda Rusya'ya yönelik suçlamalarına tepki gösteren Peskov, “Bize yöneltilen bu tür suçlamalar kesinlikle asılsız ve dayanaksızdır. Hukuki açıdan Azerbaycan'ın kendi topraklarındaki eylemleri söz konusudur.” dedi.
‘KARABAĞ, AZERBAYCAN’INDIR’
Karabağ konusunda Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki 2021-2022 tarihli üçlü anlaşmaları dikkate aldıklarına işaret eden Peskov, “Şu anda arşivler açısından önemli bir başka husus da Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın Azerbaycan'ın 1991 itibarıyla olan topraklarını tanımasıdır. Bu, Ermeni tarafının Karabağ'ı Azerbaycan topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak tanıdığı anlamına geliyor.” diye konuştu.
Peskov, bunun anlaşmalardaki bazı hükümleri önemli ölçüde değiştirdiğini vurgulayarak, “Özellikle Ermeni tarafının Karabağ'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıma yönündeki resmi kararından sonra, bize yönelik bu tür serzenişleri kabul etmiyoruz.” ifadelerini kullandı.
GÖRÜŞMEDE KARABAĞ MESAJI
Rusya Savunma Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, İran'ın başkenti Tahran'da İran Savunma Bakanı Muhammed Rıza Aştiyani ile görüştü.
Görüşmede konuşan Şoygu, ABD ve müttefiklerinin tüm muhalefetine rağmen Rusya ile İran'ın planladığı faaliyetleri hayata geçirmeyi amaçladığını belirterek, “Rusya ve İran etkileşimi yeni bir seviyeye ilerlerken yaptırım baskısı, faydasız olduğunu gösteriyor.” ifadesini kullandı.
TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ: KIRMIZI ÇİZGİ
İran Tesnim Haber Ajansına göre İran Savunma Bakanı Aştiyani ile Rus mevkidaşı Şoygu görüşmesinde, Tahran-Moskova arasındaki ilişkiler ile Karabağ'daki durumun da dahil olduğu bölgesel ve uluslararası meseleleri ele aldı. Aştiyani, İran ile Rusya arasındaki askeri ve savunma işbirliğinin, bölgesel ve uluslararası güvenlik ve istikrarı güçlendirme hedefi doğrultusunda ilerlediğini ifade etti. İki ülkenin “ABD'nin tek taraflı yaklaşımları da dahil olmak üzere ortak zorluklarla mücadelede işbirliği yaptığını” anlatan Aştiyani, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ve BRICS gibi oluşumların gelişmesinin bunun göstergelerinden biri olduğunu kaydetti. İran'ın bölgede yabancı güçlerin varlığına karşı olduğunu belirten Aştiyani, “Bölge ülkelerinin toprak bütünlüğünün ve uluslararası sınırların korunması İran'ın kırmızı çizgilerindendir.” değerlendirmesini paylaştı. İranlı bakan, Kafkasya bölgesindeki sorunların 3+3 formatındaki görüşmeler yoluyla çözülmesi gerektiği görüşünü mevkidaşına iletti.
Rus Bakan Şoygu, Tahran'daki temasları esnasında İran İslam Devrim Muhafızları Ordusu'nun bir askeri fuarını ziyaret ederek, İran yapımı son model insansız hava araçları (İHA), roketler ve hava savunma sistemlerini inceledi.
KENANİ DE BÖLGESEL İŞBİRLİĞİ ÇAĞRISI YAPTI
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, Azerbaycan'ın Karabağ'da yürüttüğü terörle mücadele operasyonuna ilişkin açıklama yaptı. Kenani, “İran Karabağ'ı Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak görmekte ve sakinlerinin hakları ve güvenliği de dahil olmak üzere sorunların bu çerçevede ve diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğine inanmaktadır." ifadelerini kullandı. Sorunların çözümü için bölge ülkelerinin önemli role sahip olduğuna dikkati çeken Kenani, İran'ın 3+3 formatında görüşmelere katılmaya hazır olduğunu yineledi.
OPERASYONUN ARKA PLANI
Dr. Cavid Veliyev, Azerbaycan'ın Karabağ'da başlattığı antiterör operasyonunun arka planını, hedeflerini ve Ermenistan'daki gösterilerini Anadolu Ajansı (AA) için yazdığı analizde değerlendirdi. Veliyev, bölgedeki ihlalleri ve Ermenistan’ın gelecekteki hayallerini anlattı:
“2. Karabağ Savaşı'ndan sonra bölgede geriye kalan meselelerin çözümü için devam eden diplomatik görüşmeler ve müzakereler olumlu sonuç vermedi. 2. Karabağ savaşında Azerbaycan 30 yıldır işgal altında olan 13 bin kilometrekare alanın 10 bin kilometrekaresine hâkim olmuş geri kalan 3 bin kilometrekare alanda ise 2025 yılına kadar Rus barış birlikleri yerleşmişti. Azerbaycan tarafı Ermeni sivil halkın yaşadığı bu bölgeye sivillerin zarar görmemesi için girmediğini ve insani bir tutum gösterdiğini açıklamış ve Cumhurbaşkanı İlham Aliyev meselenin bundan sonra barışçıl yolla çözüleceğini bildirmişti. 10 Kasım 2020'de imzalanan üçlü bildiri ile bölgeye yerleştirilen Rus barış birliklerinin buradaki sivillerin ve bölgenin güvenliğini sağlaması ve Rus barış birliklerinin gelmesiyle buradaki Ermeni silahlı birliklerinin bölgeden çıkması gerekiyordu. Fakat bu üçlü bildirinin üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen Ermeni silahlıları bölgede kalmaya devam ediyor. Aslında Ermenistan tarafı bu silahlıları burada tutarak, diplomatik görüşmelerde bir araç olarak kullanmayı hedefliyordu. Buradaki silahlılar aynı zamanda Azerbaycan'la diyalog sürecini başlatmak isteyen bölge Ermenilerinin de iradesini rehin almış durumda.
“Ermeni silahlı birlikleri bölgede kalmakla yetinmeyerek Azerbaycan'ın işgalden kurtarılan çevre bölgedeki inşaat faaliyetlerini tehdit ettiler, bu bölgelere sızarak mayınlar döşediler ve insanların ölümüne neden oldular. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı verilerine göre bölgede 10 bin civarında yasa dışı Ermeni silahlısı, 100'den fazla tank ve zırhlı araç ve füze sistemleri bulunuyor. Uzun zamandır Azerbaycan'ın haklı taleplerine rağmen bu silahlılar bölgeden çıkartılmamıştı. Son olarak 18 Eylül tarihinde bu silahlı birlikleri işgalden kurtarılmış bölgelere sızarak asfalt yola mayın döşedi ve mayının patlaması sonucu 7 Azerbaycan polisi ve inşatta çalışan bir sivil hayatını kaybetti. Azerbaycan İstihbarat Bakanlığı yaptığı açıklamada bu olayı terör olarak niteledi. Döşenen mayınlar sonucunda son 3 yılda 61 Azerbaycanlı hayatını kaybederken, 253 Azerbaycanlı da yaralandı. Konuyla ilgili yapılan uyarılara rağmen gerçekleşen bu sonuncu olay üzerine Azerbaycan tarafından antiterör operasyonu başlatıldı.
ERMENİSTAN’IN KARABAĞ HAYALİ
“Operasyondan birkaç gün önce Tiflis'te Azerbaycan ve Ermeni STK ve düşünce temsilcileri arasında halk diplomasisi adı altında yani halkların barışmasının yollarının araştırılması amacıyla bir görüşme yapıldı. Görüşmeye katılan Azerbaycan Uluslararası İlişkiler Analizler Merkezi Başkanı Ferit Şefiyev kendi X hesabında Ermeni tarafının tezlerini yazdı: Ermeni tarafı 10, 20 veya 30 yıl sonra Azerbaycan'ın zayıflayacağını ve Karabağ'ı geri alacağını düşünüyor. Zaten Azerbaycan da Ermenistan'ın zamana oynayarak, barış anlaşması imzalamak istemeyeceği şüphesi hakimdi. Nitekim, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 5 Ekim tarihinde Granada'da İlham Aliyev'le yapılacak görüşmede bir belge imzalamayacağını belirtti. Öte yandan, Azerbaycan ve Ermenistan arasında nihai barış anlaşması metni ile ilgili tekliflerden sonra Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan taraflar arasında fikir ayrılığının devam ettiğini açıkladı. Yani, Ermenistan sözde Azerbaycan toprak bütünlüğünü tanısa dahi, Karabağ'a özel bir statünün verilmesini ve bunun da kurulacak uluslararası mekanizma ile desteklenmesini isteyerek, buradaki Azerbaycan egemenliğini uluslararası mekanizmaya devredilmesini istiyor.
BATI İLE İŞBİRLİĞİNİN SONUCU
“Bu son gelişmeler Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) ve Avrupa Birliği'nin (AB) başarısız bir diplomasisinin sonucudur. Çünkü Azerbaycan ve Ermenistan tarafı, ABD ve AB aracılığı ile son dönemlerde barış görüşmeleri yürütmekteydi ve açıkçası Azerbaycan bu yolla sorunun çözüleceği umudunu taşıyordu. Fakat her iki tarafın son dönemlerde Ermenistan'ın taleplerini tek taraflı dillendirmesi ve Azerbaycan'dan haksız taleplerde bulunması, Fransa'nın Azerbaycan karşıtı radikal tutumları, ABD Senatosu'nda Azerbaycan'a karşı açıklamalar ve Ermenistan'ın anlaşmaları ihlal etmesinin görmezden gelinmesi barış görüşmelerinin kontrolden çıkmasına neden oldu. Bu durum bir taraftan Azerbaycan'da ciddi tepkilere neden olurken, diğer taraftan meselenin görüşmeler yoluyla çözümünün imkansızlığını düşünülmesine yol açtı. Karabağ'ı Azerbaycan toprağı olarak tanıyan ve oradaki yasa dışı silahların varlığının farkında olan Batılı ülkelerde bu operasyona karşı çıkan sesler Azerbaycan'ın Batı'ya karşı güvensizliğini daha da artırıyor.”
