‘Böyle zorlu bir yıl yaşamadık’

Adana Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Mehmet Akın Doğan, 2023 yılında Adana’da tarımsal üretimde yaşanan gelişmeleri ve yeni yıldan beklentilerini Aydınlık’a anlattı:

“İlk hasada soğanla başladık. Patates, karpuz, kavun, domates ve biberden para kazandı çiftçimiz. Fakat bu altı ürünü toplasanız mısır, buğday ekimi kadar olmaz. Çiftçimiz bu yıl ayçiçeği hasadından umduğunu bulamadı. Buğday üreten çiftçimiz biraz para kazandı fakat mısırdan umduğunu bulamadı. Geçen yıl mısırın ton başına fiyatı 5 bin 700 lira iken bu yıl 6 bin lira açıklandı. Pamuktan da bu yıl çiftçi yine para kazanamadı.

PAMUK ALANLARI AZALDI

“Adana’mız pamuk üretimi ile özdeşleşmiş, romanlara, türkülere konu olmuştur. Havası, suyu, toprağıyla da pamuk yetiştirmeye elverişli bir bölge. Ama maalesef çiftçimiz pamuktan kazanamayınca ekim alanları yavaş yavaş düştü. 2018’de 455 bin dönüm ekim alanı varken 2023 yılında 183 bin dönüm alanda ekim yapıldı. Seneye ekim alanı yok denecek kadar az olacak.

“Bu yıl çiftçimizin en çok zarar ettiği ürün grubu narenciye oldu. Şu an erkenci cins limon ve mandalinaların çoğu ağaçta kaldı. Bu yıl Adana’da narenciyede rekolte 3 milyon 200 bin ton. Türkiye genelinde 7 milyon ton üretim var. Biz bu rekoltenin 3 milyon tonunu iç piyasada tüketiyoruz. 2 milyon tonunu yurtdışına gönderiyoruz. Bu yıl 2 milyon ton narenciye fazlamız var. Belediyeler çiftçimizin zarar ettiği ürünleri alıp kendi bölgelerinde ihtiyaç sahiplerine dağıtsalardı milli ekonomimize katkısı olurdu, çiftçimiz zarar etmezdi.

POZİTİF AYRIMCILIK

“Ben yıllardır çiftçiyim, hayatımda böyle zor bir yıl görmedim. Eskiden bazı ürünler para etmezdi, ağaçta kalırdı fakat bu yıl ürünlerin çoğundan çiftçi umduğunu bulamadı. Özellikle en stratejik 5 ürünümüzden ayçiçeği, soya, mısır, buğday, pamuk olmazsa olmazımız. Bu ürünlere verilen destek çok az. Buğday ve ayçiçeğini eken çiftçi zayıf, küçük çiftçiler ve kıraç bölgelerde ekim yapıyorlar. Onların başka ürün seçeneği yok. Destek daha fazla verilip bu çiftçilerimize pozitif ayrımcılık yapılmalı.

“Çiftçimizin arazilerinden belediyeler tarafından emlak vergisi alınıyor. Nasıl ki çiftçinin traktöründen vergi alınmıyorsa emlak vergisi de alınmamalı. İlaçlarımızın çoğu yurtdışından alınıyor ve maliyetli. Bu ilaçlardan alınan yüzde 10 KDV, ya sıfıra ya yüzde 1 gibi cüzi bir miktara indirilmeli.

İŞÇİ BULAMADIK

“Adana yılın tüm günleri ekimin, dikimin, hasadın aralıksız devam ettiği bir yer. Kışın dahi gece gündüz çalışıyoruz. Mevsimlik işçilerimizin çoğu yazın Niğde’ye, Aksaray’a ve Konya’ya elma toplamaya, domates ve soğan toplamaya gidiyorlar. Çukurova bölgemize prefabrik ve konteyner evler, sosyal alanlar yapılırsa yabancı işçi buraya gelebilir. Tabi önce kendi işçimiz. Kendi işçimizin yetersiz kaldığı yerlerde onlar devreye girmeli. Tesisler işçi bulamadığı için tam kapasite çalışamadılar. Eğer işçimiz olsaydı erkenci ürünlerimizin çoğu ağaçta kalmayacaktı. Yurtdışından ürünlerimize talep var fakat bu talebi bu nedenle karşılayamadık.

MARKETLER DENETLENMELİ

“Bahçeden çıkan narenciyeyi sıfır liraya alsanız dahi işçilik, servis, paketleme tesisine nakliyesi, ambalaj, nakliye ile beraber 9-10 lira gibi bir maliyeti var. Bir de marketler üzerine kendi fiyatlarını koyuyorlar. Büyük marketlerin bazılarında bizim kaliteli ürünlerimizi göremiyoruz. Iskarta diye tabir ettiğimiz ürünleri bile tesislerden alıp yüksek fiyatlara satıyorlar. Marketlere çeki düzen verilmeli, denetlemeler sıklaştırılmalı. Kurumuş Mayer limonları şu an 12,75’ten satıyorlar.”