Bu habere odaklanın: Dikkatimizi çalıyorlar
Dijitalleşme ve yapay zekânın bireysel ve toplumsal etkileri gündemde. Özellikle dikkat eksikliği başta kitap okuma alışkanlığının kaybedilmesi olmak üzere pek çok olumsuzluğa yol açıyor. Uzman Psikolojik Danışman Özden Yılmaz Bilgin'le çalınan dikkati konuştuk.


Dijitalleşme, yapay zekâ, gelişen teknolojiler… Dünyada ve Türkiye’de gelişen teknolojilerin bireysel ve sosyal etkileri tartışılmaya devam ediyor. Tartışma konularından birisi ise artan dikkat eksikliği.
Dikkat eksikliğinin pek çok olumsuz etkisi bulunuyor. Bireyler dikkat eksikliği nedeniyle kitap okuma alışkanlığını kaybedebiliyor. Ayrıca bireyler odaklanma problemi yaşayabiliyor.
Uzman Psikolojik Danışman Özden Yılmaz Bilgin, “Çocuklarda ya da gençlerde dikkat eksikliği odaklanma gibi şikayetler artıyor bunun sebepleri nelerdir? Dijitalleşmenin ve ekran bağımlılığının dikkat eksikliğinde etkisi var mı? Kitap okuma alışkanlığı nasıl geri kazanılabilir?” diye sorduk.
‘DİJİTALLEŞME ZİHNİ DAĞITIYOR’
Dijitalleşmenin beyne ulaşan duyusal verilerin hızını ve çeşidini artırdığını belirten Bilgin, “Amaçsız bir depolama, çoğu işlevsiz bir bilgi yığını çocukları ve gençleri gelişigüzel, dağınık bir zihinle yaşamaya zorladı.” dedi.
Bilgin şu ifadeleri kullandı:
“Dijitalleşmenin kaçınılmaz sonuçlarından biri dikkat eksikliği, odaklanma gibi sorunların artması oldu. Renkli ve hareketli ekran, beyne ulaşan duyusal verilerin hızını ve çeşidini artırdı, seçme ve ayırt etme olmadan iletiler kopyalandı ve depolandı. Amaçsız bir depolama, çoğu işlevsiz bir bilgi yığını çocukları ve gençleri gelişigüzel, dağınık bir zihinle yaşamaya zorladı. Teknolojideki ve dijital dünyadaki gelişmeler, okunacak metinlere ulaşmayı kolaylaştırdı ama bedeli hazırcılığa alışmak ve 'kitap okuma' eylemini yaşamın bir parçası gibi değil, nostaljik bir eylem gibi kabullenmek oldu.”
‘KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞI YÜZDE 37 AZALDI’
Kitap okuma alışkanlığının dünya çapında yüzde 37 oranında gerilediğini belirten Bilgin, düzenli okumanın önemine dikkat çekti. Bilgin şöyle konuştu:
“Araştırmalar, dijital dünyada daha fazla zaman geçiren gençlerin okuma alışkanlıklarında yüzde 37 oranında gerileme olduğunu gösteriyor. Oysa kitap okumanın bilişsel ve duyuşsal gelişime faydaları, sanırım en az eğitimli olanlarımız için bile apaçık bir gerçekliktir. Düzenli okumak zihinsel olarak kavrayışı hızlandırır, neden-sonuç ilişkilerini kurmak, düşünceyi özetle ifade etmek, etkili soru sormak ve geri bildirim vermek gibi beceriler, okuma alışkanlığı güçlü kişilerde daha yüksektir. Ayrıca okumak, yani şiirler, öyküler, romanlar, masallar, macera ya da seyahat konulu kitaplarla hemhal olmak duyuşsal becerileri de artırır. Dürüstlük, adalet, saygı, nezaket gibi değerler, yaşam becerileri bu kitaplardaki kahramanlar aracılığıyla ele alınır, özdeşimler oluşur, model alınır ve gelecek planlamalarına kaynaklar bulunur.”
Kitap okuma alışkanlığının kolayca geri kazanılabildiğini ifade eden Bilgin, “Kitap okuma alışkanlığının geri kazanılması hiç de zor değildir, yapılacak en önemli şey, okul öncesinden başlayarak, eğitim sisteminde bilinçli ve planlı bir seferberlik oluşturmak, samimi bir davetle, tüm toplumu bu seferberliğe katmaktır. Tabi, bunun olması için belli niteliklere sahip yöneticilere ve bilimden ve sanattan hız almayı vazgeçilmez ilke olarak benimseyecek, dürüst, etik değerlere sahip öğretmenleri yetiştirecek eğitim kurumlarına ihtiyacımız var öncelikle.” dedi.
Toplum önündeki sorunlara odaklanamıyor’
Gazeteci-yazar Johann Hari,2022 yılında yayımladığı “Çalınan Dikkat” kitabında kapitalizmin bireylerin ve toplumların dikkatini çaldığını ifade etmişti. Metis’ten çıkan kitabın tanıtımında Hari’nin dikkatin çalınması konusundaki görüşlerine şöyle ver veriliyor:
“Bireysel çabaların, yani sırf kendi hayatlarımızda birtakım değişiklikler yaparak sorunu çözmeye çalışmanın ancak bir yere kadar etkili olabileceğini vurgulayan Hari, 'dikkatimizi bizden çalan kuvvetlerle kolektif olarak yüzleşip onları değişime zorlamamız gerektiğini' belirtiyor. Bunun ise acil bir mesele olduğunu, çünkü dikkati dağılmış bir toplumun, önündeki en önemli sorunlara bile odaklanamayacağını ve çözüm üretemeyeceğini söylüyor.
‘Böyle az uyuyup çok çalışan, üç dakikada bir faaliyet değiştiren, zaaflarımızı öğrenip manipüle etmek için tasarlanmış sosyal medya siteleri tarafından takip edilip gözlemlenen, stres fazlalığından aşırı tetikte yaşayan, enerjinin sıçrayıp çakılmasına yol açan bir şekilde beslenen, her gün beyne zarar veren toksinlerle dolu bir kimyasal çorbası soluyan bir toplum olmaya devam ettiğimiz takdirde – ciddi dikkat sorunları yaşayan bir toplum olmaya da devam edeceğiz, evet. Ama bunun bir alternatifi var. Örgütlenip karşı koymak – dikkatimizi ateşe veren kuvvetlerle mücadele edip yerlerine iyileşmemize yardımcı olacak kuvvetler geçirmek.’”
Değerli Aydinlik.com.tr okurları.
Aydinlik.com.tr ekibi olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan ve haber değeri taşıyan her türlü gelişmeyi sizlere en hızlı, en objektif ve en doyurucu şekilde ulaştırmak için çalışıyoruz. Yoğun gündem içerisinde sunduğumuz haberlerimizle ve olaylarla ilgili eleştiri, görüş, yorumlarınız bizler için çok önemli. Fakat karşılıklı saygı ve yasalara uygunluk çerçevesinde oluşturduğumuz yorum platformlarında daha sağlıklı bir tartışma ortamını temin etmek amacıyla ortaya koyduğumuz bazı yorum ve moderasyon kurallarımıza dikkatinizi çekmek istiyoruz.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (yorum yapan diğer okurlarımıza yönelik yorumlar da dahil olmak üzere) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık unsurları taşıması durumunda yorum editörlerimiz yorumları onaylamayacaktır ve yorumlar silinecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisinde aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemi içeren yorumlar da yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur. Bu nedenle bu tarz okur yorumları da doğal olarak Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu ispat edilemeyecek iddia, itham ve karalama içeren, halkın tamamını veya bir bölümünü kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Yorumlarda markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve herhangi bir şekilde ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmayacak ve silinecektir. Aynı şekilde bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Başka hiçbir siteden alınan linkler Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında paylaşılamaz.
Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan okura aittir ve Aydinlik.com.tr bunlardan sorumlu tutulamaz.
Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yayınlanan Kullanım Koşulları’nı ve Gizlilik Sözleşmesi’ni peşinen okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Bizlerle ve diğer okurlarımızla yorum kurallarına uygun yorumlarınızı, görüşlerinizi yasalar, saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun şekilde paylaştığınız için teşekkür ederiz.