Bütçe açığı 3 ayda 700 milyar lirayı aştı

Hazine ve Maliye Bakanlığı, mart ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Bütçede martta 261,5 milyar lira, ocak-mart döneminde 710,8 milyar lira açık oluştu. Merkezi yönetim bütçe gelirleri, martta yüzde 58,4 artarak 766 milyar 261 milyon lira, giderleri de yüzde 48,3 artışla 1 trilyon 27 milyar 727 milyon lira olarak hesaplandı.

Ocak-mart döneminde de bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 47 yükselerek, 2 trilyon 406 milyar 769 milyon liraya çıktı. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 45 artarak, 3 trilyon 117 milyar 586 milyon lira oldu.

PERSONEL GİDERİ YÜZDE 38 ARTTI

Martta personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 38,4 artarak 282 milyar 300 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri martta geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 38 artışla 35 milyar 767 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 434 milyar 991 milyon lira ödeneğin yüzde 8,2'si kullanılmış oldu.

Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 7,9'u harcandı. Martta yüzde 65,2 artışla 80 milyar 631 milyon lira mal ve hizmet alım gideri gerçekleşti.

Cari transferler martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 44,7 artarak 373 milyar 747 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 5 trilyon 813 milyar 438 milyon lira ödeneğin yüzde 6,4'ü kullanıldı.

Martta 79 milyar 276 milyon lira sermaye gideri yapılırken sermaye transferi 6 milyar 107 milyon lira olarak meydana geldi. Borç verme giderleri ise 8 milyar 657 milyon lira oldu. Faiz giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 116,3 artışla 161 milyar 243 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

ÖNGÖRÜLEN GİDERİN YÜZDE 21’İ KULLANILDI

Merkezi yönetim bütçe giderleri, Ocak-Mart 2024 döneminde 2 trilyon 150 milyar 680 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 45 artışla 3 trilyon 117 milyar 586 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2025'te merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 14 trilyon 731 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 21,2'si kullanılmış oldu.

Personel giderleri, söz konusu dönemde yüzde 38,6 artışla 920 milyar 721 milyon lira olurken personel giderleri için bütçede öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 26,5'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 36,8 artarak 111 milyar 471 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 434 milyar 991 milyon lira ödeneğin yüzde 25,6'sı kullanılmış oldu.

Ocak-mart döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 18,3'ü harcandı. Bu dönemde yüzde 57,6 yükselişle 187 milyar 83 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti.

Cari transferler yüzde 41,3 artarak 1 trilyon 183 milyar 248 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 5 trilyon 813 milyar 438 milyon lira ödeneğin yüzde 20,4'ü kullanıldı.

Söz konusu dönemde 172 milyar 823 milyon lira sermaye gideri, 33 milyar 981 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 44 milyar 309 milyon lira olarak hesaplandı.

FAİZ ÖDEMELERİ 463 MİLYAR LİRA

Faiz giderleri yüzde 85,2 artarak 463 milyar 950 milyon lira oldu.

Merkezi yönetim bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-mart döneminde 1 trilyon 637 milyar 198 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 47 artışla 2 trilyon 406 milyar 769 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin ocak-mart dönemi gerçekleşme oranı 2024'te yüzde 19,4 iken bu yılın aynı döneminde yüzde 18,8'e geriledi.

Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde geçen yılın ocak-mart dönemine göre yüzde 50,5 artarak 2 trilyon 22 milyar 726 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 18,2 olarak kayıtlara geçti.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri de yüzde 28,7 artarak 300 milyar 958 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 65 milyar 782 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 17 milyar 303 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi türleri itibarıyla ocak-mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre gelir vergisi yüzde 94,7, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 58,5, özel tüketim vergisi yüzde 39, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 87,8, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 16,8, damga vergisi yüzde 58, harçlar yüzde 55,8 ve diğer vergi gelirleri yüzde 43,2 artarken kurumlar vergisi yüzde 16,1 azaldı.