Cari dengeye gizemli finansman

Küresel enerji fiyatlarının katlanması yüzünden cari hesaptaki dengeler bozuldu. Geçen yılın ilk altı ayında 13.3 milyar dolar olan cari açık bu yılın aynı döneminde 32.4 milyar dolara çıktı. Mal ticaretindeki açık 41 milyar dolar olurken bunun 14.5 milyar doları, ağırlıklı turizmden, hizmet gelirleri ile kapatıldı. Fakat birincil ve ikincil yatırım (doğrudan yatırımlar, ücret ödemeleri, faizler, fonlar) kaynaklı gelir gider dengesi nette 5.9 milyar dolar açık verildi. Peki açık nasıl finanse edildi? Merkez Bankası'nın ödemeler dengesi tablosuna baktığımızda rezervler kısmında 12.3 milyar dolarlık bir azalış göze çarpıyor. Bunun yanında ülke yurt dışında 2.6 milyar dolarlık da kayıtlı finansman sağlamış. Son zamanda sıcak para dediğimiz portföy girişleri durduğu için doğrudan yatırım (gayrimenkul), yabancı bankaların ülkemizdeki mevduatlarındaki artış ve borçlanmadan sağlandığı söylenebilir. Kalan 17.5 milyar dolarlık açık ise bir düzeltme kalemi olan net hata noksan ile giderilmiş.

ENERJİ VE ALTIN HARİÇ 40 MİLYAR FAZLAMIZ VAR

Yani ülkenin cari açığının 17.5 milyar dolarlık kısmı ülkeye bir şekilde gelen dövizle finanse edilmiş fakat bu dövizin hangi kalemlerden geldiği tespit edilmememiş. Bu da halk tabiriyle kaynağı belirsiz para girişi oluyor. Geçen yılın ilk altı ayında da net hata noksan 6.8 milyar dolar fazla vermişti. Haziran özelindeki tutar 3.9 milyar dolar. Yıllıklandırılmış seride ise net hata noksan 18.2 milyar dolar. Geçen yıl ekim ayında 20 milyar dolardı. Demek ki zaman içinde girişlerin hangi kalemlerden olduğu tespit edilmiş. Tera Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan ödemeler dengesi analizinde cari hesaptaki açığın enerji etkisiyle üçe katlandığını söylüyor. Çünkü altın ve enerji hariç çekirdek cari fazla 37.3 milyar dolardan 39.6 milyar dolara çıkmış durumda. Bütün sonuçlara bakıldığında, finans hesabında kümülatif olarak geçen seneye göre olan bozulmanın devam ettiği de Erkan tarafından not edildi.

REZERVLERDE RUS RÜZGARI RİSK PRİMİ HIZLA DÜŞÜYOR

Öte yandan 26 Temmuz-5 Ağustos haftasında Merkez Bankası rezervleri yaklaşık 10 milyar dolar arttı. 5 Ağustos haftasındaki artış bir önceki haftaya göre 7 milyar 374 milyon dolar oldu. Brüt rezervler 108.6 milyar dolara yükseldi. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, ülkeye doğrudan yatırımların olduğunu katıldığı bir TV programında ifaderek, rezervlerdeki gelişmelerin izlenmesini önermişti. Para girişlerinin etkisi son iki haftada rezervlerde görüldü. Paranın kaynağının bir kısmını Rusya kaynaklı olduğu ve Akkuyu Nükleer Santralı için geldiği biliniyor. Öte yandan güneş enerji santralı yatırımları ile öne çıkan Kalyon Enerji'nin yüzde 50 hissesini 490 milyon dolara

Abu Dabi merkezli, IHC’nin iştiraki International Energy Holding'in satın aldığı açıklandı. Ülkeye Körfez'den sermaye desteği geleceği günlerdir konuşuluyordu. Tutarın 20-30 milyar doları bulacağı ve Prens Selman ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında bu konuda anlaşma sağlandığı öne sürülüyor. Bunun yanında Türkiye'nin CDS risk priminde düşüş yaşandı. 900 civarında olan CDS'ler 663 seviyesine indi. Bunun yanında Merkez Bankası verilerine göre şirketlerin döviz mevduatları 5 Ağustos haftasında 4.5 milyar dolar artarak rekor yükseliş kaydetti. Son iki haftada yurt içindeki yerleşiklerin parite etkisinden arındırılmış döviz mevduatlarında da 5.72 milyar dolar artış oldu.

'BÜYÜMEYİ FİNANSE EDECEK KAYNAĞA SAHİBİZ'

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, çevre ve iklimi dikkate alarak üreten, yatırım yapan, istihdam yaratan her bir müşterinin yanında olmaya devam edeceklerini belirterek, "Bizim ülkemiz büyümek zorunda, biz de o büyümeyi finanse edebilecek güç, kabiliyet, ödenek ve kaynağa sahibiz." dedi.

Çakar, TOBB Finansmana Erişim İstişare Toplantısı'nın açılışında yaptığı konuşmada, bankaların toplam öz kaynağının 1.3 trilyon lira olduğunu, mevduat olarak gerçek ve tüzel kişilerden toplamda 7.5 trilyon lira toplandığını, mevduat dışı kaynakların da 2.8 trilyon lira olduğunu bildirdi.

Gerçek ve tüzel kişilere kullandırılan toplam kredi tutarının 6.5 trilyon liraya ulaştığını söyleyen Çakar, mevduat ve kredilerin detaylarına ilişkin, "Toplam mevduatın 235 milyar doları yabancı para. Türk lirası mevduatın büyüklüğü 3.2 trilyon lira. Yani bilançodaki mevduatın yüzde 43'ü Türk parası, kalan yüzde 57-58'i yabancı para cinsinden. Ancak kredilerin yüzde 60 küsuru Türk lirası cinsinden kullandırılıyor. Burada bir çelişki var, Türk lirası mevduat az ama krediler Türk lirası cinsinden talep ediliyor." ifadelerini kullandı.